Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD) Αικατερίνη Γκέλη (MD, Radiologist)
Η στοματική βλεννογονίτιδα είναι μια επιπλοκή της ακτινοθεραπείας στην κεφαλή και τον τράχηλο, της χημειοθεραπείας, της χημειοακτινοθεραπείας και της μεταμόσχευσης αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων[1], η οποία εκδηλώνεται ως ερύθημα, ατροφία ή/και εξέλκωση του στοματικού βλεννογόνου[2].
Εμφανίζεται σχεδόν σε όλους τους ασθενείς, που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου και στο 20% έως 80% των ασθενών που λαμβάνουν χημειοθεραπεία.
Η στοματική βλεννογονίτιδα είναι μια επώδυνη επιπλοκή που προκαλεί, ξηρότητα του στόματος, οίδημα των ούλων, λευκές, μαλακές ή πυώδεις πλάκες της γλώσσας, επώδυνα έλκη του στοματικού βλεννογόνου, κακοσμία του στόματος, αιμορραγίες του βλεννογόνου του στόματος, επώδυνη κατάποση και δυσφαγία, επώδυνη ομιλία, αλλοιώσεις στη γεύση, απώλεια βάρους και δευτερογενείς λοιμώξεις. Αυτές οι επιπλοκές μπορούν να περιπλέξουν σημαντικά τη θεραπεία, να παρατείνουν τη νοσηλεία και να μειώσουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς[3, 4].
Το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) δημοσίευσε τα Κοινά Κριτήρια Ορολογίας για τις Ανεπιθύμητες Ενέργειες (CTCAE). Περιλαμβάνει ξεχωριστές υποκειμενικές και αντικειμενικές κλίμακες για την βλεννογονίτιδα:
Βαθμού 1 — Ερύθημα του βλεννογόνου.
Βαθμού 2—Αποσπασματικά έλκη ή ψευδομεμβράνες.
Βαθμός 3-Συριζόμενα έλκη ή ψευδομεμβράνες, αιμορραγία με μικρό τραύμα,
Βαθμού 4-Νέκρωση ιστού. Σημαντική αυθόρμητη αιμορραγία. Απειλητικές για τη ζωή συνέπειες,
Βαθμός 5—Θάνατος[5].
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να έχουμε κατά νου ότι όταν εφαρμόζεται χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία, οι βλάβες του στοματικού βλεννογόνου είναι επίσης πιθανές και από άλλες διαβρωτικές ασθένειες, όπως η στοματική καντιντίαση[6], η λοίμωξη από τον ιό του απλού έρπητα[7], η οξεία Νόσος μοσχεύματος έναντι ξενιστή[8].
Το 2014, η Πολυεθνική Ένωση Υποστηρικτικής Φροντίδας στον Καρκίνο και η Διεθνής Εταιρεία Στοματικής Ογκολογίας (MASCC/ISOO) δημοσίευσαν κατευθυντήριες γραμμές κλινικής πρακτικής βασισμένες σε στοιχεία για τη βλεννογονίτιδα[9].
Οι μέθοδοι θεραπείας κατηγοριοποιήθηκαν σε επτά ομάδες:
- Βασική στοματική φροντίδα.
- Αυξητικούς παράγοντες και κυτοκίνες.
- Αντιφλεγμονώδεις παράγοντες.
- Αντιμικροβιακά, παράγοντες επικάλυψης, αναισθητικά και αναλγητικά.
- Λέιζερ και άλλη θεραπεία φωτός.
- Κρυοθεραπεία και
- Φυσικοί και διάφοροι παράγοντες(π.χ. κουρκουμίνη, μέλι,βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο)[10].
Φυσικές θεραπείες της ακτινικής βλεννογονίτιδας
Η κουρκουμίνη είναι το κύριο συστατικό της σκόνης του ριοζώματος του κουρκουμά, που είναι φυτό που ενδημεί στην Ινδία και άλλες Ασιατικές χώρες και στην οποία οφείλεται το χαρακτηριστικό κιτρινοπορτοκαλί χρώμα του. Η κουρκουμίνη έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές ανοσοτροποποιητικές, αντικαρκινικές και επουλωτικές των ελκών ιδιότητες.
Η στοματική βλεννογονίτιδα είναι μια αυτοπεριοριζόμενη και δοσοεξαρτώμενη (από την ακτινοβολία) παθολογική κατάσταση του στοματοφαρυγγικού βλεννογόνου, η οποία ξεκινάει συνήθως 2-3 εβδομάδες μετά την έναρξη της ακτινοθεραπείας και κορυφώνεται μέχρι τις 4-5 εβδομάδες[11].
