Δρ Δημήξτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD), Αικατερίνη Γκέλη (MD, Radiologist)
Tα στέμφυλα των σταφυλιών είναι το υποπροϊόν της οινοποίησης, τα οποία αποτελούνται από τους σπόρους (23%), τις φλούδες (43%), και τους μίσχους των σταφυλιών(25%). Αυτά τα συστατικά όταν αποξηρανθούν και κονιοποηθούν έχουν τη δυνατότητα, όταν λαμβάνονται καθημερινά από το στόμα, να προλαβαίνουν την δυσκοιλιότητα και να προωθούν την υγεία του παχέος εντέρου[1].
Τυπική σύνθεση στέμφυλων (βάση ξηρού βάρους)[9]
| Συστατικό | Κατά προσέγγιση περιεκτικότητα (% ξηρού βάρους) |
| Υγρασία | 50–70% (νωπά στέμφυλα) |
| Φυτικές ίνες | 50–70% (κυρίως αδιάλυτες φυτικές ίνες) |
| – Κυτταρίνη | 20–30% |
| – Ημικυτταρίνη | 10–15% |
| – Λιγνίνη [2] | 13% |
| Πρωτεΐνες[3] | 5–14 % |
| Λιπίδια (κυρίως από σπόρους ανάλογα με την ποικιλία του σταφυλιού)[4] | 7–20% |
| Τέφρα (ορυκτά)[5] | 3–7% |
| Πολυφαινόλες[23, 6] | 3–6% Οι πολυφαινόλες των στέμφυλων χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: φλαβονοειδή και μη φλαβονοειδή. Τα φλαβονοειδή υποδιαιρούνται περαιτέρω σε φλαβονόλες, ανθοκυανίνες, φλαβανόλες, προανθοκυανιδίνες και ανθοκυανιδίνες, ενώ τα μη φλαβονοειδή GP σε στιλβένια και φαινολικά οξέα.. Tα φλαβονοειδή θεωρούνται ότι έχουν βιολογικές ιδιότητες,(αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, αντιμικροβιακές, αντιικές, καρδιοπροστατευτικές, νευροπροστατευτικές και ηπατοπροστατευτικές |
| – Τανίνες[7] | 1–3% |
| – Ανθοκυανίνες (κυρίως σε στέμφυλα κόκκινων σταφυλιών)[8] | Μεταβλητές τιμές |
| Πολυσακχαρίτες[9] | Κυτταρίνη, γαλακτάνη, ξυλάνη, αραβινάνη, ξυλογλυκάνη και μαννάνη) |
| Οργανικά οξέα[10] |
~1–5% [π.χ., τρυγικό, μηλικό οξύ) |
Βασικές βιοδραστικές ενώσεις των στεμφύλων
- Πολυφαινόλες : ρεσβερατρόλη, κατεχίνες, κερσετίνη, ανθοκυανίνες[11], προανθοκυανιδίνες.
- Λιπαρά οξέα (από σπόρους): λινολεϊκό, ολεϊκό, παλμιτικό οξύ
- Τοκοφερόλες και φυτοστερόλες : αντιοξειδωτικά και προάγουν την υγεία[12].
Ανεξάρτητα από αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα τα αποξηραμένα και κονιοποιημένα στέμφυλα, λόγω του πλούσιου περιεχομένου τους σε φυτικές ίνες και πολυφαινόλες είναι άκρως επωφελή για τη διατήρηση της υγείας των ανθρώπων τοπικά και συστηματικά.
Η συνολική επίδραση της σκόνης των αποξηραμένων στέμφυλων στο εντερικό περιβάλλον ενισχύει την εντερική λειτουργία ως την πρώτη γραμμή άμυνας έναντι πολλαπλών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάζουν την καρδιομεταβολική υγεία[13].
Τα αποτελέσματα της συμπληρωματικής λήψης της αποξηραμένης σκόνης των στεμφύλων (Vinogkelin)
Ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα: Η σκόνη των αποξηραμένων στέμφυλων αποτελείται κυρίως από αδιάλυτες φυτικές ίνες, οι οποίες ενισχύουν την πεπτική υγεία, καθώς αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων, κατακρατούν νερό και προωθούν την τακτική κένωση του εντέρου. Αυτοί οι παράγοντες είναι βασικοί για την πρόληψη της δυσκοιλιότητας[14].
