Οι μεγαλύτερες πηγές ανθοκυανινών είναι το μύρτιλλο ή ο μύρτιλλος (Μυρτίδιον το κοινόν , Vaccinium Myrtillus, Bilberry, Blueberry, Whortleberry), κεράσια, βατόμουρα ή σμέουρδα ή σμέουρα ή νάουρα [Βάτος η Ιδαία, Rubus Ideus] , φράουλες (strawberries) μαύρες σταφίδες (black currants), μαύρα σταφύλια και κόκκινο κρασί [1].
Τα τελευταία χρόνια διάφορες επιδημιολογικές μελέτες έχουν επιδείξει ότι οι ανθοκυανίνες διαθέτουν μια ευρεία σειρά βιολογικών δραστηριοτήτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές και αντικαρκινικές. Επιπλέον επιδεικνύουν μια σειρά ευεργετικών αποτελεσμάτων στα αιμοφόρα αγγεία, τα αιμοπετάλια, και τις λιποπρωτεΐνες, που είναι ικανές να περιορίσουν τις νόσους των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς. Οι ανθοκυανίνες είναι οι κύριες φαινολικές ενώσεις του κόκκινου κρασιού.
Οι επιδημιολογικές μελέτες πάλι δηλώνουν ότι η μέτρια κατανάλωση ανθοκυανινών του κόκκινου κρασιού μπορεί να δράσει προστατευτικά κατά της νόσου των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς[2]. Με έρευνα του Garcia-Alonso M και των συνεργατών του (2009) βρέθηκε ότι, οι ανθοκυανίνες του κόκκινου κρασιού απορροφώνται γρήγορα από το πεπτικό σύστημα των ανθρώπων. Οι ανθοκυανίνες και οι μεταβολίτες τους εμφανίζονται στο πλάσμα μέσα σε 30 λεπτά από τη λήψη τους και τα επίπεδά τους φτάνουν τη μεγίστη τιμή 1.6 ώρα αργότερα για τις γλυκοσίδες και 2.5 ώρες για τα γλυκουρονίδια, που είναι μεταβολίτες των ανθοκυανινών.
Βρήκαν επίσης ότι η συνολική απέκκριση των ανθοκυανινών του κόκκινου κρασιού δια των ούρων ήταν 0.05+/-0.01% της δόσης που χορηγήθηκε μέσα σε ένα 24ωρο. Το 94% των ανθοκυανινών που απεκκρίθηκαν εμφανίστηκαν στα ούρα μέσα σε 6 ώρες. Παρά τις μικρές τιμές των ανθοκυανινών που βρέθηκαν στο πλάσμα, εν τούτοις παρατηρήθηκε μια αύξηση της αντιοξειδωτικής του ικανότητας και ελάττωση των επιπέδων της MCP-1 [monocyte chemoattractant protein 1] του πλάσματος [2].
Το 2008 ο Rivero-Pérez MD, και οι συνεργάτες τους αξιολόγησαν την συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, την ικανότητα καθαρισμού των υδροξυλίων και υπεροξειδίων από τον οργανισμό και την υπεροξείδωση των λιπιδίων 80 ισπανικών κόκκινων κρασιών, καθώς και την περιεκτικότητά τους σε ανθοκυανίνες με διάφορες αναγνωρισμένες μεθόδους , όπως η ABTS, DPPH, DMPD, FRAP , υδροξυλιο ριζική [hydroxyl radical (HRSA)], υπεροξείδιο ριζική καθαριστική δραστηριότητα [superoxide radical scavenger activity (SRSA] και η υπεροξείδωση λιπιδίων ΑΒΑΡ [ABAP-lipid peroxidation (ABAP-LP)].
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το κλάσμα των ελεύθερων ανθοκυανινών είναι το κύριο υπεύθυνο για τη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των κόκκινων κρασιών, που σχετίζεται με τις διαδιασίες της ηλεκτρονικής τρανσφεράσης. Με τον ίδιο τρόπο, οι ελεύθερες ανθοκυανίνες είναι οι πλέον υπεύθυνες για τη δραστηριότητα κάθαρσης HRSA των κόκκινων κρασιών, συμβάλλοντας σε μικρότερη έκταση στην SRSA ικανότητα ή στην προστατευτική δράση τους επί της υπεροξείδωσης των λιπιδίων. Επι πλέον οι απλές ανθοκυανίνες ασκούν μια μικρή δράση στη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα που συμμετέχει με την τρανσφεράση πρωτονίου. Οι γλυκοζυλιωμένες και μεθοξυλικές ανθοκυανίνες, όπως το μαλωιδίνη-3-γλυκοσίδιο φαίνεται να είναι ο τύπος ανθοκυανινών με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα του κόκκινου κρασιού [4].
