Το ροχαλητό είναι ένας αναπνευστικός θόρυβος που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, τη νύχτα ή την ημέρα. Πρόκειται για έναν τυπικά εισπνευστικό ήχο, αν και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να παραχθεί και κατά την εκπνοή.
Εικ. 1 Φυσιολογική οδός της αναπνοής. Το ρεύμα του αέρα ρέει ελεύθερα κατά τον ύπνο, χωρίς να παρεμποδίζεται από τις ανατομικές περιοχές μέσα από τις οποίες διέρχεται. |
Το ροχαλητό πρέπει να διακρίνεται από όλους τους άλλους ήχους που παράγονται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Οι ήχοι αυτοί μπορούν να καταγράφονται, με τη βοήθεια συσκευών και να αναλύονται από τους ερευνητές ιατρούς του ύπνου.
Από πλευράς ακουστικής το ροχαλητό οφείλεται στον κραδασμό των τοιχωμάτων του στοματοφάρυγγα (μαλακή υπερώα, σταφυλή βάση της γλώσσας, κάθετες πτυχές, του βλεννογόνου του φάρυγγα. (Εικ. 1, 2)
Οι κραδασμοί αυτοί προκαλούνται εξ’ αιτίας της μερικής απόφραξης του ανώτερου αεραγωγού στο ύψος του στοματοφάρυγγα.
Η μερική αυτή απόφραξη επέρχεται, όταν διαταράσσεται η ικανότητα του ανώτερου αναπνευστικού αεραγωγού να παραμένει ανοιχτός, διότι έχουν τροποποιηθεί μερικοί από τους πολυάριθμους παράγοντες, που ρυθμίζουν την ικανότητα του να παραμένει ανοικτός (εικ. 3).
Εικ.2. Οι ανατομικές περιοχές οι οποίες περιλαμβάνονται στην πρόκληση του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας. |
Οι ειδικοί του ύπνου έχουν διατυπώσει ένα αντικειμενικό σύστημα ταξινόμησης για το βαθμό του θορύβου που παράγεται κατά τον ύπνο. Διακρίνονται λοιπόν οι ακόλουθοι βαθμοί [1].
Βαθμός Ι: Συμπτωματικό ροχαλητό, που εκδηλώνεται κυρίως όταν το άτομο κοιμάται ύπτιο, είναι έντονα κουρασμένο, έχει πιει πολύ οινόπνευμα έχει λάβει μεγάλο γεύμα.
Βαθμός II: Πολύ δυνατό ροχαλητό, εκδηλώνεται σε όλες τις στάσεις του σώματος, που παίρνει το άτομο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συνεχίζεται όλη τη νύχτα και μπορεί να ακούγεται και έξω από το υπνοδωμάτιο.
Βαθμός III: Εξαιρετικά δυνατό ροχαλητό που μπορεί ν’ ακούγεται σ’ όλο το σπίτι. Συνήθως έχει σχέση με το σύνδρομο αντίστασης του ανώτερου αεραγωγού ή την αποφρακτική υπνική άπνοια (Eικ. 4).
Εικ. 3. Παραγωγή ροχαλητού. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, όταν το ρεύμα του εισπνεόμενου αέρα διέρχεται από το φάρυγγα, που έχει μερικώς φραχτεί, τότε προκαλείται κραδασμός της σταφυλής, της μαλακής υπερώας, των καθέτων πτυχών του βλεννογόνου του φάρυγγα και της βάσης της γλώσσας, με επακόλουθο την παραγωγή του θορύβου του ροχαλητού. |
Σε πολυάριθμες μελέτες αναφέρεται ότι το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας (OSAS) μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου και διαβήτη.
Επιπλέον, τα άτομα με σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και που ταυτοχρόνως έχουν μεταβολικό σύνδρομο έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D3, όταν συγκριθούν με άτομα χωρίς μεταβολικό σύνδρομο [2].
Έχει βρεθεί ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D είναι συχνότερη μεταξύ των ατόμων με σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και αντίσταση στην ινσουλίνη.
Τόσο τα χαμηλά επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3, όσο και ο μεγάλος δείκτης μάζας σώματος σχετίζονται με τον κίνδυνο δημιουργίας αντίστασης στην ινσουλίνη [3].
Με τη μαγνητική τομογραφία τραχήλου στα άτομα με OSAS παρατηρείται πάχυνση της σταφυλής, η οποία σχετίζεται με τη σοβαρότητα του συνδρόμου.
