Η παθογένεση της περιοδοντίτιδας δημιουργείται με μια πολύπλοκη διαδικασία αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων [1].

 Μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων ενοχοποιείται και η έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D.

Μελέτη που έγινε σε νεαρές Ιαπωνίδες παρατηρήθηκε ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της περιοδοντικής νόσου και τεσσάρων πολυμορφισμών μονήρους νουκλεοτιδίου του υποδοχέα της βιταμίνης D [ VDR single-nucleotide polymorphisms (SNPs)] των rs731236 (TaqI), rs7975232 (ApaI), rs1544410 (BsmI) και rs2228570 (FokI).

Στην ίδια μελέτη βρέθηκαν νέες ενδείξεις για τη βιολογική αλληλεπίδραση μεταξύ του VDR SNP rs7975232 και του καπνίσματος, που επηρεάζουν την περιοδοντική νόσο [2].

H βιταμίνη D3 παράγεται στο δέρμα, όταν αυτό εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία, τις ώρες του μεσημεριού, για 12-15 λεπτά της ώρας. Το μεσημέρι κυριαρχεί η υπεριώδης ακτινοβολία Β. Επειδή ο σύγχρονος εργασιακός πολιτισμός αποτρέπει την έκθεση στον ήλιο, σήμερα βρισκόμαστε ενώπιον μιας πανδημίας έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης D3.

Ο όρος βιταμίνη D σημαίνει τη βιταμίνη D2 και η βιταμίνη D3. Κλινικής σημασίας είναι η βιταμίνη D3 και γιαυτό αυτή χορηγείται συμπληρωματικά από το στόμα στα άτομα που έχουν έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D.

H βιταμίνη D3 εκτός από την κλασική οστεοπροστατευτική δράση της, επηρεάζει την ομαλή λειτουργία πλείστων ιστών και οργάνων του σώματος, διότι έχει αποδειχτεί ότι στα κύτταρα αυτών των ιστών υπάρχουν υποδοχείς της βιταμίνης D [3].

Επειδή η έλλειψη της βιταμίνης D είναι πολύ εξαπλωμένη στο 30-50% του γενικού πληθυσμού, αυτό μπορεί να δημιουργήσει όχι μόνο διαταραχές του μεταβολισμού των οστών (ελάττωση της οστικής πυκνότητας, οστεοπενία, οστεοπόρωση) [4], αλλά και άλλες διαταραχές, όπως δημιουργία λοιμώξεων και χρόνιων φλεγμονωδών νόσων.

Όσο πιο χαμηλά είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό, τόσο περισσότερη είναι η συχνότητα αιμορραγίας των ούλων, που αποτελεί μια ταχεία αξιολόγηση της στοματικής υγείας και της φλεγμονής των ούλων.

Επίσης τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D συνδέονται αντίστροφα με τις κλινικές κατηγορίες της χρόνιας περιοδοντικής νόσου, που αξιολογείται ανάλογα με το βάθος που εισάγεται στον περιοδοντικό θύλακο η περιοδοντική μύλη [5].

Η βιταμίνη D σχετίζεται με την περιοδοντική νόσο μέσω των αποτελεσμάτων της δράσης της στον οστικό μεταβολισμό, στο μεταβολισμό των μετάλλων, στην έμφυτη ανοσία, τους διάφορους γονιδιακούς πολυμορφισμούς του υποδοχέα της βιταμίνης D και την ανοσοτροποποιητική δράση της [3].

Η περιοδοντίτιδα αντιμετωπίζεται από τους περιοδοντολόγους με διάφορες θεραπευτικές μεθόδους, που δεν περιγράφονται στο παρόν άρθρο.

Η χορήγηση βιταμίνης D3 μπορεί να είναι επωφελής συμπληρωματικά στη θεραπεία της περιοδοντίτιδας, αλλά και της ουλίτιδας [3].

Η ωφέλεια αυτή μπορεί να προκύψει όχι μόνο από τα άμεσα αποτελέσματά της βιταμίνης D3 στο μεταβολισμό των οστών, αλλά και από το γεγονός ότι η βιταμίνη D3 παράγει αντιμικροβιακά πεπτίδια.

Τα πεπτίδια αυτά έχουν δράση φυσικού ενδογενούς αντιβιοτικού κατά των παθογόνων μικροβίων που συμμετέχουν στην πρόκληση της περιοδοντίτιδας, με επακόλουθο την αναστολή της δράσης των χημικών μεσολαβητών της φλεγμονής, που συμβάλλει στην καταστροφή του περιοδοντίου.

Τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό υπολογίζονται μετρώντας τα επίπεδα του κύριου μεταβολίτη της στον ορό της 25-υδροξυβιταμίνης D3 ή 25(OH) D3. Αν τα επίπεδα της 25(OH) D3 είναι έλλειψη βιταμίνης D3.

Αν τα επίπεδα της 25(OH) D3 είναι 21-29 ng/mL υπάρχει ανεπάρκεια της βιταμίνης D3. Aπό 30-10ng/ml επάρκεια. Ιδανικά επίπεδα 60-80ng/ml. Tοξικά επίπεδα είναι άνω των 100ng/ml [Πίνακας 1]

Η έλλειψη της βιταμίνης D θεωρείται σήμερα ως μία επιδημία. Έχει υπολογιστεί ότι παγκοσμίως πάσχουν από έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D.

Η λήψη ≥ 800 IU βιταμίνης D3 σχετίζεται με ελάττωση του κινδύνου πρόκλησης σοβαρής περιοδοντίτιδας. Η λήψη βιταμίνης D3 μπορεί να προστατεύσει από την εξέλιξη της περιοδοντίτιδας [6].

Στα άτομα με ουλίτιδα η συμπληρωματική χορήγηση 2000ΙU, 1000IU και 500IU ασκεί αντιφλεγμονώδες αποτέλεσμα, το οποίο είναι εντονότερο σε άτομα που πήραν 2000IU [7, 8].

Στα άτομα με κακοσμία του στόματος από περιοδοντίτιδα και ουλίτιδα χορηγούνται συμπληρωματικά από το στόμα 4000 ΙU[Διεθνείς Μονάδες] βιταμίνης D3 που φέρονται μαζί με ελαιόλαδο [D3-Gkelin drops].

Κάθε σταγόνα του D3-Gkelin περιέχει 1000 ΙU βιταμίνης D3.

Με το D3-Gkelin εξασφαλίζεται η απορροφητικότητα της βιταμίνης D3 από το έντερο, διότι αυτή η βιταμίνη είναι λιποδιαλυτή. Η δοσολογία της βιταμίνης D3 μπορεί να τροποποιηθεί, ανάλογα με τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3, που πρέπει να μετρώνται στην Αρχή του φθινοπώρου και στο τέλος της άνοιξης.

Βιβλιογραφία

1. Baldini A, Nota A, Fanti E, Martelli FS, Ottomano C, Lippi G. Association between periodontal disease and Interleukin-1β +3953 and vitamin D receptor Taq1 genetic polymorphisms in an Italian caucasian population. nn Stomatol (Roma). 2013 Jun 25;4(2):191-5.

2. Tanaka K, Miyake Y, Hanioka T, Arakawa M. VDR Gene Polymorphisms, Interaction with Smoking and Risk of Periodontal Disease in Japanese Women: the Kyushu Okinawa Maternal and Child Health Study. Scand J Immunol. 2013 Oct;78(4):371-7. doi: 10.1111/sji.12095.

3. Anand N, Chandrasekaran SC, Rajput NS. Vitamin D and periodontal health: Current concepts. J Indian Soc Periodontol. 2013 May;17(3):302-308.

4.Stewart S, Hanning R. Building osteoporosis prevention into dental practice. . J Can Dent Assoc. 2012;78:c29.

5. Millen AE,Hovey KM,Lamonte MJ,Swanson M,Andrews CA,Kluczynski MA,Genco RJ,Wactawski-Wende J. Plasma 25-hydroxyvitamin d concentrations and periodontal disease in postmenopausal women. J Periodontol. 2013 Sep;84(9):1243-56. doi: 10.1902/jop.2012.120445. Epub 2012 Dec 21.

6. Alshouibi EN, Kaye EK, Cabral HJ, Leone CW, Garcia RI. Vitamin D and periodontal health in older men. J Dent Res. 2013 Aug;92(8):689-93. doi: 10.1177/0022034513495239. Epub 2013 Jun 20.

7. Hiremath VP, Rao CB, Naiak V, Prasad KV. Anti-inflammatory effect of vitamin D on gingivitis: a dose response randomised controlled trial. Indian J Public Health. 2013 Jan-Mar;57(1):29-32. doi: 10.4103/0019-557X.111365.

8. Hiremath VP, Rao CB, Naik V, Prasad KV. Anti-inflammatory effect of vitamin D on gingivitis: a dose-response randomised control trial. Oral Health Prev Dent. 2013;11(1):61-9. doi: 10.3290/j.ohpd.a29377

9.Jagelavičienė E, Vaitkevičienė I, Šilingaitė D, Šinkūnaitė E, Daugėlaitė G.
The Relationship between Vitamin D and Periodontal Pathology.Medicina (Kaunas). 2018 Jun 12;54(3):45.