Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης MD, ORL, DDS, PhD, Αικατερίνη Γκέλη MD, Radiologist
Έλλειψη της βιταμίνης D3 υπάρχει, όταν τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 είναι μικρότερα των 20ng/ml.
Ανεπάρκεια βιταμίνης D3 υπάρχει, όταν τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 είναι μεταξύ των 21-29ng/ml.
Τα φυσιολογικά επίπεδα της βιταμίνης D3 κυμαίνονται μεταξύ των 31-100ng/ml
Επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 πάνω από 100ng/ml θεωρούνται τοξικά.
Για την ομαλότερη λειτουργία του σώματος και την ασφαλή λειτουργία 2000 γονιδίων, που ελέγχονται από τη βιταμίνη D3 συνήθως τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 πρέπει να είναι 50-70ng/ml [1].
Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 είναι διαδεδομένη στα άτομα όλων των ηλικιών, κυρίως όμως είναι συνηθισμένη κατάσταση στα άτομα άνω των 65 ετών (διότι το δέρμα τους περιορίζει τη σύνθεση της βιταμίνης D3, υπό την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UVB), του ηλιόφωτος. Επίσης οι σύγχρονοι άνθρωποι γίνονται υποβιταμινικοί, διότι έχουν περιορίσει τις δραστηριότητές τους στην ύπαιθρο και αποφεύγουν την έκθεσή τους στον ήλιο [2].
Άλλοι πάλι αποφεύγουν τον ήλιο, είτε επειδή πάσχουν από κάποια πάθηση, που μορεί να επιδεινωθεί από την ηλιακή ακτινοβολία ή φοβούνται να εκτεθούν στον ήλιο, επειδή φοβούνται την δερματική καρκινογένεση.
Στις χώρες με μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνεια, όλο το έτος, πολλά άτομα έχουν έλλειψη βιταμίνης D3, διότι χρησιμοποιούν αντιηλιακές κρέμες, όταν εκτίθενται στον ήλιο, που εμποδίζουν τη φωτοσύνθεση της βιταμίνμης D3 , από το ηλιόφως, στο δέρμα [3].
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι, πάνω από το 50% του γενικού πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο να πάθει έλλειψη και ανεπάρκεια της βιταμίνης D3. Το ποσοστό αυτό αυξάνει στα ηλικιωμένα άτομα, τα άτομα που δεν εκθέτουν ποτέ το δέρμα τους στον ήλιο (ιερείς, μοναχοί, μοναχές), τα άτομα με σκούρο δέρμα, και τα παχύσαρκα άτομα.
Καταστάσεις που δείχνουν ότι πιθανόν κάποιος έχει έλλειψη βιταμίνης D3 είναι οι καθύποτροπήν λοιμώξεις (αμυγδαλίτιδες, ιγμορίτιδες, ιογενείς λοιμώξεις), διαταραχές του μεταβολισμού των οστών (οστεοπενία, οστεοπόρωση), πόνοι στα οστά, αυξημένη αρτηριακή πίεση, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, δερματοπάθειες, αυτοάνοσα νοσήματα [4], ωτοσκλήρυνση [5], αλλεργική ρινίτιδα [6], άσθμα [7], αυτοάνοσα νοσήματα και καταστάσεις με ανοσοκαταστολή [8], καρκίνος [9].
Συνιστάται η εργαστηριακή εξέταση των επιπέδων της 25-υδροξυβιταμίνης D3 δύο φορές το χρόνο.
Βάσει μετρήσεων που έχουν γίνει σε υγιείς πληθυσμούς, που έχουν εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία τις μεσημεριανές ώρες για 10-15 λεπτά, έχει βρεθεί ότι τα ιδανικά επίπεδα συγκεντρώσεων της 25 υδροξυβιταμίνης D3, που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν ιδανική γενική υγεία κυμαίνεται μεταξύ των 60-80ng/ml.
Προκειμένου να δημιουργηθούν οι ιδανικές τιμές επιπέδων βιταμίνης D3 στον ανθρώπινο οργανισμό συνιστάται η λογική έκθεση του γυμνού σώματος στον καλοκαιρινό ήλιο τις ώρες 12.00-1.00μμ (χέρια, πόδια, ράχη, θώρακας κοιλιά, ενώ το κεφάλι προστατεύεται με καπέλο) [10].
Η έκθεση στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες επιτρέπει να εκτεθεί κανείς για βραχύ χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου προκαλείται η μεγαλύτερη δυνατή παραγωγή βιταμίνης D3. Τις μεσημεριανές ώρες επικρατεί η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB) [290-315nm].
Tις προμεσημβρινές και τις μεταμεσημβρινές ώρες επικρατεί η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UVA), η οποία δεν φωτοσυνθέτει βιταμίνη D3 [11].
Επιπλέον, καθώς αρχίζει να δύει ο ήλιος η ακτινοβολία UVB φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα, περισσότερο από την ακτινοβολία UVA.
Το χειμώνα οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν στη γη πλαγίως και δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D3.
Δίδεται προσοχή αποφυγής, της πολύωρης έκθεσης του γυμνού δέρματος στον ήλιο. Ο χρόνος που είναι βιταμινοπαραγωγός για τη βιταμίνη D3 είναι τόσος, όσος απαιτείται για κοκκινίσει ελαφρώς το δέρμα. Μόλις φθάσει σ’αυτό το σημείο η έκθεση στον ήλιο, από κει και πέρα δεν παράγεται πλέον βιταμίνη D3. Οποιαδήποτε παραπέρα έκθεση στον ήλιο μόνον να βλάψει μπορεί, παρά να ωφελήσει.
Σε περίπτωση που για πρακτικούς λόγους είναι αδύνατη η έκθεση στο ηλιόφως συνιστάται η λήψη εμπλουτισμένων τροφίμων σε βιταμίνη D3, και η λήψη συμπληρώματος διατροφής, που περιέχει βιταμίνηD3, υψηλής ποιότητας (όχι συνθετική), υψηλής απορροφητικότητας από το έντερο και βιοδιαθεσιμότητας στους ιστούς.
H διάρκεια έκθεσης στον ήλιο δεν πρέπει να είναι πολύωρη, διότι καταστρέφει το DNA των δερματικών κυττάρων. Άλλωστε η πολυετής και η καθημερινή πολύωρη έκθεση του δέρματος στον ήλιο δρα καρκινογενετικά για το δέρμα. Αντιθέτως η βραχύχρονη έκθεση στον ήλιο δρα καρκινοπροστατευτικά, διότι επιτρέπει την παραγωγή της καρκινοπροστατευτικής βιταμίνης D3.
Η καρκινοπροστατευτική δράση στο δέρμα της βιταμίνης D3 που παράγεται στα κερατινοκύτταρα του δέρματος, που διαθέτουν υποδοχείς βιταμίνης D3 επιτυγχάνεται με τους ακόλουθους μηχανισμούς: Αναστολή του κυτταρικού πολλαπλασιασμού, διέγερση της κυτταρικής διαφοροποίησης, ανοσορρύθμιση και διέγερση της επισκευής των βλαβών του DNA [12].
Δίδεται προσοχή στα τρόφιμα που καταναλώνει κανείς, διότι οι επεξεργασμένες τροφές και τα μη βιολογικά τρόφιμα είναι φορτωμένα με ζιζανιοκτόνα, όπως η γλυφωσάτη, η οποία φαίνεται ότι παρεμβάλλεται στη λειτουργία των ενζύμων που ευθύνονται για την ενεργοποίηση της βιταμίνης D3 στο ήπαρ και τους νεφρούς.
Αν χρειάζεται η συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3 συνιστάται η λήψη της πλέον ευαπορρόφητης μορφής της, όπως αυτή που φέρεται μαζί με βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο [D3 Gkelin drops]. Κάθε σταγόνα του D3 Gkelin περιέχει 1000 Διεθνείς μονάδες βιταμίνης D3. Στους υγιείς ενήλικους αρκούν συνήθως οι 4000 Διεθνείς Μονάδες ημερησίως [13].Λεπτομέρειες για τη δοσολογία της βιταμίνης D3 σε όλες τις ηλικίες, βλέπε: D3 Gkelin drops
Όμως στα παχύσαρκα άτομα πρέπει να χορηγείται δόση διπλάσια ή τριπλάσια από αυτή που χορηγείται στα άτομα κανονικού βάρους. Στα υπέρβαρα άτομα χορηγείται δόση 1,5 φορά μεγαλύτερη της κανονικής που παίρνουν τα άτομα κανονικού βάρους [14]. Για τη δοσολογία των παιδιών βλέπε: D3 Gkelin drops
Βιβλιογραφική τεκμηρίωση
1.Holick MF1. Vitamin D deficiency. N Engl J Med. 2007 Jul 19;357(3):266-81.
2.Gröber U1, Reichrath J2, Holick MF3. Live longer with vitamin D? Nutrients. 2015 Mar 12;7(3):1871-80. doi: 10.3390/nu7031871.
3.M.S. Latha, Jacintha Martis, V Shobha, Rutuja Sham Shinde, Sudhakar Bangera, Binny Krishnankutty, Shantala Bellary, Sunoj Varughese, Prabhakar Rao, B.R. Naveen Kumar. Sunscreening Agents: A Review. J Clin Aesthet Dermatol. 2013 January; 6(1): 16–26.
4.Alharbi FM1. Update in vitamin D and multiple sclerosis. Neurosciences (Riyadh). 2015 Oct;20(4):329-335. doi: 10.17712/nsj.2015.4.20150357.
5.M. K. Taneja, Vivek Taneja. Vitamin D Deficiency in E.N.T. Patients. Indian J Otolaryngol Head Neck Surg. 2013 January; 65(1): 57–60. Published online 2012 December doi: 10.1007/s12070-012-0603-9
6.Saba Arshi, Babak Ghalehbaghi, Seyyed-Kamran Kamrava, Mina AminlouVitamin D serum levels in allergic rhinitis: any difference from normal population?. Asia Pac Allergy. 2012 January; 2(1): 45–48. Published online 2012 January 18. doi: 10.5415/apallergy.2012.2.1.45
7. Haidong Huang, Konstantinos Porpodis, Paul Zarogoulidis, Kalliopi Domvri, Paschalina Giouleka, Antonis Papaiwannou, Stella Primikyri, Efi Mylonaki, Dionysis Spyratos, Wolfgang Hohenforst-Schmidt, Ioannis Kioumis, Konstantinos Zarogoulidis. Vitamin D in asthma and future perspectives. Drug Des Devel Ther. 2013; 7: 1003–1013. Published online 2013 September 23. doi: 10.2147/DDDT.S50599
8. Diane L. Kamen, Vin Tangpricha. Vitamin D and molecular actions on the immune system: modulation of innate and autoimmunity. J Mol Med (Berl) Author manuscript; available in PMC 2011 May 1. Published in final edited form as: J Mol Med (Berl). 2010 May; 88(5): 441–450. Published online 2010 February 1. doi: 10.1007/s00109-010-0590-9
9. James C. Fleet, Marsha DeSmet, Robert Johnson, Yan Li. Vitamin D and Cancer: A review of molecular mechanisms. Biochem J. Author manuscript; available in PMC 2015 September 16. Published in final edited form as: Biochem J. 2012 January 1; 441(1): 61–76. doi: 10.1042/BJ20110744
10.Osmancevic A1, Gillstedt M2, Landin-Wilhelmsen K3, Wennberg Larkö AM2, Larkö O2, Holick MF4, Krogstad AL5. Size of the exposed body surface area, skin erythema and body mass index predict skin production of vitamin D. J Photochem Photobiol B. 2015 Aug;149:224-9. doi: 10.1016/j.jphotobiol.2015.06.008. Epub 2015 Jun 12.
11.Sallander E1, Wester U, Bengtsson E, Wiegleb Edström D. Vitamin D levels after UVB radiation: effects by UVA additions in a randomized controlled trial. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2013 Dec;29(6):323-9. doi: 10.1111/phpp.12076. Epub 2013 Oct 30.
12.Bikle DD. The vitamin D receptor: a tumor suppressor in skin. Adv Exp Med Biol. 2014;810:282-302.
13.Hajo Zeeb,, Rüdiger Greinert. The Role of Vitamin D in Cancer Prevention: Does UV Protection Conflict With the Need to Raise Low Levels of Vitamin D? Dtsch Arztebl Int. 2010 September; 107(37): 638–643
14.Ekwaru JP1, Zwicker JD2, Holick MF3, Giovannucci E4, Veugelers PJ1 The importance of body weight for the dose response relationship of oral vitamin D supplementation and serum 25-hydroxyvitamin D in healthy volunteers. PLoS One. 2014 Nov 5;9(11):e111265. doi: 10.1371/journal.pone.0111265.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.