Σχεδόν 52.824.078 εκατομμύρια άνθρωποι, παγκοσμίως, είχαν μολυνθεί με τη νόσο του κορωνοϊού (COVID-19) και από αυτούς απέθαναν 1.294.657 μέχρι τις 13 Νοεμβρίου του 2020. [1].
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της λοίμωξης από COVID-19 περιλαμβάνουν; Πυρετό (91%), βήχα (67%), κόπωση (51%) και δύσπνοια (30%) [2], ενώ το 98% επιδεικνύει δυσλειτουργία της όσφρησης [13].
Ωστόσο, τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα έχουν αναγνωριστεί ολοένα και περισσότερο σε αυτούς τους ασθενείς [3, 4, 5, 6] και πιθανότατα δεν είχαν αναφερθεί σε πρώιμες μελέτες [7].
Ορισμένοι ασθενείς με COVID-19 παρουσίασαν μόνο συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, κατά την αρχική εμφάνιση της νόσου, ή ακόμη και όταν υπήρχε πλήρης απουσία αναπνευστικών συμπτωμάτων, σε ορισμένες περιπτώσεις [8, 9].
Ενώ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το πεπτικό σύστημα μπορεί να μολυνθεί από σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο από κορωνοϊό 2 (SARS-CoV-2) [10, 11], εν τούτοις υπήρξε λιγότερη εστίαση της προσοχής στις επιδράσεις του SARS-CoV-2 στα εξωπνευμονικά συστήματα.
Λίγες μελέτες έχουν εντοπίσει τα πιθανά χαρακτηριστικά της κοιλιακής απεικόνισης αυτών των συμπτωμάτων [12].
Συμπτώματα λοίμωξης από τον COVID-19 από το γαστρεντερικό σύστημα.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση ακαδημαϊκών μελετών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Abdominal Radiology στις 14 Σεπτεμβρίου 2020, o ένας στους πέντε ασθενείς με COVID-19 μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα μόνον από το γαστρεντερικό σύστημα [14].
Αυτά τα ευρήματα που αναφέρονται στην εν λόγω ανασκόπηση δείχνουν ότι οι ακτινολόγοι της κοιλιάς πρέπει να παραμένουν σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια της πανδημίας κατά την απεικόνιση των ασθενών ύποπτων για COVID-19.
Τα γαστρεντερικά συμπτώματα που σχετίζονται με τον COVID-19 ποικίλλουν ευρέως, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν απώλεια της όρεξης, ναυτία, έμετο, διάρροια και γενικευμένο κοιλιακό άλγος.
Οι ερευνητές που διεξήγαγαν την ανασκόπηση αναφέρουν ότι το 18% των ασθενών παρουσίασαν και τέτοια συμπτώματα, ενώ το 16% των περιπτώσεων COVID-19 μπορεί να παρουσιάζονται μόνο με γαστρεντερικά συμπτώματα.
“Υπάρχει ένας αυξημένος αριθμός δημοσιεύσεων που δείχνει ότι είναι διαδεδομένη η κοιλιακή συμπτωματολογία στους πάσχοντες από τον COVID-19”.
Οι ερευνητές, εξέτασαν ευρήματα από 36 μελέτες που δημοσιεύθηκαν έως τις 15 Ιουλίου του 2020 για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους.
Εκτός από τα γαστρεντερικά συμπτώματα, καθορίζουν επίσης πιθανά σημεία που πρέπει να αναζητήσουν οι ακτινολόγοι κατά τη διεξαγωγή κοιλιακής απεικόνισης που θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη μόλυνσης από COVID-19.
Αυτά τα σημεία περιλαμβάνουν φλεγμονή του λεπτού και του παχέος εντέρου, την παρουσία αέρα εντός του τοιχώματος του εντέρου (πνευμάτωση) και διάτρηση του εντέρου (πνευμοπεριτόναιο). Τα σημεία αυτά είναι αρκετά σπάνια, και θα μπορούσαν παρατηρηθούν σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο.
“Βλέποντας αυτά τα ευρήματα, αυτό δεν σημαίνει πάντοτε ότι ο ασθενής απαραιτήτως πάσχει από COVID-19”, διότι τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να οφείλονται σε μια ποικιλία πιθανών άλλων αιτίων.
