Συγγραφείς: Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης ΜD, ORL, DDS, PhD και Αικατερίνη Γκέλη, MD, Radiologist
Η βιταμίνη Κ ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Διακρίνονται δύο κύριες ισομορφές βιταμίνης Κ, η Κ1 ή φυλλοκινόνη και η Κ2 που περιλαμβάνει διάφορες μορφές, γνωστές ως μενακινόνες (ΜΚ), από τις οποίες κλινικού ενδιαφέροντος είναι η μενακινόνη -7 (ΜΚ-7).
Στη συμπληρωματική ιατρική χρησιμοποιείται ευρύτατα η βιταμίνη Κ2 ως μενακινόνη-7 (ΜΚ-7), διότι επιδεικνύει καλύτερη βιοδιαθεσιμότητα, δηλαδή απορροφάται καλύτερα από το έντερο, συγκριτικά με τις υπόλοιπες μορφές και επιδεικνύει μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής, δηλαδή παραμένει στο ανθρώπινο σώμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, πράγμα που της επιτρέπει να δρα για μακρύτερο χρονικό διάστημα, συγκριτικά προς τις υπόλοιπες μορφές της βιταμίνης Κ2 ή μενακινόνες, οι οποίες μεταβολίζονται ταχύτερα και αποβάλλονται από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Η φυλλοκινόνη (βιταμίνη Κ1) και οι μενακινόνες (οικογένεια ισομορφών της βιταμίνης Κ2) είναι απαραίτητες για τη μετα-μεταφραστική γ-καρβοξυλίωση ενός μικρού αριθμού πρωτεϊνών, συμπεριλαμβανομένων των παραγόντων πήξης του αίματος [1].
Η βιταμίνη Κ2 (Καππαγκέλ) δρα ευεργετικά στην υγεία. Οι σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε βιταμίνη Κ2 αυξάνουν με την πάροδο της ηλικίας, διότι το γήρας συνοδεύεται από την παρουσία φλεγμονών στους ιστούς, αρθραλγίες, ενασβεστίωση των τοιχωμάτων των αγγείων, μείωση της οστικής πυκνότητας και ατροφία του εγκεφάλου ή εκφύλιση του νευρικού συστήματος [2].
Βιταμίνη Κ2 (Κappagkel) ενισχύει τα οστά
Η βιταμίνη Κ2 δρα ως κατανεμητής του ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα, μόλις αυτό απορροφηθεί από το έντερο και εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος. Η βιταμίνη Κ2 (ΜΚ-7) δεσμεύει το ασβέστιο και αυτό αντί να προσκολληθεί στα τοιχώματα των αρτηριών, το μεταφέρει στα οστά, όπου με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η πυκνότητά τους .
Αντιθέτως, όταν στα ηλικιωμένα άτομα υπάρχει έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης Κ2 επιταχύνεται η πρόκληση οστεοπενίας και οστεοπόρωσης και μειώνεται η οστική μάζα. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την προαγωγή της υγείας των οστών και την αναστολή της αγγειακής ασβεστοποίησης από τη βιταμίνη Κ2. Αυτή η βιταμίνη ρυθμίζει την αναδόμηση των οστών, μια σημαντική διαδικασία απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών οστών των ενηλίκων.
Η αναδιαμόρφωση των οστών περιλαμβάνει την αφαίρεση παλαιού ή κατεστραμμένου οστού από οστεοκλάστες και την αντικατάστασή του από νέο οστό που σχηματίζεται από οστεοβλάστες. Η διαδικασία αναδιαμόρφωσης ρυθμίζεται αυστηρά, όταν η ισορροπία μεταξύ της οστικής απορρόφησης και του σχηματισμού οστού μετατοπίζεται σε καθαρή απώλεια οστού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη οστεοπόρωσης, τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες [3].