Γιαυτό από την πρώτη ημέρα της ακτινοθεραπείας ή της ακτινοχημειοθεραπείας μπορεί να χρησιμοποιηθεί η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη (Curcugkel), υπο μορφή στοματοπλύσεων και γαργαρών, τρεις – τεσσερις φορές την ημέρα για 6 εβδομάδες. Οι έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν με τη χρήση κουρκουμά και κουρκουμίνης έδειξαν ευεργετικά αποτελέσματα στην ανακούφιση του πόνου και στην ταχύτερη επούλωση των ελκών του στοματικού βλεννογόνου. Επίσης έναρξη των στοματοπλύσεων με υγρή κουρκουμίνη μπορεί να καθυστερήσει την εκδήλωση της βλεννογονίτιδας σημαντικά[12].
Οι γαργάρες με κουρκουμά από ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου που υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία παρείχε σημαντικό όφελος καθυστερώντας και μειώνοντας τη σοβαρότητα της βλεννογονίτιδας[13].
To 2024 o Zhi-Xing Chen και οι συνεργάτες[14] στη μελέτη μεταανάλυσης που έκαναν υπογραμμίζουν τη σημαντική δυνατότητα της ευεργετικής δράσης της κουρκουμίνης όχι μόνο στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης σοβαρής στοματικής βλεννογονίτιδας, η οποία προκαλείται από ακτινοβολία/χημειοθεραπεία (R/CIOM), που χαρακτηρίζεται από βαθμό μεγαλύτερο από 2, αλλά και στην ανακούφιση της έντασης των συμπτωμάτων, που την συνοδεύουν, όπως ο πόνος και η απώλεια σωματικού βάρους. Προτείνουν επίσης ότι υπάρχει πολύπλευρη αλληλεπίδραση της κουρκουμίνης με βασικούς μοριακούς στόχους, στους οποίους περιλαμβάνονται ο MAPK3, SRC και TNF και οι οποίοι είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τις παρατηρούμενες αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις της κουρκουμίνης. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη ρύθμιση της απόκρισης του οργανισμού στη φλεγμονή, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για την ανάπτυξη της στοματικής βλεννογονίτιδας, η οποία προκαλείται από ακτινοβολία/χημειοθεραπεία[14].
Μειονέκτημα της σκόνης του κουρκουμά και της σκόνης της κουρκουμίνης είναι ότι είναι δυσδιάλυτες στο νερό και ευδιάλυτες στο οινόπνευμα. Η χρησομοποίηση οινοπνεύματος αντενδείκνυται σε ασθενείς με στοματική βλεννογονίτιδα, διότι το οινόπνευμα επιδεινώνει τους πόνους, σε αντίθεση με την υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη (Curcugkel), που λόγω της διαλυτότηtάς της στο νερό ασκεί άμεσα και ανώδυνα την επουλωτική δράση της επιταχύνοντας της επούλωση των ελκών και τη συντομότερη υποχώρηση της φλεγμονής.
Το Curcugkel περιέχει σε κάθε κάψουλά του 17mg καθαρής υγρής κουρκουμίνης, της οποίας το μεγάλο προσόν είναι ότι, είναι ευδιάλυτη στο νερό, οπότα, όταν διαλυθεί σε ένα ποτήρι χλιαρό νερό δημιουργείται ένα διάλυμα, το οποίο μπορεί εύκολα να χρησιμοποιήσει όλο ο ασθενής, κάνοντάς το στοματοπλύσεις και γαργάρες και φτύνοντάς το μετά από κάθε στοματοπλύση και γαργάρα. Οι στοματοπλύσεις μπορούν να γίνουν τρεις φορές την ημέρα για 6 εβδομάδες.