Όμως μία από αυτές τις πιθανές αιτίες είναι η λοίμωξη από τον COVID-19. Γιαυτό σε ένα περιβάλλον όπου η λοίμωξη με COVID-19 είναι πολύ διαδεδομένη, πάντοτε πρέπει τα αναζητούνται κλινικά και ακτινογραφικά ευρήματα από το γαστρεντερικό σύστημα [14].
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1. Johns Hopkins Corona Virus Resource Center (2020) Maps and Trends. https://coronavirus.jhu.edu/map.html
2. Yang J, Zheng Y, Gou X, Pu K, Chen Z, Guo Q, Ji R, Wang H, Wang Y, Zhou Y (2020) Prevalence of comorbidities in the novel Wuhan coronavirus (COVID-19) infection: a systematic review and meta-analysis. Int J: Infect Dis 94:91-95.
3.Tian Y, Rong L, Nian W, He Y (2020) Review article: gastrointestinal features in COVID-19 and the possibility of faecal transmission. Alimentary pharmacology & therapeutics 51:843-851
4. Jin X, Lian J, Hu J, Gao J, Zheng L, Zhang Y, Hao S, Jia H, Cai H, Zhang X, Yu G, Xu K, Wang X, Gu J, Zhang S, Ye C, Jin C, Lu Y, Yu X, Yu X, Huang J, Xu K, Ni Q, Yu C, Zhu B, Li Y, Liu J, Zhao H, Zhang X, Yu L, Guo Y, Su J, Tao J, Lang G, Wu X, Wu W, Qv T, Xiang D, Yi P, Shi D, Chen Y, Ren Y, Qiu Y, Li L, Sheng J, Yang Y (2020) Epidemiological, clinical and virological characteristics of 74 cases of coronavirus-infected disease 2019 (COVID-19) with gastrointestinal symptoms. Gut 69:1002-1009
5. Wong SH, Lui RN, Sung JJ (2020) Covid‐19 and the digestive system. Journal of gastroenterology and hepatology 35:744-748
6. Zhou Z, Zhao N, Shu Y, Han S, Chen B, Shu X (2020) Effect of gastrointestinal symptoms on patients infected with COVID-19. Gastroenterology 158:2294-2297
7. Liang W, Feng Z, Rao S, Xiao C, Xue X, Lin Z, Zhang Q, Qi W (2020) Diarrhoea may be underestimated: a missing link in 2019 novel coronavirus. Gut 69:1141-1143
8. An P, Chen H, Jiang X, Su J, Xiao Y, Ding Y, Ren H, Ji M, Chen Y, Chen W (2020) Clinical features of 2019 novel coronavirus pneumonia presented gastrointestinal symptoms but without fever onset. Lancet Epub ahead of print
9. Collaborative C (2020) Global guidance for surgical care during the COVID-19 pandemic. Br.J.Surg 107.
10. Hindson J (2020) COVID-19: faecal–oral transmission?. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology 17:259
11. Zhang H, Kang Z, Gong H, Xu D, Wang J, Li Z, Li Z, Cui X, Xiao J, Zhan J, Meng T, Zhou W, Liu J, Xu H (2020) Digestive system is a potential route of COVID-19: an analysis of single-cell coexpression pattern of key proteins in viral entry process. Gut 69:1010-1018
12. Wilson MP, Katlariwala P, Low G (2020) Potential implications of novel coronavirus disease (COVID-19) related gastrointestinal symptoms for abdominal imaging. Radiography 26:274
13. Shima T Moein 1, Seyed MohammadReza Hashemian 2, Babak Mansourafshar 2, Ali Khorram-Tousi 1, Payam Tabarsi 3, Richard L Doty 4 Smell dysfunction: a biomarker for COVID-19. Int Forum Allergy Rhinol. 2020 Aug;10(8):944-950. doi: 10.1002/alr.22587. Epub 2020 Jun 18.
14. Kevin Lui 1, Mitchell P Wilson 2, Gavin Low 2 Abdominal imaging findings in patients with SARS-CoV-2 infection: a scoping review. Abdom Radiol (NY). 2020 Sep 14;1-7. doi: 10.1007/s00261-020-02739-5. .
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.