Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, MD, ORL, DDS, PhD, Aικατερίνη Γκέλη, MD, Radiologist

Η L-θεανίνη είναι ένα φυσικό αμινοξύ που υπάρχει στα φύλλα του πράσινου τσαγιού και διαθέτει αντιστρες ιδιότητες και ευνοεί τη βελτίωση της έλευσης , αλά και της ποιότητας του ύπνου, προκαλώντας χαλάρωση και ενίσχυση της παραγωγής κυμάτων άλφα στον εγκέφαλο [1].

Μελέτες νευροχημείας σε ζώα υποδεικνύουν ότι η L-θεανίνη αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης, ντοπαμίνης, GABA του εγκεφάλου και έχει μικρομοριακές συγγένειες με τους υποδοχείς AMPA, Kainate και NMDA. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι ασκεί νευροπροστατευτικά αποτελέσματα σε ζωικά μοντέλα, πιθανώς μέσω των ανταγωνιστικών ττης επιδράσεων στους μεταβοτροφικούς υποδοχείς γλουταμικού της ομάδας 1. Μελέτες συμπεριφοράς σε ζώα υποδηλώνουν βελτίωση στη μάθηση και τη μνήμη. Συνολικά, η L-θεανίνη εμφανίζει μια νευροφαρμακολογία που υποδηλώνει έναν πιθανό νευροπροστατευτικό και γνωστικό παράγοντα ενίσχυσης και δικαιολογεί περαιτέρω έρευνα σε ζώα και ανθρώπους[2].

Η ινομυαλγία είναι μια κατάσταση που εκδηλώνεται με χρόνιο εκτεταμένο μυοσκελετικό  πόνο, υπεραλγησία σε διάφορα σημεία του σώματος, διαταραχές της ψυχικής διάθεσης,  χρόνια κόπωσης,  εντερικές διαταραχές, άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές του ύπνου και αλλαγές της ψυχικής διάθεσης. Η ινομυαλγία είναι παρούσα σε ποσοστό έως και 2% έως 8% του πληθυσμού.

Μέχρι στιγμής, δεν έχουν γίνει αποκλειστικές κλινικές μελέτες χορήγησης L-θεανίνης στην ινομυαλγία και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Όμως υπάρχουν μελέτες που περιγράφουν  ότι  η L-θεανίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία πολλών συμπτωμάτων της. Συγκεκριμένα οι έρευνες έχουν δείξει ότι η L- θεανίνη μπορεί να δράσει αποτελεσματικά στις ακόλουθες καταστάσεις, χωρίς οι δράσεις της να προκαλούν παρενέργειες[3]:

• Αυξάνει την υποκειμενική εγρήγορση και τη γνωσιακή εκτέλεση[3].
• Ενισχύει τη ζωτική ενέργεια που είναι απαραίτητη στα ηλικιωμένα άτομα[4].
• Ανακουφίζει το άγχος και μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά  στη γενικευμένη διαταραχή άγχους[5]. Η  συμπληρωματική χορήγηση  L-θεανίνης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους είναι επωφελέστερη από τη λήψη GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ), διότι η  L-θεανίνη μπορεί να προάγει την χαλάρωση χωρίς να προκαλεί υπνηλία, την οποία προκαλεί η συμπληρωματική χορήγηση  GABA[6].
• Βοηθά στη χαλάρωση του σώματος χωρίς να προκαλεί υπνηλία. Η L-θεανίνη όταν λαμβάνεται πριν από τον ύπνο μπορεί να υποστηρίξει τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου όχι με καταστολή, αλλά μέσω αγχολύσεως. Επειδή η L-θεανίνη δεν προκαλεί ημερήσια υπνηλία, μπορεί να είναι χρήσιμη οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας[7].
• Προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα από τη δράση περιβαλλοντικών τοξινών, που προκαλούν νευρωνικό θάνατο[8].
• H L-θεανίνη αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης, ντοπαμίνης, GABA του εγκεφάλου[2].
• Χαμηλώνει τη δραστηριότητα του νευροδιαβιβαστή  γλουταμινικού, που μπορεί να υπερδιεγείρει τα εγκεφαλικά κύτταρα[9]. Η L-θεανίνη  εμποδίζει τη σύνδεση του L-γλουταμινικού οξέος με τους υποδοχείς γλουταμινικού στον εγκέφαλο. Η από του στόματος πρόσληψη L- θεανίνης μπορεί να προκαλέσει αποτελέσματα κατά του στρες μέσω της αναστολής της διέγερσης των νευρώνων του φλοιού[10].
• Η L-θεανίνη ασκεί ανοσοτροποποιητική δράση. Κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η L-θεανίνη μειώνει την ανοσοκαταστολή, που προκαλείται από την έντονη άσκηση και προλαμβάνει το κρυολόγημα και τη γρίπη βελτιώνοντας την ανοσία. Πολυάριθμες μελέτες σε κύτταρα και ζώα έχουν αποδείξει ότι η θεανίνη παίζει ανοσορυθμιστικό ρόλο στη φλεγμονή, τη νευρική βλάβη, την εντερική οδό και τους όγκους ρυθμίζοντας τη λειτουργία των λεμφοκυττάρων γδT (τα γδ T cells πιστεύεται ότι παίζουμν κύριο ρόλο στην αναγνώριση λιπιδιακού αντιγόνου), τη σύνθεση γλουταθειόνης (GSH) και την έκκριση κυτοκινών και νευροδιαβιβαστών[11].

• Επίσης, η L-θεανίνη μειώνει τον αριθμό  ορισμένων κυτταροτοξικών κυττάρων (CTLs) και αυξάνει την αναλογία των Τ λεμφοκυττάρων, της αναλογίας Tregs (ρυθμιστικά Τ λεμφοκύτταρα) προς κυτταροτοξικά κύτταρα (CTLs). H συμπληρωματική χορήγηση  L-θεανίνης φαίνεται να ασκεί ευεργετική επίδραση σε μια διαταραγμένη ισορροπία Th1/Th2 λεμφοκυττάρων σε επίλεκτους αθλητές, όπως φαίνεται από το μείωση της συγκέντρωσης IL-10[11].
• Η L-θεανίνη μειώνει την αρτηριακή πίεση, όπως αποδείχτηκε σε πειραματόζωα [12] και την κακή χοληστερόλη[13].
• Ασκεί αντικαρκινική δραστηριότητα. Σε 14 βιβλιογραφικές αναφορές ερευνών in vitro, ex vivo και in vivo μελέτες πληρούσαν τα κριτήρια ένταξής μας. Οι περισσότερες από τις μελέτες in vitro και ex vivo της αντικαρκινικής δράσης της L-θεανίνης αναφέρουν ότι η L-θεανίνη ασκεί ευεργετικές επιδράσεις  στον πολλαπλασιασμό, την απόπτωση, τη μετάσταση, τη μετανάστευση και την εισβολή διάφορων καρκινικών κυτταρικών σειρών. Οι in vivo μελέτες υποστήριξαν επίσης τις πιθανές επιδράσεις της L-θεανίνης στην επίπτωση ή την εξέλιξη του καρκίνου. Η L-θεανίνη άσκησε την αντικαρκινική της λειτουργία αναστέλλοντας τα βιοχημικά μονοπάτια EGFR, VEGFR, Met και Akt/mTOR, JAK2/STAT3 και ERK/NFκB, καθώς και ενεργοποιώντας την ενδογενή οδό απόπτωσης και τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο ανεξάρτητο από την κασπάση. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα των διαφόρων μελετών έδειξαν μέτρια αποπτωτική, αντιμεταστατική, αντιμεταναστευτική και κατά της εισβολής αποτελέσματα, μαζί με την ήπια αντιπολλαπλασιαστική επίδραση της L-θεανίνης στον καρκίνο[14]. Η L-θεανίνη είναι αντιογκωτικός προαγωγέας, προκαλώντας απόπτωση των καρκινικών κυττάρων μεσω της μιτοχονδριακής οδού[15].
• Βοηθάει στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης[16].
• Αποτρέπεπει την εξασθένηση της μνήμης λόγω ακατάλληλης ροής αίματος (ισχαιμία) στον εγκέφαλο[17].