Η συμπληρωματική λήψη φυσικής βιταμίνης D3 (D3 Gkelin drops) είναι απαραίτητη σε ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο κατάγματος ή έχουν έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D3. H βιταμίνη Κ2 (Κappagkel) και το μαγνήσιο (Μagnigkel) εμπλέκονται στον μεταβολισμό των οστών.
Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η συμπληρωματική λήψη βιταμίνης Κ2 (Kappagkel) μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των οστών και να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος σε οστεοπορωτικούς ασθενείς, ενισχύοντας δυνητικά την αποτελεσματικότητα του ασβεστίου και της βιταμίνης D3. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια του μαγνησίου θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την υγεία των οστών και των μυών [4].
Βιταμίνη Κ2 (Κappagkel) και μακροζωία
Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ2 έχει συσχετιστεί με καρδιαγγειακά νοσήματα και κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου. Σε μια μελέτη που διήρκεσε 4,8 έτη, στην οποία συμμετείχαν 7216 άτομα βρέθηκε ότι, όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της βιταμίνης Κ2 στον οργανισμό, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος θανάτου από καρδιοαγγειακή νόσο και καρκίνο [4].
Εκτός από τα ευεργετικά αποτελέσματα της βιταμίνης Κ2 στην υγεία των οστών και του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος (ρύθμιση της αθηρωματοσκλήρυνσης), του καρκίνου και των φλεγμονωδών νόσων, η ύπαρξη επάρκειας βιταμίνης Κ2 στο ανθρώπινο σώμα σχετίζεται και με μείωση του κινδύνου πρόκλησης μεταβολικής νόσου, χωρίς τον κίνδυνο πρόκλησης αρνητικών παρενεργειών ή δημιουργίας προβλημάτων από λήψη υπερβολικής δόσης [5].
H βιταμίνη Κ2 βοηθάει στη διατήρηση της ελαστικότητας των αρτηριών.
Τα ανεπαρκή επίπεδα ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα μπορεί να οδηγήσουν στη μείωση της οστικής πυκνότητας, η οποία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καταγμάτων των οστών. Η συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου προάγει την οστική πυκνότητα, την αντοχή των οστών και μπορεί να αποτρέψει την οστεοπόρωση. Όμως πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση συμπληρωμάτων ασβεστίου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων (έμφραγμα του μυοκαρδίου). Αυτό αποδίδεται στην επιταχυνόμενη εναπόθεση ασβεστίου στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων (στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς) και στους μαλακούς ιστούς.
Αντιθέτως, η βιταμίνη Κ2 σχετίζεται με την αναστολή της αρτηριακής ασβεστοποίησης και της αρτηριακής ακαμψίας. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης Κ2 έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο αγγειακής βλάβης επειδή ενεργοποιεί την πρωτεΐνη GLA (MGP) της θεμέλιας ουσίας, η οποία αναστέλλει τις εναποθέσεις ασβεστίου στα τοιχώματα των αρτηριών.
Η βιταμίνη Κ, ιδιαίτερα ως βιταμίνη Κ2, είναι σχεδόν ανύπαρκτη στο πρόχειρο φαγητό (junk food), ενώ προσλαμβάνεται σε μικρή δοσολογία ακόμη και με μια υγιεινή διατροφή. Η έλλειψη βιταμίνης Κ2 έχει ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή ενεργοποίηση της πρωτεΐνης GLA (MGP) της θεμέλιας ουσίας, η οποία μειώνει σημαντικά τη διαδικασία απομάκρυνσης του ασβεστίου από την κυκλοφορία του αίματος και τη μεταφορά του στα οστά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ασβεστοποίησης των αιμοφόρων αγγείων. Η αυξημένη συμπληρωματική πρόσληψη βιταμίνης Κ2 θα μπορούσε να είναι ένα μέσο μείωσης των κινδύνων για την υγεία που σχετίζονται με το ασβέστιο[6].