Η χρήση του μελιού στη μεταχήμειοακτινοβολία
Η εφαρμογή του μελιού για τη βελτίωση της βλεννογονίτιδας που προκαλείται από χημειοακτινοβολία έχει υποβληθεί σε αρκετή έρευνα. Ο Motallebnejad και οι συνεργάτες του[15] έκαναν μια τυχαιοποιημένη μονή-τυφλή (τυφλή εξέταση) κλινική μελέτη σε 40 ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου που χρειαζόταν ακτινοβολία στον στοματοφαρυγγικό βλεννογόνο. Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες. Είκοσι ασθενείς που ανατέθηκαν στην ομάδα μελέτης έλαβαν μέλι, ενώ, τόσο η ομάδα μελέτης, όσο και η ομάδα ελέγχου έλαβαν τυπική ακτινοθεραπεία κεφαλής και τραχήλου με βάση ένα τυπικό πρωτόκολλο. Στην ομάδα της μελέτης, οι ασθενείς έλαβαν οδηγίες να λαμβάνουν 20 ml μελιού 15 λεπτά πριν από την ακτινοθεραπεία, και στη συνέχεια ξανά σε διαστήματα 15 λεπτών και έξι ώρες μετά την ακτινοβολία. Στην ομάδα ελέγχου, οι ασθενείς έλαβαν οδηγίες να ξεπλύνουν με 20 ml φυσιολογικού ορού πριν και μετά την ακτινοβολία. Οι ασθενείς αξιολογούνταν εβδομαδιαία για την εξέλιξη της βλεννογονίτιδας χρησιμοποιώντας την κλίμακα αξιολόγησης της στοματικής βλεννογονίτιδας (OMAS). Τα δεδομένα αναλύθηκαν χρησιμοποιώντας τα τεστ ανεξάρτητου t-test, Mann-Whitney και Friedman. Σημειώθηκε σημαντική μείωση της βλεννογονίτιδας στους ασθενείς που έλαβαν μέλι, που υποβλήθηκαν σε χημειοακτοθεραπεία σε σύγκριση με τους ελεγχόμενους μαρτυρες ( p = 0,000)[15].
Ο Rashad και οι συνεργάτες του[16] έδειξαν ότι η προφυλακτική χρήση αγνού φυσικού μελιού ήταν αποτελεσματική στη μείωση της βλεννογονίτιδας που προέκυψε από ακτινοχημειοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου. Ανέφερε ότι μόνο το 15% της ομάδας μελέτης που λάμβανε τοπικό μέλι με ταυτόχρονη ακτινοχημεοθεραπεία ανέπτυξε βλεννογονίτιδα βαθμού 3 σε αντίθεση με το 65% της ομάδας ελέγχου[16].
Ο Khanal και οι συνεργάτες του[17], συγκρίνοντας τις ιδιότητες περιορισμού της βλεννογονίτιδας του μελιού με τη λιγνοκαϊνη (επιφανειακό αναισθητικό), ανέφεραν ότι ένα σημαντικά μικρότερο ποσοστό ασθενών που θεραπεύτηκαν με μέλι ανέπτυξε αφόρητη στοματική βλεννογονίτιδα[17].
Ο Samdariya και οι συνεργάτες[18] ανέφεραν ότι το μέλι μείωσε σημαντικά τη σοβαρότητα του πόνου που σχετίζεται με τη βλεννογονίτιδα ακτινοθεραπευομένων ασθενών τους και μείωσε τα κενά θεραπείας[18].
Μηχανισμός δράσεως του μελιού. Στη μελέτη που έκανε ο Hussein και οι συνεργάτες[19] σε πειραματόζωα ποντικούς κατέδειξαν τον μοριακό μηχανισμό της αντιφλεγμονώδους δράσης του μελιού Gelam (μέλι που συλλέγεται από άνθη του τροπικού δέντρου της Μαλαισίας Gelam). Έδειξαν ότι το μέλι Gelam ανέστειλε την πυρηνική μετατόπιση και την ενεργοποίηση της βιοχημικής οδού NF-kB, η οποία παίζει βασικό ρόλο στην βλεννογονίτιδα που προκαλείται από την ακτινοβολία[19].
Η βιοχημική οδός του πυρηνικού παράγοντα-κάπα Β (NF-kB) είναι η πιο σημαντική στο πλαίσιο της στοματικής βλεννογονίτιδας. Εκτός από το ότι ενεργοποιείται άμεσα από την ακτινοβολία και τη χημειοθεραπεία, ο NF-kB μπορεί να προκληθεί έμμεσα από τις ελεύθερες ρίζες. Μεταξύ των πολυάριθμων γονιδίων που διέπονται από τον NF-kB είναι αυτά που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή μορίων που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στη βλεννογονίτιδα, όπως οι κυτοκίνες, και οι ρυθμιστές κυτοκινών, όπως η COX-2, η επαγώγιμη ΝΟ-συνθάση και η δισμουτάση υπεροξειδίου. Σε φυσιολογικές συνθήκες μια κύρια συνέπεια των επιδράσεων του NF-kB σε φυσιολογικά κύτταρα είναι η απόπτωση[20].
Το μέλι, σε αντίθεση με άλλα αντιμικροβιακά φάρμακα, δεν είναι κυτταροτοξικό για τα κύτταρα-ξενιστές ακόμη και σε υψηλές συγκεντρώσεις[21, 22].
