Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγοκόγος, Οδοντίατρος, Φιδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δαμασκηνού 46, Κόρινθος 20131, Τηλ. 2741026631, 8944280764 pharmage@otenet.gr www.gelis.gr, pharmagel.gr

Στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη συχνότητα της νόσου παρατηρείται στις παραλιακές περιοχές και τα νησιά, φτάνοντας το μέγιστο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

 Προδιαθεσικοί παράγοντες για τη νόσο είναι η είσοδος νερού (π.χ. κατά τη διάρκεια της κολύμβησης) ή είσοδος διαφόρων ερεθιστικών ουσιών (π.χ. σπρέι για τα μαλλιά, βαφή μαλλιών) μέσα στον έξω ακουστικό πόρο. Συνήθως το νερό βγαίνει μόνο του έξω από το αυτί και το αυτί ξηραίνεται.

Έτσι τα βακτηρίδια και οι μύκητες δεν προκαλούν προβλήματα. Μερικές φορές όμως το νερό παγιδεύεται μέσα στο αυτί και το δέρμα διατηρείται μουσκεμένο.

Αυτές οι συνθήκες βοηθούν στην ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων και των μυκήτων, που μολύνουν τον έξω ακουστικό πόρο.

Κλινικά η φλεγμονή που δημιουργείται με τη μόλυνση μπορεί να είναι ελαφριά, μέτρια και σοβαρή.

KΛΙΝΙΚΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΩΤΙΤΙΔΑΣ     

Συμπτωματα

΄Ηπια 

Ήπιος πόνος μόνον όταν κανείς τραβάει ή ψηλαφεί το πτερύγιο του αυτιού. Υπάρχει ελαφρό οίδημα και ερυθρότητα του δέρματος, το οποίο είναι καλυμμένο με ρυπαρή πιτυρίδα.

 Μέτρια

Υπάρχει αίσθημα μπουκώματος του αυτιού, το οποίο μπορεί να έχει κνησμό (φαγούρα). Σύντομα πρήζεται το αυτί. Ο αυλός του έξω ακουστικού πόρου αποφράσσεται μερικώς από το οίδημα της φλεγμονής και τον οροπυώδη ρύπο. Υπάρχει περισσότερος πόνος και ευαισθησία.

 Σοβαρή

Υπάρχει πόνος κατά τη μάσηση και τους χειρισμούς στο αυτί. Το δέρμα είναι πιο οιδηματικό (πρησμένο) και το δέρμα του πόρου χάνει την ευθύτητά του. Καμιά φορά το δέρμα πρήζεται τόσο, ώστε θραύεται και αρχίζει να τρέχει ένα γαλακτώδες υγρό και το αυτί πονάει πολύ. Το αυτί επίσης είναι πολύ ευαίσθητο , όταν κάποιος το ψηλαφεί, ιδίως τον τράγο του πτερυγίου του αυτιού    (το τριγωνικό τμήμα του χόνδρου μπροστά από τον έξω ακουστικό πόρο.

Όταν η λοίμωξη φτάσει σ’αυτό το στάδιο, τότε πρέπει να παρέμβει θεραπευτικά κάποιος ωτορινολαρυγγολόγος. Το ίδιο πρέπει να γίνει, όταν διογκώνονται και οι λεμφαδένες στον τράχηλο, προς την πλευρά του αυτιού, που πάσχει.

Οξεία εντοπισμένη εξωτερική ωτίτιδα (Δοθιήνας)

Mερικές φορές δημιουργούνται, στο έξω τρίτο του έξω ακουστικού πόρου του αυτιού του κολυμβητή, σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις των θυλάκων των τριχών. Τότε παρατηρούνται τα κλασσικά συμπτώματα της φλεγμονής , που περιγράφηκαν παραπάνω.

Εξαιτίας της απόφραξης του έξω ακουστικού πόρου, από το οίδημα, προκαλείται κάποιος βαθμός βαρηκοΐας . Ο ασθενής παραπονείται για σοβαρό πόνο, που επιδεινώνεται από τους χειρισμούς στο πτερύγιο του αυτιού ή τις κινήσεις της κάτω γνάθου. Η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να συνοδεύεται και από μέτριο ή υψηλό πυρετό. 

Θεραπεία 

Οι ελαφρές περιπτώσεις συνήθως μπορεί να θεραπευτούν μόνες τους μέσα σε τρεις-τέσσερις ημέρες. Η εφαρμογή ξηρής θερμότητας, επίσης, βοηθάει στην ανακούφιση του πόνου και επιταχύνει την ίαση.
Προσοχή: Σε μια τέτοια περίπτωση, μη τρίβεται  ή μη βάζετε στον πόρο του αυτιού ξένα σώματα ή ραβδάκια, που έχουν στην άκρη τους βαμβάκι. Σταματήστε να κολυμπάτε βάζοντας το κεφάλι σας μέσα στο νερό, για 2-3 ημέρες.

Στις μέτριας βαρύτητας και στις σοβαρές περιπτώσεις εξωτερικής ωτίτιδας, είναι αναγκαίο να γίνεται εξέταση του αυτιού από ειδικό γιατρό, ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ). Ο ΩΡΛ μπορεί να θέσει με ασφάλεια τη διάγνωση, καθαρίζει το αυτί χωρίς επιπλοκές, χορηγεί τα κατάλληλα φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου και των άλλων συμπτωμάτων.

Στην περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμος ο ΩΡΛ, ψάξτε να βρείτε οποιονδήποτε ΩΡΛ στους τηλεφωνικούς καταλόγους, οποιασδήποτε περιοχής της χώρας. Περιγράψτε του τα συμπτώματά σας και αυτός θα σας δώσει ασφαλείς οδηγίες πρώτων βοηθειών. Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις, που δεν μπορείτε να εντοπίσετε κάποιον ΩΡΛ, ζητήστε βοήθεια από οποιονδήποτε γιατρό.

Προσοχή: Μερικές φορές ο πόνος του αυτιού είναι αφόρητος και δεν υποχωρεί με τα συνήθη αναλγητικά, και παρά τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και εφαρμογής τοπικής θεραπείας. Σαυτές τις σπάνιες περιπτώσεις ξαναενοχλήστε το γιατρό που σας πρωτοεξέτασε κι αυτός ξέρει τι θα κάνει. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν χορηγηθεί κάποια θεραπεία ο ασθενής υποφέρει για 6-9 ημέρες. Μετά από χορήγηση του κατάλληλου αντιβιοτικού και ενός αντιφλεγμονώδους φαρμάκου, τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε 2-5 ημέρες.

Η συσσώρευση  βύσματος κυψελίδας στους έξω ακουστικούς πόρους ευνοεί την εκδήλωση εξωτερικής ωτίτιδας. Με τα θαλάσσια μπάνια ή την κολύμβηση στην πισίνα η κυψελίδα φουσκώνει, δημιουργείται αίσθημα πληρότητας του αυτιού, βαρηκοΐα και εξαναγκασμός καθαρισμού του πόρου με μπατονέτα .

Η πράξη αυτή όμως οδηγεί στην ενσφήνωση του βύσματος πιο βαθειά στον έξω ακουστικό πόρο ή τον τραυματισμό του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου,  πράγμα που ευνοεί τη δημιουργία μόλυνσης και φλεγμονής του δέρματος  του πόρου.

Όσοι γνωρίζουν ότι η συσσώρευση βύσματος στο αυτί υποτροπιάζει πολύ συχνά καλόν είναι να προετοιμάζουν τα αυτιά τους, εισάγοντας 3-5 σταγόνες Gkelotic ear drops, προϊόν που μαλακώνει και διευκολύνει το γιατρό να απομακρύνει γρήγορα το βύσμα από το αυτί).

Πολλές φορές το βύσμα δεν είναι εύκολο να απομακρυνθεί, διότι είναι πολύ σκληρό και σφηνωμένο στον έξω ακουστικό πόρο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορείτε να στάξετε στο αυτί σας 3-4 σταγόνες Gkelotic ,  3-4 φορές την ημέρα, για 3-4 ημέρες και μετά να επισκεφτείτε τον ΩΡΛ να καθαρίσει ασφαλώς το αυτί.

 Νοσο του κολυμβητή μπορεί να εμφανίσουν και αυτιά καθαρά, χωρίς βύσμα κυψελίδας. Αυτό μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις πολύωρης παραμονής στη θάλασσα. Συνιστάται η αποφυγή της πολύωρης βύθισης της κεφαλής του κολυμβητή μέσα στο νερό, διότι η υγρασία και η αυξημένη θερμοκρασία του περιβάλλοντος του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου του κάθε αυτιού ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των φυσιολογικά υπαρχόντων στην κοιλότητα του έξω ακουστικού πόρου βακτηριδίων, όπως η ψευδομονάδα και ο σταφυλόκοκκος και τη δημιουργία εξωτερικής ωτίτιδας.

Συνιστάται όπως πριν και αμέσως μετά από την κολύμβηση ή τις καταδύσεις ο κολυμβητής, εφόσον γνωρίζει ότι  το τύμπανό του είναι καθαρό και ο εξωτερικός πόρος δεν περιέχει κυψελίδα να βάζει δύο – τρείς σταγόνες Gkelotic στον κάθε έξω ακουστικό πόρο του κάθε αυτιού.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απομακρύνεται η υγρασία από τον  έξω ακουστικό πόρο του κολυμβητή, να αποτρέπεται ο πολλαπλασιασμός των φυσκά υπαρχόντων στον έξω ακουστικό πόρο βακτηρίων και να αποτρέπεται η δημιουργία φλεγμονής του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου και να επιτυγχάνεται έτσι  η πρόληψη της εξωτερικής ωτίτιδας.

Εφόσον οι κολυμβητές είναι βέβαιοι ότι τα τύμπανα των αυτιών τους είναι ακέραια μπορούν να χρησιμοποιούν 2-3 σταγόνες Gkelotic στον έξω ακουστικό πόρο των αυτιών τους, πριν μπουν στο νερό και μετά την έξοδό τους από ωτο νερό.

Οι σταγόνες του Gkelotic εξατμίζουν το φωλιασμένο νερό στο βάθος των έξω ακουστικών πόρων, ξηρένεται το δέρμα, δεν αναπτύσσονται μικρόβια και μύκητες, που ευθύνονται για την πρόκληση της φλεγμονής του δέρματος, που μπορεί να εξελιχθεί σε δοθιήνα με την πρόκληση εντονότατου πόνου και κακουχίας του ασθενούς.

Αν αισθάνεστε το αυτί σας γεμάτο ή βρεμένο μετά το μπάνιο, το λούσιμο, το ντους κλπ, τότε στρίψτε το κεφάλι σας, με το αυτίπου πάσχει, προς τα πάνω και στάξτε τις σταγόνες του Gkelotic μέσα σ’αυτό.
Τραβήξτε λίγο το πτερύγιο του αυτιού σας, ώστε οι σταγόνες να κατέβουν βαθιά. Γυρίστε το κεφάλι σας κι αφήστε να τρέξουν έξω οι σταγόνες. 

Bλέπε επίσης: ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΥΤΙΩΝ-ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΒΥΣΜΑΤΟΣ ΚΥΨΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΥΤΙΑ

Ετυμολογία:


Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση:
Ear problems in swimmers.Wang MC, Liu CY, Shiao AS, Wang T.J Chin Med Assoc. 2005 Aug;68(8):347-52.

Effect of water on the bacterial flora of swimmers‘ ears. Wright DN, Alexander JM. Arch Otolaryngol. 1974 Jan;99(1):15-8.

Otitis externa associated with aquatic activities (swimmer‘s ear). Strauss MB, Dierker RL. Clin Dermatol. 1987 Jul-Sep;5(3):103-11.