Περιορισμοί στη λήψη βιταμίνης Κ2
Τα από του στόματος λαμβανόμενα αντιπηκτικά φάρμακα ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ2, τα οποία συνταγογραφούνται σε πολλούς ασθενείς, προκαλούν επίσης έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης Κ2. Οι περισσότερες μελέτες διαπιστώνουν ότι οι χαμηλές συγκεντρώσεις Κ1 στον ορό, τα υψηλά επίπεδα υποκαρβοξυλιωμένης οστεοκαλσίνης (ucOC) και η χαμηλή διατροφική πρόσληψη τόσο του K1 όσο και του K2 σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο κατάγματος και χαμηλότερη οστική πυκνότητα [7].
Γενικά η βιταμίνη Κ, περιλαμβανομένης και της Κ2 αντενδείκνυται να χορηγούνται όταν ένα άτομο παίρνει κάποιο αντιπηκτικό που ανήκει στους ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ και αυτά είναι τα κουμαρινικά αντιπηκτικά. Πρόκειται για μια κατηγορία φαρμάκων που εμποδίζει τη σύνθεση της βιταμίνης Κ, η οποία είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος. Στην Ελλάδα τα δύο σκευάσματα που κυκλοφορούν είναι η ασενοκουμαρόλη (Sintrom) και η βαρφαρίνη (Panwarfin).
Βιταμίνη Κ2 μπορεί να χρησιμοποιήσουν τα άτομα που παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα που δρουν στο μηχανισμό της πήξης του αίματος, αλλά ανεξάρτητα από τη βιταμίνη Κ. Αυτά είναι: Α. Η νταμπιγκατράνη (Pradaxa), η ριβαροξαμπάνη (Xarelto), και η απιξαμπάνη (Eliquis) και Β: Η κλοπιδογκρέλη (Plavix) και η ασπιρίνη που είναι αντιαιμοπεταλιακοί παράγοντες [8]. Οι ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά πρέπει να συνεννοούνται με το γιατρό τους πριν αποφασίσουν τη λήψη βιταμίνης Κ2.
T
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Welsh J, Bak MJ, Narvaez CJ.New insights into vitamin K biology with relevance to cancer. Trends Mol Med. 2022 Oct;28(10):864-881.
2.Sarah L Booth. Vitamin K status in the elderly. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2007 Jan;10(1):20-3.
3.Beulens JW, Booth SL, van den Heuvel EG, Stoecklin E, Baka A, Vermeer C The role of menaquinones (vitamin K₂) in human health. .Br J Nutr. 2013 Oct;110(8):1357-68.
4.Capozzi A, Scambia G, Lello S.Calcium, vitamin D, vitamin K2, and magnesium supplementation and skeletal health. Maturitas. 2020 Oct;140:55-63.
5.Juanola-Falgarona M, Salas-Salvadó J, Martínez-González MÁ, Corella D, Estruch R, Ros E, Fitó M, Arós F, Gómez-Gracia E, Fiol M, Lapetra J, Basora J, Lamuela-Raventós RM, Serra-Majem L, Pintó X, Muñoz MÁ, Ruiz-Gutiérrez V, Fernández-Ballart J, Bulló M. Dietary intake of vitamin K is inversely associated with mortality risk. J Nutr. 2014 May;144(5):743-50.
6.Katarzyna Maresz, PhD. Proper Calcium Use: Vitamin K2 as a Promoter of Bone and Cardiovascular Health. Integr Med (Encinitas). 2015 Feb; 14(1): 34–39.
7.Rodríguez-Olleros Rodríguez C, Díaz Curiel M. Vitamin K and Bone Health: A Review on the Effects of Vitamin K Deficiency and Supplementation and the Effect of Non-Vitamin K Antagonist Oral Anticoagulants on Different Bone Parameters. J Osteoporos. 2019 Dec 31;2019:2069176.
8.Perrey M, Erbel R. [Anticoagulation. Modern concepts]. Herz. 2012 Jun;37(4):407-13; quiz 8414-5.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.