Η L-θεανίνη είναι επίσης μια βιοδραστική ένωση με πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων αντιοξειδωτικών, αντιφλεγμονωδών, νευροπροστατευτικών, αντικαρκινικών, μεταβολικών ρυθμιστικών, καρδιαγγειοπροστατευτικών, ηπατοπροστατευτικών, νεφροπροστατευτικών, ανοσορρυθμιστικών και κατά της παχυσαρκίας[18].

Τυπική δοσολογία της L-θεανίνης

Η L-θεανίνη κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα διατροφής με την εμπορική ονομασία Calmagkel. Κάθε κάψουλα του Calmagkel περιέχει 150mg φυσικής  καθαρής L-θεανίνης.

Παρά τούτο αναφέρεται ότι η ημερήσια δόση των 450-900mg (3-6 κάψουλες Calmagkel ημερησίως) για οκτώ  εβδομάδες βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου και το στρες των πασχόντων. Για άλλες καταστάσεις, η τυπική συνιστώμενη δόση είναι 150 έως 300 mg ημερησίως. Ορισμένες μελέτες, ωστόσο, έχουν χρησιμοποιήσει έως και 600 mg ημερησίως χωρίς παρενέργειες[19].

Πιθανές παρενέργειες της L-θεανίνης

Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές δεν έχουν αναφερθεί  σημαντικές αρνητικές παρενέργειες ή αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που σχετίζονται με την L- θεανίνη. Μια βραχυπρόθεσμη μελέτη σε αρουραίους έδειξε ότι οι επαναλαμβανόμενες, εξαιρετικά υψηλές δόσεις προκαλούν λίγες ή καθόλου εμφανείς επιβλαβείς επιπτώσεις. Η θεανίνη επίσης δεν έχει γνωστές αρνητικές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα ή συμπληρώματα. Επειδή η L-θεανίνη δεν προκαλεί ημερήσια υπνηλία, μπορεί να είναι χρήσιμη οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Το επίπεδο μη παρατηρήσιμης ανεπιθύμητης ενέργειας  για την από του στόματος χορήγηση L-θεανίνης προσδιορίστηκε ότι είναι πάνω από 2000 mg/kg σωματικού βάρους/ημέρα[20].

Δεν υπάρχουν προς το παρόν δεδομένα σχετικά με το εάν η L- θεανίνη είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Baba Y, Inagaki S, Nakagawa S, Kaneko T, Kobayashi M, Takihara T. Effects of l -theanine on cognitive function in middle-aged and older subjects: a randomized placebo-controlled study. Journal of Medicinal Food. 2021;24(4):333-341. doi.  10.1089/jmf.2020.4803.

2.Nathan PJ, Lu K, Gray M, Oliver C. The neuropharmacology of L-theanine(N-ethyl-L-glutamine): a possible neuroprotective and cognitive enhancing agent. J Herb Pharmacother. 2006;6(2):21-30.

3.Giesbrecht T, Rycroft JA, Rowson MJ, De Bruin EA. The combination of L-theanine and caffeine improves cognitive performance and increases subjective alertness. Nutr Neurosci. 2010 Dec;13(6):283-90.

4.Bolling BW, Chen CY, Blumberg JB. Curr Tea and health: preventive and therapeutic usefulness in the elderly? Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Jan;12(1):42-8.

5.Sarris J, Byrne GJ, Cribb L, Oliver G, Murphy J, Macdonald P, Nazareth S, Karamacoska D, Galea S, Short A, Ee C, Birling Y, Menon R, Ng CH.l-theanine in the adjunctive treatment of generalized anxiety disorder: A double-blind, randomised, placebo-controlled trial. J Psychiatr Res. 2019 Mar;110:31-37. doi: 10.1016/j.jpsychires.2018.12.014. Epub 2018 Dec 8.

6.Lydiard RB. The role of GABA in anxiety disorders. J Clin Psychiatry. 2003;64 Suppl 3:21-27.

7.Rao TP, Ozeki M, Juneja LR.In Search of a Safe Natural Sleep Aid. J Am Coll Nutr. 2015;34(5):436-47.

8.Cho HS, Kim S, Lee SY, Park JA, Kim SJ, Chun HS. Protective effect of the green tea component, L-theanine on environmental toxins-induced neuronal cell death. Neurotoxicology. 2008 Jul;29(4):656-62.

9.Ogawa S, Ota M, Ogura J, Kato K, Kunugi H. Effects of L-theanine on anxiety-like behavior, cerebrospinal fluid amino acid profile, and hippocampal activity in Wistar Kyoto rats. Psychopharmacology (Berl). 2018 Jan;235(1):37-45.

10.Kenta Kimura, Makoto Ozeki, Lekh Raj Juneja, Hideki OhiraL -Theanine reduces psychological and physiological stress responses. Biol Psychol. 2007 Jan;74(1):39-45.

11.Chen S, Kang J, Zhu H, Wang K, Han Z, Wang L, Liu J, Wu Y, He P, Tu Y, Li B. L-Theanine and Immunity: A Review. .Molecules. 2023 May 1;28(9):3846

12.Yokogoshi H, Kobayashi M. Hypotensive effect of gamma-glutamylmethylamide in spontaneously hypertensive rats. Life Sci. 1998;62(12):1065-8.

13.Zhang G, Miura Y, Yagasaki K. Effects of dietary powdered green tea and theanine on tumor growth and endogenous hyperlipidemia in hepatoma-bearing rats. Biosci Biotechnol Biochem. 2002 Apr;66(4):711-6.

14.Sara Shojaei-Zarghani, Maryam Rafraf, Ahmad Yari-Khosroushahi.Theanine and cancer: A systematic review of the literature. Phytother Res. 2021 Sep;35(9):4782-4794.

15.Yinqiang Xin, Peiling Ben, Qi Wang, Yanyan Zhu, Zhimin Yin, Lan Luo. Theanine, an antitumor promoter, induces apoptosis of tumor cells via the mitochondrial pathway. Mol Med Rep. 2018 Nov;18(5):4535-4542.

16.Baba Y, Takihara T, Okamura. N.Theanine maintains sleep quality in healthy young women by suppressing the increase in caffeine-induced wakefulness after sleep onset. Food Funct. 2023 Jul 31;14(15):7109-7116

17.Egashira N, Ishigami N, Pu F, Mishima K, Iwasaki K, Orito K, Oishi R, Fujiwara M.Phytother Res. Theanine prevents memory impairment induced by repeated cerebral ischemia in rats. 2008 Jan;22(1):65-8.

18.Li MY, Liu HY, Wu DT, Kenaan A, Geng F, Li HB, Gunaratne A, Li H, Gan RY.L-Theanine: A Unique Functional Amino Acid in Tea (Camellia sinensis L.) With Multiple Health Benefits and Food Applications. Front Nutr. 2022 Apr 4;9:853846.

19.Shinsuke Hidese, Shintaro Ogawa, Miho Ota , Ikki Ishida, Zenta Yasukawa, Makoto Ozeki, Hiroshi Kunugi. Effects of L-Theanine Administration on Stress-Related Symptoms and Cognitive Functions in Healthy Adults: A Randomized Controlled Trial. Nutrients. 2019 Oct 3;11(10):2362.

20.Rao TP, Ozeki M, Juneja LR. In Search of a Safe Natural Sleep Aid. J Am Coll Nutr. 2015;34(5):436-47.