Παρά τούτο, μέχρις ότου διευκρινιστεί τελείως ο μηχανισμός της απορρόφησης και του μεταβολισμού των ανθοκυανινών, θα ήταν φρόνιμο να μη βγει το συμπέρασμα ότι, η μεγάλη κατανάλωση ανθοκυανινών θα περιόριζε τον κίνδυνο πρόκλησης νόσου των στεφανιαίων αγγείων. Γιαυτό χρειάζονται ακόμη μακρόχρονες, κατάλληλα σχεδιασμένες κλινικές μελέτες, προκειμένου να αποδειχτεί τελικά η ευεργετική δράση των ανθοκυανινών στον οργανισμό του ανθρώπου. Εν τω μεταξύ απαιτούνται επιπλέον γνώσεις για τον εντοπισμό των μεταβολιτών των ανθοκυανινών και της κατανομής τους στους ιστούς[1].
Από μελέτες που έχουν γίνει σε εργαστήρια έχει αποκαλυφθεί ότιοι ανθοκυανίνες διαθέτουν χημειοπροαστατευτικές ιδιότητες κατά του καρκίνου.
Σε σε μελέτες καρκίνων ζώντων ζώων βρέθηκε ότι οι διατροφικές ανθοκυανίνες ανακόπτουν την εξέλιξη των καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος.
Φαρμακοκινητικά δεδομένα δείχνουν ότι η απορρόφηση των ανθοκυανινών προς την κυκλοφορία του αίματος τρωκτικών και ανθρώπων είναι ελάχιστη. Γιαυτό και η αποτελεσματικότητά τους σε ιστούς, εκτός του γαστρεντερικού συστήματος και του δέρματος είναι πολύ μικρή. Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί όμως αν τα αντικαρκινικά αποτελέσματα των ανθοκυανινών οφείλονται στις ανθοκυανίνες ή τους μεταβολίτες τους [5].
Πλούσιο σε ανθοκυανίνες είναι το φυσικό, γλυκό, κόκκινο, λιαστό κρασί Γκελάντο, που παρασκευάζεται από το βιολογικό κόκκινο Αγιωργίτικο σταφύλι, Νεμέας. Το Γκελάντο δεν περιέχει θειώδη ή άλλου τύπου χημικά συντηρητικά. Επειδή είναι συμπυκνωμένο περιέχει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως οι πολυφαινόλη ρεσβερατρόλη και οι ανθοκυανίνες. Αρκεί η καθημερινή λήψη 2 κουταλιών της σούπας ή 30ml Γκελάντο (ισοδυναμούν με δυό ποτήρια του κρασιού από το κανονικό κόκκινο Αγιωργίτικο κρασί).
Σε περίπτωση που υπάρχουν αντενδείξεις κατανάλωσης οινοπνεύματος μπορεί να προσλάβει κανείς τις πολιφαινόλες και βτις ανθοκυανίνες του κόκκινου κρασιού Γκελάντο, παίρνοντας τις κάψουλες του Vinogkelin. Οι κάψουλες Vinogkelin περιέχουν σκόνη αποξηραμένων σπόρων και φλουδών του βιολογικού κόκκινου σταφυλιού Γκέλικος.
Αρκεί η λήψη μιας κάψουλας Vinogkelin πρωί μεσημέρι βράδυ μαζί με το φαγητό για να προσλάβει κανείς τις πολύτιμες για την υγεία πολυφαινόλες και ανθοκυανίνες του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού [6] .
Βιβλιογραφία
1. Mazza GJ. Anthocyanins and heart health. Ann Ist Super Sanita. 2007;43(4):369-74.
2. Garcia-Alonso M, Minihane AM, Rimbach G, Rivas-Gonzalo JC, de Pascual-Teresa S. Red wine anthocyanins are rapidly absorbed in humans and affect monocyte chemoattractant protein 1 levels and antioxidant capacity of plasma. J Nutr Biochem. 2009 Jul;20(7):521-9. Epub 2008 Sep 11.
3. Ghosh D, Konishi T. Anthocyanins and anthocyanin-rich extracts: role in diabetes and eye function. Asia Pac J Clin Nutr. 2007;16(2):200-8.
4. Rivero-Pérez MD, Muñiz P, González-Sanjosé ML. Contribution of anthocyanin fraction to the antioxidant properties of wine. Food Chem Toxicol. 2008
5. Kocic B, Filipovic S, Nikolic M, Petrovic B. Effects of anthocyanins and anthocyanin-rich extracts on the risk for cancers of the gastrointestinal tract. J BUON. 2011 Oct-Dec;16(4):602-8.
6. Vasil Georgiev, Anthony Ananga, Violeta TsolovaRecent Advances and Uses of Grape Flavonoids as Nutraceuticals. Nutrients. 2014 Jan; 6(1): 391–415. Published online 2014 Jan 21. doi: 10.3390/nu6010391
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr