H αντιμετώπιση του στρες του άγχους και των διαταραχών του ύπνου ατόμων με εμβοές των αυτιών©

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Αικατερίνη Γκέλη

Οι εμβοές έχουν σοβαρή επίδραση στην καθημερινή τους ζωή. Ο εμβοές μπορεί να σχετίζεται με απώλεια ακοής, ακουστικά νευρινώματα, χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων, έκθεση σε θορύβους,  ασθένειες του αυτιού (ωτοσκλήρυνση) και κατάθλιψη. 
Ο εμβοές μπορεί να διαρκέσουν για πολλά χρόνια και μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο και την ικανότητα συγκέντρωσης και γενικότερα την ποιότητα της ζωής των πασχόντων.

Τα τελευταία χρόνια η κατανόησή μας για τις εμβοές έχει προοδεύσει  σημαντικά. Οι  εμβοές των αυτιών είναι η  συνειδητή αντίληψη ενός ήχου, χωρίς να υπάρχει  εξωτερικό  ακουστικό ερέθισμα.

Τα άτομα με εμβοές σχεδόν πάντα ζητούν βοήθεια από τον ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος με τη λήψη προσεκτικού ιστορικού και κάνοντας λεπτομερή κλινική εξέταση αναζητεί  την αιτία των εμβοών.

Σε πολλές όμως περιπτώσεις προκειμένου να τεθεί η διάγνωση  είναι αναγκαίο,  το άτομο με τις εμβοές να κάνει ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος, ακοομετρικό έλεγχο ή τελικά αξονική ή και μαγνητική τομογραφία των ακουστικών οργάνων.

Οι εμβοές των αυτιών μπορεί να ταξινομηθούν  ως υποκειμενικές, αντικειμενικές, πρωτογενείς ή δευτερογενείς. 

Η εκτίμηση των εμβοών  ξεκινά, προσδιορίζοντας με ποιον από αυτούς τους τύπους παρουσιάζεται ο ασθενής. Όλοι οι ασθενείς με εμβοές χρειάζονται ακοομετρική  αξιολόγηση και ένα ποσοστό θα χρειαστεί περαιτέρω απεικονιστική διερεύνηση με αξονική ή και μαγνητική τομογραφία. 

Η διαχείριση της αντιμετώπισης των εμβοών απαιτεί την διάγνωση και εξουδετέρωση των αιτίων παραγωγής τους. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ατόμων με χρόνιες εμβοές των αυτιών με φυσιολογική ακουστική ικανότητα και φυσιολογικά απεικονιστικά ευρήματα.

Σ΄αυτές τις περιπτώσεις ο ωτορινολαρυγγολόγος προσπαθεί να κάνει λιγότερο ενοχλητικές τις εμβοές, ιδιαίτερα όταν αυτές επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής των πασχόντων.

Η ποιότητα της ζωής των ατόμων με εμβοές είναι κακή, διότι οι πάσχοντες βρίσκονται σε μόνιμο στρες, άγχος ποικίλης έντασης και διαταραχές του ύπνου με κύρια διαταραχή την αϋπνία [1].

Θεραπευτικά μέτρα κατά των χρόνιων εμβοών

Tα φάρμακα που έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση των χρόνιων εμβοών μπορεί να δρουν βελτιώνοντας τις χημικές διαδικασίες στον εγκέφαλο. Όμως, αν βοηθήσουν, η ανακούφιση που προσφέρουν είναι σύντομης διάρκειας. Με την πάροδο του χρόνου ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στη χρήση αυτών των φαρμάκων, τα οποία τελικά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους.

Οι χρόνιες εμβοές μπορεί να οδηγήσουν τα πάσχοντα άτομα σε  κατάθλιψη ή να αποτελούν αιτία κατάθλιψης ή εκδήλωσης καταθλιπτικών συμπτωμάτων, τα οποία επηρεάζουν και αυτά την ποιότητα της ζωής των πασχόντων και την ικανότητά τους να εργαστούν. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των εμβοών σε ασθενείς με και χωρίς καταθλιπτικά συμπτώματα.

Αντικαταθλιπτικά:  Οι έρευνες που έχουν γίνει σε άτομα που έπασχαν από χρόνιες εμβοές και τους είχαν χορηγηθεί  αντικαταθλιπτικά, δεν έδειξαν στατιστικώς σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους  και επιπλέον αναφέρθηκαν και οι παρενέργειές τους, όπως η υπνηλία, σεξουαλική δυσλειτουργία και ξηροστομία [2].

Η ανεκτικότητα και η ασφάλεια των αντικαταθλιπτικών για την αϋπνία είναι αβέβαιη λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών τους. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για τη χορήγηση αμιτριπτυλίνης (τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό, παρά την κοινή χρήση στην κλινική πρακτική) ή για μακροχρόνια χορήγησή της για την αντιμετώπιση της  αϋπνίας.  Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά  σχετίζονται με ανεπιθύμητες ενέργειες,  όπως ξηροστομία, θολή όραση και δυσκοιλιότητα [3].

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν έρευνες ,στις οποίες αναφέρεται ότι  τα αντικαταθλιπτικά, όπως οι  εκλεκτικοί  αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs)  αντιπροσωπεύουν μια κατηγορία φαρμάκων,  που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν ασθενείς με σοβαρές εμβοές και κατάθλιψη. Όπως όλα τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, τα SSRI θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία για τη διευκόλυνση της βελτίωσης των ασθενών, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις παρενέργειές τους μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι ιδεασμοί αυτοκτονίας [4, 5].

Η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία [Cognitive behavioural therapy ( CBT)] μπορεί να μην είναι πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο στη μείωση της έντασης των εμβοών, αλλά μπορεί να βελτιώσει τα συνολικά συμπτώματα των εμβοών  μέσα σε  12 μήνες.

Η CBT μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στη βελτίωση του βαθμού άγχους, της κατάθλιψης, της ποιότητας ζωής και της ενόχλησης για άτομα με εμβοές [6].

Δεν γνωρίζουμε εάν η  θεραπεία των εμβοών με γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και εφαρμογή συσκευής  ηχοκάλυψης (tinnitus masking, relaxation therapy ) είναι πιο αποτελεσματική στη βελτίωση των συμπτωμάτων της  κατάθλιψης ή των ενοχλητικών χρόνιων εμβοών [7].

Τζίνκγκο μπιλόμπα (Ginkgo biloba).  Υπάρχουν πολλές μελέτες σχετικά με τη θεραπευτική επίδραση του Ginkgo biloba σε ασθενείς με εμβοές. Τα περισσότερα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους, έτσι ώστε ορισμένες μελέτες ανέφεραν ότι το Ginkgo biloba είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία των εμβοών  και άλλες μελέτες το ανέφεραν ως αναποτελεσματικό φυτικό φάρμακο. Γενικά, σύμφωνα με τις υπάρχουσες  μελέτες , μπορεί να αναφερθεί ότι το Ginkgo biloba μπορεί κάπως να βελτιώσει τις εμβοές, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία είναι περιορισμένα και ασυνεπή [8].

Ακαμπροσάτη (acamprosate).  Η ακαμπροσάτη  χρησιμοποιείται γενικά για τη θεραπεία του αλκοολισμού. Είναι ένας γλουταμινινεργικός ανταγωνιστής και αγωνιστής του GABA που προτάθηκε  για τη θεραπεία των  εμβοών. 

Σε μια τυχαιοποιημένα ελεγχόμενη μελέτη σε 20 άτομα που έπασχαν από  χρόνιες εμβοές χορηγήθηκαν δύο δισκία ακαμπροσάτης των  333 mg/ημερησίως, επί 3μήνες.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν μια υποκειμενική ανακούφιση από τις εμβοές καθώς και κάποιο βαθμό της ηλεκτροφυσιολογικής βελτίωσης στο επίπεδο του κοχλιακού και του περιφερικού τμήματος του ακουστικού νεύρου μεταξύ των ατόμων που έλαβαν την ακαμπροσάτη.

Η ακαμπροσάτη  μπορεί να ήταν πιο αποτελεσματική από το εικονικό το φάρμακο στη βελτίωση της συνολικής βαθμολογίας συμπτωμάτων σε άτομα με εμβοές μετά από τρεις μήνες, όμως  τα αποτελέσματα  ήταν αδύναμα και δεν είναι σαφές εάν η βελτίωση ήταν κλινικά σημαντική [9].

Καρβαμαζεπίνη  (Τegretol). HΚαρβαμαζεπίνη μπορεί να μην είναι πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο στη βελτίωση των συμπτωμάτων  των εμβοών  και σχετίζεται με ανεπιθύμητες ενέργειες όπως ζάλη, ναυτία και κεφαλαλγία [10].

Βενζοδιαζεπίνες.  Οι βενζοδιαζεπίνες (αγχολυτικά φάρμακα, όπως το Stedon, Valium, Lexotanil, Tavor, Xanax)   δρουν  διεγείροντας τους υποδοχείς του GABA, μιμούμενοι τα κατευναστικά αποτελέσματα του GABA  στον εγκέφαλο.

Το γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ [GABA (gamma-aminobutyric acid)]  είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου  που αναστέλλει τη την ηλεκτρική δραστηριότητα και μειώνει την ένταση των εμβοών, καθώς και άλλων καταστάσεων , όπως το άγχος, η κατάθλιψη και οι επιληπτικοί σπασμοί.

Όμως με την επαναλαμβανόμενη χρήση μιας βενζοδιαζεπίνης, αυτή χάνει την αποτελεσματικότητά της και χρειάζεται αύξηση της δόσης της ή διακοπή της λήψης της.

Όμως η απόπειρα διακοπής μιας διαζεπίνης που έχει χρησιμοποιηθεί καθημερινά και για μακρύ χρονικό διάστημα συνοδεύεται από συμπτωματολογία διακοπής , που δεν αποκαθίσταται αν δεν συνεχίσει να παίρνει ο ασθενής αυτό το φάρμακο. Τα άτομα που παίρνουν κάποια βενζοδιαζεπίνη καθημερινά αναπτύσσουν  ανοχή και εξάρτηση από το φάρμακο.

Οι βενζοδιαζεπίνες προκαλούν σωματική εξάρτηση, δηλαδή το σώμα δεν λειτουργεί φυσιολογικά, αν δεν ληφθεί το ηρεμιστικό. Αν διακοπεί απότομα το ηρεμιστικό προκαλούνται συμπτώματα διακοπής (Άγχος, ευερεθιστότητα, ανησυχία, αϋπνία, τρόμος χεριών, μυϊκοί σπασμοί, πονοκέφαλος, εφίδρωση, γρήγορος σφυγμός, υπεραερισμός, ναυτία ή, μυϊκοί πόνοι,  κρίσεις πανικού, υπεραντιδραστικότητα σε φωτεινά ή ακουστικά ερεθίσματα, διαταραχές της αισθητικότητας, κατάθλιψη, διαταραχές της συγκέντρωσης και της μνήμης, θόλωση της όρασης, φωταψίες, ακουστικές, απτικές ή οπτικές ψευδαισθήσεις, εξωπραγματικά συναισθήματα, παραλήρημα, επιληπτικές κρίσεις) [11].

Αναφέρεται ότι άτομα που δεν είχαν ποτέ εμβοές συχνά τις βιώνουν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της διακοπής της βενζοδιαζεπίνης που προσπάθησαν να διακόψουν τη λήψη της. Όσα άτομα  πήραν για εμβοές  τους κάποια βενζοδιαζεπίνη μπορεί να συνειδητοποιήσουν την επιδείνωση των εμβοών τους μόλις διέκοψαν τη λήψη της βενζοδιαζεπίνης [12].

Βελονισμός.  Ο βελονισμός είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για ασθενείς με σοβαρές χρόνιες υποκειμενικές εμβοές. Τα παράπονα των ασθενών, φαίνεται ότι μειώνονται  από τη δεύτερη εβδομάδα θεραπείας. Ωστόσο, τον τρίτο μήνα, μετά τη θεραπεία, τα παράπονα επανεμφανίζονται. Η θεραπεία με βελονισμό συντήρησης είναι απαραίτητη για ασθενείς με χρόνιες εμβοές [13].

 Ύπνωση. Οι σχετικά λίγες μελέτες που έχουν γίνει για τη θεραπεία των εμβοών με κλινική ύπνωση έχουν  καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η η ύπνωση μπορεί να βοηθήσει σε ορισμένες περιπτώσεις χρόνιων εμβοών, αλλά είναι άγνωστο με τι μηχανισμό θα μπορούσε να προκληθεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Προς το παρόν η χρήση της κλινικής ύπνωσης στη θεραπεία των εμβοών, που απαιτεί τη συνεργασία υπνοθεραπευτή και ωτορινολαρυγγολόγου βρίσκεται υπό έρευνα [14].

Διακρανιακή μαγνητική διέγερση. Σε μια μελέτη επί 23 ατόμων που έπασχαν από χρόνιες εμβοές και εφαρμόστηκε διακρανιακή μαγνητική διέγερση  τα δεκαοκτώ άτομα  ανέφεραν σημαντική βελτίωση της έντασης των εμβοών τους, χωρίς σημαντικές  παρενέργειες, εκτός από την κόπωση και τον πονοκέφαλο [15].

Εναλλακτική θεραπεία εμβοών

Ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης των εμβοών είναι η να μη χορηγούνται φάρμακα που προκαλούν  απομίμηση της δράσης των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, αλλά να χορηγούνται ουσίες οι οποίες δημιουργούν  τους  νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο με κατάλληλο και ακίνδυνο τρόπο.

Όταν ο εγκέφαλος παράγει έναν νευρομεταβιβαστή  χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη κάποιο αμινοξύ. Διάφορα ένζυμα μαζί με άλλους συμπαράγοντες (ιχνοστοιχεία μετάλλων, όπως π.χ. ο ψευδάργυρος, κ.α.), βιταμίνες του συμπλέγματος B (π.χ, η βιταμίνη Β12) βιταμίνη D3 συμβάλλουν στη μετατροπή του αμινοξέος,  στο νευρομεταβιβαστή που χρειάζεται ο εγκέφαλος.

Η ταυτόχρονη λήψη, επί 4 μήνες, πικολινικού ψευδαργύρου (10mg) συνδυασμένου με 119mg βιταμίνης C (Ζincobell κάψουλες σε δόση μιας κάψουλας πρωί μεσημέρι βράδυ), μεθυλκοβαλαμίνης με αδενοσύλκοβαλαμίνη (Dr Gkelis’ Safe vitamin B12 σε δόση 8 σταγόνων υπογλωσσίως κάθε πρωί με κενό στομάχι) και φυσικής βιταμίνης D3 (όχι συνθετικής ) που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (D3 Gkelin drops σε δόση 5 σταγόνων ημερησίως μετά το φαγητό) μπορεί να συμβάλλει σε σημαντική μείωση  της έντασης των χρόνιων εμβοών.

Υπενθυμίζεται ότι ο ψευδάργυρος έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και ρυθμίζει τη λειτουργία 300 ενζύμων, ενώ η βιταμίνη Β12 και η βιταμίνης D3 είναι νευροπροστατευτικές βιταμίνες.

Η από του στόματος συμπληρωματική χορήγηση  μιας κάψουλας ψευδάργυρου κάθε 6 ώρες για δύο μήνες  (Ζincobell)  αυξάνει  τα επίπεδα ψευδαργύρου στον ορό, ειδικά σε νεότερους ασθενείς. 

Οι βαθμολογίες  στο Tinnitus Handicap Inventory  βελτιώθηκαν σημαντικά μετά τη θεραπεία με λήψη ψευδαργύρου από άτομα που έπασχαν από εμβοές συνεπεία έκθεσης τους σε έντονο θόρυβο [16].

Αντιμετώπιση της αϋπνίας εξ αιτίας των εμβοών

Υπάρχει υψηλή συσχέτιση μεταξύ των χρόνιων εμβοών των αυτιών και της πρωτογενούς αϋπνίας. Μάλιστα μπορεί και να μοιράζονται όμοιους ψυχολογικούς   και νευροφυσιολογικούς μηχανισμούς που οδηγούν στη διατάραξη της ποιότητας του ύπνου [17].

Οι εμβοές συχνά σχετίζονται με έναν διαταραγμένο ύπνο. Όμως, υπάρχουν άτομα που πάσχουν από εμβοές χωρίς να έχουν προβλήματα ύπνου. Οι μηχανισμοί πρόκλησης ή μη πρόκλησης αϋπνίας στα άτομα με χρόνιες εμβοές παραμένουν άγνωστοι.

Παρά τούτο έχει βρεθεί ότι οι ασθενείς με αϋπνία έχουν αυξημένο ψυχολογικό στρες [18].

Η χορήγηση, πριν από την νυχτερινή κατάκλιση  μελατονίνης (1 χάπι των 2 mg), κιτρικού μαγνησίου και ψευδαργύρου  (Zincobell μια κάψουλα) φαίνεται να βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου και την ποιότητα ζωής σε άτομα με  πρωτοπαθή αϋπνία [19].

Εναλλακτική αντιμετώπιση του άγχους  του στρες και των διαταραχών του ύπνου ατόμων με εμβοές ώτων

Η L-θεανίνη  είναι ένα αμινοξύ που απαντάται φυσικά στο πράσινο τσάι (Camellia sinensis) και σε ορισμένα άλλα φυτικά εκχυλίσματα. Πρόσφατες κλινικές μελέτες περιγράφουν  επικουρικές ευεργετικές επιδράσεις της L- θεανίνης κατά των αρνητικών επιπτώσεων  του άγχους και του ψυχολογικού στρες, καθώς και των διαταραχών του ύπνου, στην υγεία [20]

Η L-θεανίνη τροποποιεί τα εγκεφαλικά κύματα, όπως αυτό επιβεβαιώνεται με με το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, προάγοντας την παραγωγή α κυμάτων που σχετίζονται με τις καταστάσεις ηρεμίας και εγρήγορσης. Η L-θεανίνη μπορεί  να αυξήσει την ικανότητα συγκέντρωσης και ταυτόχρονα να  κατευνάσει το άγχος [21].

Η L-θεανίνη είναι ένα από τα πιο συχνά χορηγούμενα αντιστρες συμπληρώματα διατροφής για την καταστολή του άγχους και την αποκατάσταση των διαταραχών του ύπνου, διότι η χρήση της δεν συνοδεύεται από υπνηλία και δεν δημιουργεί εξάρτηση ή σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα [21].

Οι ασθενείς με χρόνιες εμβοές μπορούν να καταστείλουν το έντονο άγχος, το στρες  και να αποκαταστήσουν την αϋπνία τους παίρνοντας μία κάψουλα L-θεανίνης (Calmagkel) των 150mg πρωί, μεσημέρι βράδυ για 2 μήνες, διακόπτουν για μια εβδομάδα και αν έχουν ωφεληθεί επαναλαμβάνουν αυτή τη λήψη τους επόμενους δύο μήνες.

Σας προτείνουμε να ξεκινήσετε με μια κάψουλα Calmagkel, κάθε πρωί μετά το φαγητό και να σημειώσετε πώς αισθάνεστε.

Στη συνέχεια, μπορείτε να αυξήσετε σταδιακά τη δόση σας παίρνοντας μια κάψουλα Calmagkel  πρωί και μεσημέρι για μερικές ημέρες και στη συνέχεια μια κάψουλα πρωί μεσημέρι βράδυ μετά το φαγητό, μέχρις ότου προκληθεί το επιδιωκόμενο όφελος.

Το Calmagkel μπορεί να συνδυαστεί και με μελατονίνη [22] (1 χάπι των 2mg) πριν από τη νυχτερινή κατάκλιση. Ο συνδυασμός L-θεανίνης (Calmagkel) και μελατονίνης είναι εξαιρετικά ευεργετικός για την ανακούφιση των πασχόντων από χρόνιες εμβοές, που δεν οφείλονται σε ωτολογική βλάβη ή πάθηση.

 

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1,Aaron A Esmaili 1John Renton 2 .A review of tinnitus.  Aust J Gen Pract. 2018 Apr;47(4):205-208.

2.Baldo P, Doree C, Molin P, McFerran D, Cecco S. Antidepressants for patients with tinnitus. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD003853.

3.Hazel EverittDavid S BaldwinBeth StuartGosia LipinskaAndrew MayersAndrea L MaliziaChristopher Cf MansonSue Wilson. Antidepressants for insomnia in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2018 May 14;5(5):CD010753.

4.Tarang SharmaLouise Schow GuskiNanna FreundPeter C Gøtzsche. Suicidality and aggression during antidepressant treatment: systematic review and meta-analyses based on clinical study reports. BMJ. 2016; 352: i65. Published online 2016 Jan 27.

5, Julio Licinio 1Ma-Li Wong Depression, antidepressants and suicidality: a critical appraisal. Nat Rev Drug Discov. 2005 Feb;4(2):165-71.

6. Fuller T, Cima R, Langguth B, Mazurek B, Vlaeyen JW, Hoare DJ. Cognitive behavioural therapy for tinnitus.Cochrane Database Syst Rev. 2020 Jan 8;1(1):CD012614.

7.Makar SK, Mukundan G, Gore G. Treatment of Tinnitus: A Scoping Review.

Int Tinnitus J. 2017 Dec 1;21(2):144-156.

8.Mahmoudian-Sani MR, Hashemzadeh-Chaleshtori M, Asadi-Samani M, Yang Q. Ginkgo biloba in the treatment of tinnitus: An updated literature review.

Int Tinnitus J. 2017 Jun 1;21(1):58-62.

9.Farhadi M, Salem MM, Asghari A, Daneshi A, Mirsalehi M, Mahmoudian S. Impact of Acamprosate on Chronic Tinnitus: A Randomized-Controlled Trial.Ann Otol Rhinol Laryngol. 2020 Nov;129(11):1110-1119

10. Julian Savage , Angus Waddell Tinnitus. BMJ Clin Evid. 2014 Oct 20;2014:0506.

11. Jufas NE, Wood R. The use of benzodiazepines for tinnitus: systematic review.

J Laryngol Otol. 2015 Jul;129 Suppl 3:S14-22.

12.ASHTON MANUAL INDEX PAGE. BENZODIAZEPINES: HOW THEY WORK
AND HOW TO WITHDRAW. Revised August 2002

13.Yang Y, Fu Q, Fu L, Wang X, Zhong J, Zhang Q. Effectiveness and safety of acupuncture for treatment of tinnitus: A protocol for systematic review and meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2020 Oct 2;99(40):e22501.
14.Cope TE. Clinical hypnosis for the alleviation of tinnitus.
Int Tinnitus J. 2008;14(2):135-8.

15.Ring A, Crowder C, Wyer SL, Phillips B. A Chart Review to Assess the Response of Veterans Suffering from Tinnitus to Alpha Burst Transcranial Magnetic Stimulation.

Int Tinnitus J. 2020 Nov 18;24(1):40-48.

16.Yeh CW, Tseng LH, Yang CH, Hwang CF. Effects of oral zinc supplementation on patients with noise-induced hearing loss associated tinnitus: A clinical trial. Biomed J. 2019 Feb;42(1):46-52.

17.Martin Schecklmann  Maximilian Pregler , Peter M Kreuzer , Timm B Poeppl , Astrid LehnerTatjana Crönlein , Thomas C Wetter , Elmar Frank , Michael Landgrebe 2Berthold Langguth.  Psychophysiological Associations between Chronic Tinnitus and Sleep: A Cross Validation of Tinnitus and Insomnia Questionnaires. Biomed Res Int. 2015;2015:461090.

18.Tatjana CrönleinBerthold LangguthMaximilian Pregler  Peter M Kreuzer  Thomas C Wetter  Martin Schecklmann . Insomnia in patients with chronic tinnitus: Cognitive and emotional distress as moderator variables. J Psychosom Res. 2016 Apr;83:65-8.

19.Rondanelli M, Opizzi A, Monteferrario F, Antoniello N, Manni R, Klersy C.The effect of melatonin, magnesium, and zinc on primary insomnia in long-term care facility residents in Italy: a double-blind, placebo-controlled clinical trial. J Am Geriatr Soc. 2011 Jan;59(1):82-90.

20. Sarris J, Byrne GJ, Cribb L, Oliver G, Murphy J, Macdonald P, Nazareth S, Karamacoska D, Galea S, Short A, Ee C, Birling Y, Menon R, Ng CH. L-theanine in the adjunctive treatment of generalized anxiety disorder: A double-blind, randomised, placebo-controlled trial. J Psychiatr Res. 2019 Mar;110:31-37.

21. Williams JL, Everett JM, D’Cunha NM, Sergi D, Georgousopoulou EN, Keegan RJ, McKune AJ, Mellor DD, Anstice N, Naumovski N. The Effects of Green Tea Amino Acid L-Theanine Consumption on the Ability to Manage Stress and Anxiety Levels: a Systematic Review. Plant Foods Hum Nutr. 2020 Mar;75(1):12-23.

22. Hosseinzadeh A, Kamrava SK, Moore BCJ, Reiter RJ, Ghaznavi H, Kamali M, Mehrzadi S. Molecular Aspects of Melatonin Treatment in Tinnitus: A Review. Curr Drug Targets. 2019;20(11):1112-1128.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης

Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος

Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής 

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική

Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr

Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη Γκέλη
Ιατρός, Ακτινοδιαγνώστρια
 Άσσος, Κορίνθου.
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.


Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 


Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.