Τρόποι λήψης του μελιού: Στη μελέτη που έκανε ο Debraj Howlader και οι συνεργάτες[23] περιέλαβαν συνολικά 20 περιπτώσεις ασθενών με ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του στόματος και 20 μάρτυρες ηλικίας (± 3 ετών) και αντιστοίχισης φύλου. Δεν υπήρχε σημαντική διαφορά ( p > 0,05) ως προς την ηλικία, το φύλο και την πρωτοπαθή θέση του καρκινώματος μεταξύ των περιπτώσεων και των μαρτύρων που να δείχνουν συγκρισιμότητα των ομάδων. Οι ασθενείς στην ομάδα μελέτης έλαβαν οδηγίες να ξεπλύνουν το στόμα τους αργά με 20 ml μέλι και στη συνέχεια να το καταπιούν αργά, 15 λεπτά πριν από την έκθεση στην ακτινοβολία και 15 λεπτά μετά την έκθεση και 6 ώρες μετά την ακτινοθεραπεία. (Για τους σκοπούς αυτής της μελέτης, το φρέσκο, βιολογικό και μη επεξεργασμένο μέλι προήλθε από το Εθνικό Ινστιτούτο Βοτανικών Ερευνών)[24, 25]. Επιπλέον, σύμφωνα με τα ευρήματα μελετών που είχαν προηγηθεί, η ομάδα μελέτης έλαβε οδηγίες να καταναλώνει συνολικά 100 ml (1,2–1,5 gm/kg/ημέρα) μελιού την ημέρα σε διαιρεμένες δόσεις για να διατηρήσει επαρκή επίπεδα αντιοξειδωτικών ορού για προστασία από το οξειδωτικό στρες.
Η ομάδα ελέγχου έλαβε οδηγίες να ξεπλύνει το στόμα της με φυσιολογικό ορό 15 λεπτά πριν από την έκθεση σε ακτινοβολία και 15 λεπτά μετά την έκθεση σε ακτινοβολία.
Κατά τη διάρκεια της κλινικής δοκιμής και οι δύο ομάδες εμφάνισαν σταθερή επιδείνωση των βαθμολογιών της ποιότητας ζωής τους (QOL) μετά από κάθε εβδομάδα ακτινοθεραπείας. Αλλά η μέση μείωση των βαθμολογιών QOL ήταν μεγαλύτερη για τους ασθενείς που παίρνανε μέλι, παρά στους ασθενείς που δεν έπαιρναν. Επίσης, η βελτίωση μετά τη διακοπή της ακτινοθεραπείας ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στην ομάδα περιπτώσεων.
Αν και η κατάποση και τα διατροφικά πρότυπα δεν αξιολογήθηκαν ανεξάρτητα, οι ασθενείς στην ομάδα μελέτης εμφάνισαν λιγότερη βλάβη στην κατάποση και ανέφεραν λιγότερο πόνο στο βλεννογόνο και ως εκ τούτου απαιτούσαν λιγότερο διατροφικό περιορισμό σε υγρές τροφές.
Το μέλι όχι μόνο φαίνεται να βοηθά στην καταπολέμηση των αρνητικών επιπτώσεων της αθροιστικής βλάβης από ακτινοβολία που σχετίζονται με τη βλεννογονίτιδα, όπως η ξήρανση του βλεννογόνου, ο ερεθισμός και η δυσφαγία, αλλά επίσης επιταχύνει την ανάρρωση, επιταχύνοντας τη διαδικασία επιστροφής σε μια φυσιολογική ποιότητα ζωής.
Το φυσικό μέλι είναι ένα προϊόν με πλούσιες θρεπτικές ιδιότητες που θα μπορούσε να είναι μια ευχάριστη, απλή και οικονομική μέθοδος για την πρόληψη και τη διαχείριση της βλεννογονίτιδας που προκαλείται από τη χημειοακτινοβολία[26].
Οι στοματοπλύσεις με στοματόπλυμα αλόης είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις στοματοπλύσεις βενζυδραμίνης
Το στοματικό διάλυμα Αγνής αλόης βρέθηκε εξίσου ωφέλιμο με το στοματικό διάλυμα βενζυδαμίνης στην ανακούφιση της σοβαρότητας της βλεννογονίτιδας που προκαλείται από την ακτινοβολία και δεν έδειξε παρενέργειες.
Το στοματικό διάλυμα Αγνής Αλόης (Aloe vera). θα μπορούσε να είναι ένας εναλλακτικός παράγοντας στη θεραπεία της βλεννογονίτιδας που προκαλείται από την ακτινοβολία σε ασθενείς με καρκίνους κεφαλής και τραχήλου[27].