Ενίσχυση της εντερικής μικροχλωρίδας: Οι φυτικές ίνες και οι πολυφαινόλες που υπάρχουν στη σκόνη των αποξηραμένων στεμφύλων δρουν ως πρεβιοτικά, ενισχύοντας την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων του εντέρου, όπως το Bifidobacterium και το Lactobacillus[15].
Τα πρεβιοτικά είναι μια ομάδα θρεπτικών συστατικών που αποικοδομούνται από το εντερικό μικροβίωμα. Η σχέση τους με τη συνολική ανθρώπινη υγεία αποτελεί πεδίο αυξανόμενου ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια. Μπορούν να θρέψουν το εντερικό μικροβίωμα και τα προϊόντα αποδόμησής τους είναι λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (SCFAs) , όπως το βουτυρικό, οξικό και προπιονικό, που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος, επηρεάζοντας κατά συνέπεια όχι μόνο το γαστρεντερικό σύστημα αλλά και άλλα απομακρυσμένα όργανα[16].
Τα SCFAs παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην αναρρύθμιση, στη μείωση των φλεγμονωδών δεικτών και στην προστασία από τον καρκίνο του παχέος εντέρου[17, 18].
Αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές επιδράσεις: Οι πολυφαινόλες της σκόνης των αποξηραμένων στεμφύλων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα φλαβονοειδή και οι προανθοκυανιδίνες, εμφανίζουν σημαντικές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αυτές οι ενώσεις προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες, εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος[19].
Δυνατότητα της κατανάλωσης της σκόνης των αποξραμένων σπόρων, φλουδών και μίσχων του κόκκινου σταφυλιού στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου
Επιδημιολογικές και πειραματικές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι φυτικές ίνες και οι φαινολικές ενώσεις που περιέχουν τα στέμφυλα μπορεί να έχουν προστατευτική επίδραση στην ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου στους ανθρώπους[20].
Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η χορήγηση στέμφυλων κόκκινου σταφυλιού που περιείχαν φυτικές ίνες πλούσιες σε προανθοκυανιδίνη [grape antioxidant dietary fiber (GADF)] μπορεί να μειώσει σημαντικά την εντερική καρκινογένεση. Για παράδειγμα, μια μελέτη που χρησιμοποίησε ένα μοντέλο ποντικού έδειξε μείωση κατά 76% στον συνολικό αριθμό πολυπόδων με τη χορήγηση συμπληρωματική χορήγηση GADF. Αυτό το γεγονός υποδηλώνει τον πιθανό ρόλο της σκόνης των αποξηραμένων στέμφυλων στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου[21].
Υποστήριξη της ακεραιότητας του εντερικού φραγμού
Η κατανάλωση σκόνης αποξηραμένων στέμφυλων συμβάλλει στη διατήρηση της ακεραιότητας του εντερικού φραγμού, ενισχύοντας τη μορφολογία του εντέρου και προστατεύοντας από εντερική βλάβη. Αυτό επιτυγχάνεται με μηχανισμούς που περιλαμβάνουν:
1.Την ρύθμιση της πέψης και απορρόφησης θρεπτικών συστατικών (έχει αποδειχθεί ότι η ακόνη των αποξηραμένων στέμφυλων αναστέλλουν ένζυμα όπως η α-αμυλάση και η α-γλυκοσιδάση, η πρωτεάση και η λιπάση, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης και λιπιδίων στο αίμα, και στη ρύθμιση της έκφρασης των εντερικών μεταφορέων, οι οποίοι μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη ρύθμιση της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών).
2.Την ρύθμιση των επιπέδων των εντερικών ορμονών και του κορεσμού (Η σκόνη των αποξηραμένων στέμφυλων διεγείρει την απελευθέρωση GLP-1, PYY, CCK, γκρελίνης και GIP, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση της όρεξης και του κορεσμού).
3.Την ενίσχυση της μορφολογίας του εντέρου (συμπεριλαμβανομένων των δομών κρυπτολάχνης, οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και να προστατεύσουν από εντερική βλάβη).
4.Την προστασία της ακεραιότητας του εντερικού φραγμού (μέσω στενών συνδέσεων και παρακυτταρικής μεταφοράς)[22]·
5.Την ρύθμιση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες που προκαλούνται από τις σηματοδοτικές οδούς NF-kB και Nrf2.
6.Την επίδραση στη σύνθεση και τη λειτουργικότητα της εντερικής μικροχλωρίδας (οδηγώντας σε αυξημένη παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου [Short-Chain Fatty Acids (SCFA), τα οποία είναι οργανικά οξέα, όπως το οξικό οξύ (οξικό), προπιονικό οξύ (προπιονικό), βουτυρικό οξύ (βουτυρικό), που παράγονται κυρίως από τη ζύμωση των διαιτητικών ινών από τα βακτήρια του παχέος εντέρου. και μειωμένη παραγωγή LPS). To LPS (Lipopolysaccharide – Λιποπολυσακχαρίτης) είναι ένα τοξικό μόριο που βρίσκεται στο εξωτερικό περίβλημα των Gram-αρνητικών βακτηρίων. Είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο σώμα).
Η συνολική επίδραση της σκόνης των αποξηραμένων στέμφυλων του κόκκινου σταφυλιού στο εντερικό περιβάλλον ενισχύει την εντερική λειτουργία ως την πρώτη γραμμή άμυνας έναντι πολλαπλών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάζουν την καρδιομεταβολική υγεία[23].
Βιβλιογραφική Ενημέρωση
1Kokkinomagoulos E., Kandylis P. Grape pomace, an undervalued by-product: Industrial reutilization within a circular economy vision. Rev. Environ. Sci. Bio/Technol. 2023;22:739–773. doi: 10.1007/s11157-023-09665-0.
2.Zanini M., Silvestre W.P., Baldasso C., Tessaro I.C. Valorization of Wastes Generated in Organic Grape Processing. Braz. Arch. Biol. Technol. 2024;67:e24230183. doi: 10.1590/1678-4324-2024230183.
3.Kandylis P., Dimitrellou D., Moschakis T. Recent applications of grapes and their derivatives in dairy products. Trends Food Sci. Technol. 2021;114:696–711. doi: 10.1016/j.tifs.2021.05.029.
4.Yolanda Carmona-Jiménez, Jose M Igartuburu, Dominico A Guillén-Sánchez, M Valme García-Moreno. Fatty Acid and Tocopherol Composition of Pomace and Seed Oil from Five Grape Varieties Southern Spain. Molecules. 2022 Oct 17;27(20):6980. doi: 10.3390/molecules27206980
5.Deng Q., Penner M.H., Zhao Y. Chemical Composition of Dietary Fiber and Polyphenols of Five Different Varieties of Wine Grape Pomace Skins. Food Res. Int. 2011;44:2712–2720. doi: 10.1016/j.foodres.2011.05.026.
6.Georgiev V., Ananga A., Tsolova V. Recent advances and uses of grape flavonoids as nutraceuticals. Nutrients. 2014;6:391–415. doi: 10.3390/nu6010391.
7.Bordiga M., editor. Valorization of Wine Making By-Products. 1st ed. CRC Press; Novara, Italy: 2016.
8.Zhao D., Simon J.E., Wu Q. A critical review on grape polyphenols for neuroprotection: Strategies to enhance bioefficacy. Crit. Rev. Food Sci. Nutr. 2020;60:597–625. doi: 10.1080/10408398.2018.1546668.
9.Janice da Conceição Lopes, Joana Madureira, Fernanda M A Margaça, Sandra Cabo Verde. Grape Pomace: A Review of Its Bioactive Phenolic Compounds, Health Benefits, and Applications Molecules 2025 Jan 17;30(2):362. doi: 10.3390/molecules30020362
10.Kontogiannopoulos K.N., Patsios S.I., Karabelas A.J. Tartaric Acid Recovery from Winery Lees Using Cation Exchange Resin: Optimization by Response Surface Methodology. Sep. Purif. Technol. 2016;165:32–41. doi: 10.1016/j.seppur.2016.03.040.
11.Hasan M., Bae H. An Overview of Stress-Induced Resveratrol Synthesis in Grapes: Perspectives for Resveratrol-Enriched Grape Products. Molecules. 2017;22:294. doi: 10.3390/molecules22020294
12.Anna Karastergiou, Anne-Laure Gancel, Michael Jourdes, Pierre-Louis Teissedre. Valorization of Grape Pomace: A Review of Phenolic Composition, Bioactivity, and Therapeutic Potential. Antioxidants (Basel). 2024 Sep 19;13(9):1131. doi: 10.3390/antiox13091131
13.Martínez-Meza Y, Pérez-Jiménez J, Salgado-Rodríguez LM, Castellanos-Jiménez AK, Reynoso-Camacho R. In Vivo Evaluation of the Cardiometabolic Potential of Grape Pomace: Effect of Applying Instant Controlled Pressure Drop. Foods. 2022 Nov 7;11(21):3537.
14.Vladimir S Kurćubić, Nikola Stanišić Slaviša B Stajić, Marko Dmitrić, Saša Živković, Luka V Kurćubić, Vladimir Živković, Vladimir Jakovljević, Pavle Z Mašković, Jelena Mašković. Valorizing Grape Pomace: A Review of Applications, Nutritional Benefits, and Potential in Functional Food Development. Foods. 2024 Dec 23;13(24):4169. doi: 10.3390/foods13244169
15.Thomson C., Garcia A.L., Edwards C.A. Interactions between dietary fibre and the gut microbiota. Proc. Nutr. Soc. 2021;80:398–408. doi: 10.1017/S0029665121002834. [DOI] [PubMed] [Google Scholar][Ref list]
16.Dorna Davani-Davari, Manica Negahdaripour, Iman Karimzadeh, Mostafa Seifan, Milad Mohkam, Seyed Jalil Masoumi, Aydin Berenjian, Younes Ghasemi. Prebiotics: Definition, Types, Sources, Mechanisms, and Clinical Applications. Foods . 2019 Mar 9;8(3):92. doi: 10.3390/foods8030092.
17.Rowland I.R. Toxicology of the colon: Role of the intestinal microflora. In: Gibson G.R., MacFarlane G.T., editors. Human Colonic Bacteria: Role in Nutrition, Physiology and Pathology. CRC Press; Boca Raton, FL. USA: 1995. pp. 155–174. [Google Scholar][Ref list]
18.Kurasawa S., Hack V.S., Marlett J.A. Plant residue and bacteria as basis for increased stool weight accompanying consumption of higher dietary fibre diets. J. Am. Coll. Nutr. 2000;19:426–433. doi: 10.1080/07315724.2000.10718942. [DOI] [PubMed] [Google Scholar][Ref list]
19Mišković Špoljarić K, Šelo G, Pešut E, Martinović J, Planinić M, Tišma M, Bucić-Kojić A. Antioxidant and antiproliferative potentials of phenolic-rich extracts from biotransformed grape pomace in colorectal Cancer..BMC Complement Med Ther. 2023 Feb 1;23(1):29.
20.Susana Sánchez-Tena, Daneida Lizárraga, Anibal Miranda, Maria P Vinardell, Francisco García-García, Joaquín Dopazo, Josep L Torres, Fulgencio Saura-Calixto, Gabriel Capellà, Marta Cascante. Grape antioxidant dietary fiber inhibits intestinal polyposis in ApcMin/+ mice: relation to cell cycle and immune response. Carcinogenesis. 2013 Aug;34(8):1881-8. doi: 10.1093/carcin/bgt140. Epub 2013 Apr 24.
21.Wang H, Tian Q, Xu Z, Du M, Zhu MJ. Metabolomic profiling for the preventive effects of dietary grape pomace against colorectal cancer. J Nutr Biochem. 2023 Jun;116:109308.
22.Diego Taladrid, Dolores González de Llano, Irene Zorraquín-Peña, Alba Tamargo, Mariana Silva, Natalia Molinero, M Victoria Moreno-Arribas, Begoña Bartolomé. Gastrointestinal Digestion of a Grape Pomace Extract: Impact on Intestinal Barrier Permeability and Interaction with Gut Microbiome. Nutrients. 2021 Jul 19;13(7):2467. doi: 10.3390/nu13072467.
23.Diego Taladrid, Miguel Rebollo-Hernanz, Maria A Martin-Cabrejas, M Victoria Moreno-Arribas, Begoña Bartolomé. Grape Pomace as a Cardiometabolic Health-Promoting Ingredient: Activity in the Intestinal Environment. Antioxidants (Basel). 2023 Apr 21;12(4):979. doi: 10.3390/antiox12040979.
24.Durazzo A., Lucarini M., Souto EB, Cicala C., Caiazzo E., Izzo AA, Novellino E., Santini A. Polyphenols: A Concise Overview on the Chemistry, Occurrence, and Human Health. Phytother. Res. 2019; 33:2221–2243. doi: 10.1002/ptr.6419.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.