Μελέτες έχουν αναφέρει τις ευεργετικές επιδράσεις της πηκτής Αλόης (Aloe gel) για την επούλωση ελκών, την προστασία τoυ βλεννογόνου και τη θεραπεία των στοματικών ελκών, επιπλέον των αντιφλεγμονωδών, ανοσοτροποποιητικών, αντιμυκητιακών, αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων της και της ικανότητάς της να αυξάνει το σχηματισμό κολλαγόνου και να αναστέλει την κολλαγενάση. Υποστηρίζεται η άποψη ότι το στοματικό διάλυμα Aloe vera όχι μόνο μπορεί να αποτρέψει τη βλεννογονίτιδα που προκαλείται από ακτινοβολία μέσω της επούλωσης των πληγών και του αντιφλεγμονώδους μηχανισμού της, αλλά μπορεί επίσης να μειώσει την στοματική καντιντίαση ασθενών που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία κεφαλής και τραχήλου λόγω των αντιμυκητιασικών και ανοσοτροποποιητικών ιδιοτήτων της. Ως εκ τούτου, το στοματικό διάλυμα Aloe vera μπορεί να παρέχει έναν εναλλακτικό παράγοντα για τη θεραπεία της στοματικής βλεννογονίτιδας και της καντιντίασης που προκαλείται από την ακτινοβολία σε ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου[28].
Μηχανισμός δράσης: Η Αγνή Αλόη καταστέλλει τη φλεγμονώδη διαδικασία, μειώνοντας την προσκόλληση των μακροφάγων που παρεμποδίζουν τις υπεύθυνες κυτοκίνες και παίζει καθοριστικό ρόλο στην επούλωση των ελκών. Οι βλεννοπολυσακχαρίτες (υαλουρονικό οξύ και ακεμαννάνη) της Αγνής Αλόης μπορούν να ανασυνθέσουν και να αναδιατάξουν τις ίνες κολλαγόνου[29].
Οι ανθρακινόνες της Αγνής Αλόης εμφανίζουν αντιοξειδωτική δράση που τις βοηθά στη μείωση της εκπομπής ελεύθερων ριζών. Οι ανθρακινόνες της Αγνής Αλόης εμφανίζουν αντιοξειδωτικά αποτελέσματα που τις βοηθούν να μειώσουν την εκπομπή ελεύθερων ριζών και έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες[30].
Επιπλέον, η υπεροξειδική δισμουτάση είναι ένα απολύτως απαραίτητο ένζυμο που υπάρχει στην Αγνή Αλόη. Αυτό το ένζυμο βοηθά επίσης στην πρόληψη των ελεύθερων ριζών από το να επηρεάσουν τους ιστούς[31].
Στοματόπλυμα που περιέχει Αγνή Αλόη είναι το Evosmin. Συνιστάται να γίνονται στοματοπλύσεις με ένα κουταλάκι του γλυκού Evosmin κάθε 4-6 ώρες για 6 εβδομάδες. Οι ενήλικες ευκολα μπορούν να κάνουν τις στοματοπλύσεις και τους γαργαρισμούς και να φτύνουν στη συνέχεια το διάλυμα. Τα μικρά παιδιά που αδυνατούν να συνεργαστούν μπορεί να γίνουν επαλείψεις με Αloe gel, με τη βοήθεια βαμβακοφόρου στυλεού.
Αντιμετώπιση της στοματικής βλεννογονίτιδας με βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
Έχει αποδειχτεί ότι και το ελαιόλαδο δρα αποτελεσματικά στη διαχείριση της στοματικής βλεννογονίτιδας. Έχει βρεθεί ότι το Ελαιόλαδο είχε στατιστικά σημαντική διαφορά από τις στοματοπλύσεις με διάλυμα διττανθρακικού νατρίου στη βελτίωση της στοματικής βλεννογονίτιδας[32].
Το ελαιόλαδο αποτελείται από πολλά βιοχημικά στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της βλεννογονίτιδας και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της. Αυτά τα στοιχεία δίνουν στο ελαιόλαδο τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Το ελαϊκό οξύ του ελαιολάδου καταστέλλει τις προφλεγμονώδεις κυτοκίνες όπως ο παράγοντας νέκρωσης όγκου και η κυκλοοξυγενάση 2[33].
Επιπλέον, η ελαιοκανθάλη είναι η βασική φαινολική ένωση που βρίσκεται στο ελαιόλαδο. Η ελαιοκανθάλη μειώνει τη σύνθεση των ελεύθερων ριζών. Κατά συνέπεια, μπορεί να καταστείλει την περαιτέρω εξέλιξη της παθογένεσης της βλεννογονίτιδας. Μπορεί επίσης να αναστείλει τον πυρηνικό παράγοντα-kB, ο οποίος παίζει κρίσιμο ρόλο στην επιδείνωση της ακεραιότητας του βλεννογόνου του στόματος[34].
Η αφθονία των φαινολικών ενώσεων του ελαιόλαδου αποκλείουν τις οδούς των βιοχημικών οδών της ενεργοποιούμενης από μιτογόνο πρωτεΐνης κινάσης [mitogen-activated protein kinase (MAPK)]. Αυτό έχει ως επακόλουθο την παρεμπόδιση της ενεργοποίησης των μεταλλοπρωτεϊνασών θεμέλιας ουσίας ή μήτρας 1 και 3, οι οποίες έχουν ουσιαστικό ρόλο στον τραυματισμό του βλεννογόνου και στην έναρξη της φάσης εξέλκωσης της στοματικής βλεννογονίτιδας[34].
Ωστόσο, επειδή αυτή η ιδιότητα δεν υπάρχει στην Αγνή Αλόη προσδίδει υπεροχή στο ελαιόλαδο, όσον αφορά τη διαχείριση των ελκών που σχετίζονται με τη στοματική βλεννογονίτιδα. Επιπλέον, το ελαιόλαδο έχει και αντιβακτηριακά χαρακτηριστικά, όπως δήλωσε ο Dağdelen το 2016. Διαπίστωσε ότι, επειδή οι φαινολικές ενώσεις του ελαιόλαδου έχουν βακτηριοστατικές ιδιότητες, θα μπορούσαν να αναστείλουν την πρωτεϊνική σύνθεση των βακτηριδίων[35].
Το ελαιόλαδο είχε μελετηθεί στη διαχείριση ή την πρόληψης της στοματικής βλεννογονίτιδας από χημειοθεραπεία. Αυτή η μελέτη δείχνει ότι το τοπικό σφόγγισμα με ελαιόλαδο του στοματικού βλεννογόνου παιδιών δρα αποτελεσματικά κατά της στοματικής βλεννογονίτιδας και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της σοβαρότητας της, λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του[36].
και σε συμφωνία με μια άλλη μελέτη που δείχνει ότι το ελαιόλαδο είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη της στοματικής βλεννογονίτιδας που προκαλείται από χημειοθεραπευτικούς παράγοντες[37].
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Beech N, Robinson S, Porceddu S, Batstone M. Dental management of patients irradiated for head and neck cancer. Aust Dent J. 2014 Mar;59(1):20-8.
2.Elad S, Cheng KKF, Lalla RV, Yarom N, Hong C, Logan RM, Bowen J, Gibson R, Saunders DP, Zadik Y, Ariyawardana A, Correa ME, Ranna V, Bossi P., Mucositis Guidelines Leadership Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer and International Society of Oral Oncology (MASCC/ISOO). MASCC/ISOO clinical practice guidelines for the management of mucositis secondary to cancer therapy. Cancer. 2020 Oct 01;126(19):4423-4431.
3.Cella DF, Cherin EA. Quality of life during and after cancer treatment. Compr Ther 1988;14:69-75.
4.Ali Hatem Manfi Al-Rudayni, Divya Gopinath, Mari Kannan Maharajan, and Rohit Kunnath Menon. Impact of oral mucositis on quality of life in patients undergoing oncological treatment: a systematic review.Transl Cancer Res. 2020 Apr; 9(4): 3126–3134.
5.Andrea Bell, Anup Kasi. Oral Mucositis. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan. 2023 May 29.
6.Worthington HV, Clarkson JE.Prevention of oral mucositis and oral candidiasis for patients with cancer treated with chemotherapy: cochrane systematic review.J Dent Educ. 2002 Aug;66(8):903-11.
7.Ourania Nicolatou-Galitis 1, Pavlina Athanassiadou, Vassilis Kouloulias, Anastasia Sotiropoulou-Lontou, Konstantinos Dardoufas, Argy Polychronopoulou, Maria Gonidi, Konstantinos Kyprianou, Georgia Kolitsi, Christos Skarleas, George Pissakas, Ioannis S Papanikolaou, John Kouvaris.Herpes simplex virus-1 (HSV-1) infection in radiation-induced oral mucositis. Support Care Cancer. 2006 Jul;14(7):753-62.
8.Alexandra H Filipovich. Diagnosis and manifestations of chronic graft-versus-host disease. Res Clin Haematol. 2008 Jun;21(2):251-7.
9.Elad S, Cheng KKF, Lalla RV, Yarom N, Hong C, Logan RM, Bowen J, Gibson R, Saunders DP, Zadik Y, Ariyawardana A, Correa ME, Ranna V, Bossi P; Mucositis Guidelines Leadership Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer and International Society of Oral Oncology (MASCC/ISOO). MASCC/ISOO clinical practice guidelines for the management of mucositis secondary to cancer therapy. Cancer. 2020 Oct 1;126(19):4423-4431.
10.Nieuw Amerongen AV, Veerman EC. Current therapies for xerostomia and salivary gland hypofunction associated with cancer therapies. Support Care Cancer. 2003 Apr;11(4):226-31.
11.Lalla RV, Sonis ST, Peterson DE. Management of oral mucositis in patients who have cancer Dent Clin North Am. 2008;52:61–77
12.Swikant Shah , Hemamalini Rath, Gaurav Sharma, Surendra Nath Senapati, Ekagrata Mishra. Effectiveness of curcumin mouthwash on radiation-induced oral mucositis among head and neck cancer patients: A triple-blind, pilot randomised controlled trial. Indian J Dent Res. 2020 Sep-Oct;31(5):718-727.
13.Suresh Rao1, Chetana Dinkar, Lalit Kumar Vaishnav, Pratima Rao, Manoj Ponadka Rai, Raja Fayad, Manjeshwar Shrinath Baliga. The Indian Spice Turmeric Delays and Mitigates Radiation-Induced Oral Mucositis in Patients Undergoing Treatment for Head and Neck Cancer: An Investigational Study. Integr Cancer Ther. 2014 May;13(3):201-10.
14.Zhi-Xing Chen, Ya-Shi Qin, Bang-Hui Shi, Bi-Yun Gao, Ren-Chuan Tao, and Xiang-Zhi Yong.. Effects of Curcumin on Radiation/Chemotherapy-Induced Oral Mucositis: Combined Meta-Analysis, Network Pharmacology, Molecular Docking, and Molecular Dynamics Simulation. Curr Issues Mol Biol. 2024 Sep; 46(9): 10545–10569.
15.Motallebnejad M, Akram S, Moghadamnia A, Moulana Z, Omidi S. The effect of topical application of pure honey on radiation-induced mucositis: a randomized clinical trial. J Contemp Dent Pract. 2008;9(3):40–47.
16.U M Rashad, S M Al-Gezawy, E El-Gezawy, A N Azzaz. Honey as topical prophylaxis against radiochemotherapy-induced mucositis in head and neck cancer. J Laryngol Otol. 2009 Feb;123(2):223-8.
17.Khanal B, Baliga M, Uppal N. Effect of topical honey on limitation of radiationinduced oral mucositis: an intervention study. Int J Oral Maxillofac Surg. 2010;39:1181–1185.
18.Samdariya S, Lewis S, Kauser H, Ahmed I, Kumar D. A randomized controlled trial evaluating the role of honey in reducing pain due to radiation induced mucositis in head and neck cancer patients. Indian J Palliat Care. 2015;21(3):268–273.
19.Hussein SZ, Mohd Yusoff K, Makpol S, Mohd Yusof YA. Gelam honey attenuates carrageenan-induced rat paw inflammation via NF-kB pathway. PLoS ONE. 2013;8(8):e72365.
20.Debraj Howlader, Vibha Singh, Shadab Mohammad, Seema Gupta, U S Pal , Mahesh Pal. Effect of Topical Application of Pure Honey in Chemo-radiation-Induced Mucositis and Its Clinical Benefits in Improving Quality of Life in Patients of Oral Squamous Cell Carcinoma. J Maxillofac Oral Surg 2019 Mar;18(1):73-79.
21.Al-Waili NS. Effects of daily consumption of honey solution on haematological indices and blood levels of minerals and enzymes in normal individuals. J Med Food. 2003;6:135–140.
22.Ansari MJ, Al-Ghamdi A, Usmani S, Al-Waili NS, Sharma D, Nuru A, Al-Attal Y. Effect of jujube honey on Candida albicans growth and biofilm formation. Arch Med Res. 2013;44:352e360.
23Charalambous M, Raftopoulos V, Paikousis L, Katodritis N, Lambrinou E, Vomvas D, Georgiou M, Charalambous A.The effect of the use of thyme honey in minimizing radiation – induced oral mucositis in head and neck cancer patients: A randomized controlled trial.Eur J Oncol Nurs. 2018 Jun;34:89-97.
24.Song JJ, Twumasi-Ankrah P, Salcido R. Systematic review and meta-analysis on the use of honey to protect from the effects of radiation induced oral mucositis. Adv Skin Wound Care. 2012;25(1):23–28.
25.Co JL, Mejia MBA, Que JC, Dizon JMR. Effectiveness of honey on radiation-induced oral mucositis, time to mucositis, weight loss, and treatment interruptions among patients with head and neck malignancies: a meta-analysis and systematic review of literature. Head Neck. 2016;38(7):1119–1128.
26.Yang C, Gong G, Jin E, Han X, Zhuo Y, Yang S, Song B, Zhang Y, Piao C.Topical application of honey in the management of chemo/radiotherapy-induced oral mucositis: A systematic review and network meta-analysis.Int J Nurs Stud. 2019 Jan;89:80-87.
27.Sahebjamee M, Mansourian A, Hajimirzamohammad M, Zadeh MT, Bekhradi R, Kazemian A, Manifar S, Ashnagar S, Doroudgar K. Comparative Efficacy of Aloe vera and Benzydamine Mouthwashes on Radiation-induced Oral Mucositis: A Triple-blind, Randomised, Controlled Clinical Trial. .Oral Health Prev Dent. 2015;13(4):309-15.
28.Ahmadi A.Potential prevention: Aloe vera mouthwash may reduce radiation-induced oral mucositis in head and neck cancer patients. Chin J Integr Med. 2012 Aug;18(8):635-40.
29.Abdulrhman M., Elbarbary N.S., Ahmed Amin D., Saeid Ebrahim R. Honey and a mixture of honey, beeswax, and olive oil-propolis extract in treatment of chemotherapy-induced oral mucositis: a randomized controlled pilot study. Pediatr Hematol Oncol. 2012;29(3):285–292.
30.Alkhouli M., Laflouf M., Alhaddad M. Evaluation of the effectiveness of olive oil to prevent chemotherapy induced oral mucositis: a randomized controlled clinical trial. Pediatr Dent J. 2019;29(3):123–131.
31.Sierra-Garcia G.D., Castro-Rios R., Gonzalez-Horta A., Lara-Arias J., Chavez-Montes A. Acemannan, an extracted polysaccharide from Aloe vera: a literature review. Nat Prod Commun. 2014;9(8):1217–1221.
32.Muaaz Alkhouli, Mohannad Laflouf, and John C. Comisi.∗ Assessing the topical application efficiency of two biological agents in managing chemotherapy-induced oral mucositis in children: A randomized clinical trial. J Oral Biol Craniofac Res. 2021 Jul-Sep; 11(3): 373–378.
33.Sonis S.T. Pathobiology of oral mucositis: novel insights and opportunities. J Support Oncol. 2007;5(9 Suppl 4):3–11.
34.Mahendran V.J., Stringer A.M., Semple S.J., Song Y., Garg S. Advances in the use of anti-inflammatory agents to manage chemotherapy-induced oral and gastrointestinal mucositis. Curr Pharmaceut Des. 2018;24(14):1518–1532.
35.Dağdelen A. Identifying antioxidant and antimicrobial activities of the phenolic extracts and mineral contents of virgin olive oils (Olea europaea L. cv. Edincik Su) from different regions in Turkey. J Chem. 2016;2016
36.Foscolou A., Critselis E., Panagiotakos D. Olive oil consumption and human health: a narrative review. Maturitas. 2018;118:60–66.
37.Parkinson L., Keast R. Oleocanthal, a phenolic derived from virgin olive oil: a review of the beneficial effects on inflammatory disease. Int J Mol Sci. 2014;15(7):12323–12334.
Δρ Δημήτριος Γκέλης ΜD, ORL, DDS, PhD
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD)
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Ερευνητής και Συγγραφέας
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Άρης Πάγκαλος
Άρης Πάγκαλος
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας Αννοσολογίας και Ρογχοπαθειών
Ηρώων Πολυτεχνείου 8, Αγιος Νικόλαος 72100, Λασιθίου, ΚρήτηςΤηλ. 6973317033 pagkalos.orl@gmail.com
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Βαρηκοία, ΩΡΛ Αλλεργία, ΩΡΛ ογκολογία, Νευροοτολογία, Έρευνα της Αλλεργιογόνου χλωρίδας της Ελλάδας, Διαταραχές φωνής, Διαταραχές Ισορροπίας, Συμπληρωματική Ιατρική, Περιβαλλοντική Ιατρική
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.