Αυτό το εύρημα είναι χρήσιμο και αξιόπιστος διαγνωστικός δείκτης για τη διάγνωση της παρουσίας του OSAS και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένα υποστηρικτικό εύρημα εντοπισμού των κατάλληλων ασθενών, στους οποίους πρέπει να γίνει πολυυπνογραφία (polysomnography)
Η αποφρακτική αναπνευστική διαταραχή κατά τη διάρκεια του ύπνου περιλαμβάνει ένα φάσμα κλινικών οντοτήτων με μεταβλητή σοβαρότητα που κυμαίνεται από το αθώο ή καθ΄έξιν ροχαλητό μέχρι το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας (OSAS).
Η κλινική υποψία για την παρουσία του OSAS τίθεται, όταν οι γονείς ενός παιδιού αναφέρουν ειδικά συμπτώματα ή ανωμαλίες, τα οποία εντοπίζει ο γιατρός κατά την κλινική εξέταση του παιδιού.
Εικ. 4. Μηχανισμός πρόκλησης Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας (ΑΥΑ). Η ΑΥΑ οφείλεται στην παρεμπόδιση της εισόδου του εισπνεομένου αέρα εξ αιτίας της πλήρους απόφραξης του στοματοφάρυγγα κατά τη διάρκεια του ύπνου |
Αυτά τα συμπτώματα και ανωμαλίες προδιαθέτουν στην πρόκληση απόφραξης (π.χ. υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων και αμυγδαλών , παχυσαρκία, κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, νευρομυικές διαταραχές).
Τα συμπτώματα και τα σημεία του OSAS ταξινομούνται σε αυτά που σχετίζονται άμεσα με τη διαλείπουσα απόφραξη του φάρυγγα (π.χ. γονική αναφορά του ροχαλητού, κρίσεις άπνοιας) και σε νοσηρότητα που προκύπτει από την απόφραξη της ανώτερης αεροφόρας οδού ((π.χ. αυξημένη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, υπερκινητικότητα, κακή σχολική απόδοση, ανεπαρκής ρυθμός σωματικής ανάπτυξης ή νυκτερινή ενούρηση) [5].
Το ιστορικό της πρόωρης γέννησης και το οικογενειακό ιστορικό του OSAS, καθώς και η παχυσαρκία και η αφροαμερικανική εθνικότητα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικής διαταραχής ύπνου κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Η πολυυπνογραφία είναι η χρυσή τυπική μέθοδος για τη διάγνωση του OSAS, αλλά μπορεί να μην είναι πάντα εφικτή, ειδικά σε χώρες χαμηλού εισοδήματος ή επειδή δεν υπάρχουν εργαστήρια ύπνου μη τριτοβάθμια νοσοκομεία.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764 www.gelis.gr www.pharmagel.gr pharmage@otenet.gr
|
Νυχτερινά οξυμετρία και / ή ερωτηματολόγια ύπνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση του παιδιού που διατρέχει υψηλό κίνδυνο OSAS, όταν η πολυυπνογραφία δεν είναι η διαγνωστική επιλογή [5].
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Δημήτριος Ν. Γκέλης: Το ροχαλητό και η Θεραπεία του, Εκδόσεις ΄΄Βελλεροφόντης΄΄, Κόρινθος1997
2.Kostas Archontogeorgis, Evangelia Nena, Nikolaos Papanas, Manfredi Rizzo, Athanasios Voulgaris, Maria Xanthoudaki, Maria Kouratzi, Georgia Ragia , Vangelis Manolopoulos , Athanasios Zissimopoulos, Marios Froudarakis , Paschalis Steiropoulos. Metabolic Syndrome and Vitamin D Levels in Patients With Obstructive Sleep Apnea Syndrome. Metab Syndr Relat Disord . 2018 May;16(4):190-196. doi: 10.1089/met.2017.0181. Epub 2018 Apr 2.
3. Kostas Archontogeorgis, Nikolaos Papanas, Evangelos C Rizos , Evangelia Nena, Athanasios Zissimopoulos, Christina Tsigalou , Athanasios Voulgaris , Dimitri P Mikhailidis , Moses S Elisaf , Marios E Froudarakis , Paschalis Steiropoulos . Reduced Serum Vitamin D Levels Are Associated With Insulin Resistance in Patients With Obstructive Sleep Apnea Syndrome. Medicina (Kaunas) . 2019 May 20;55(5):174. doi: 10.3390/medicina55050174.
4. Omer Araz, The Association of OSAS and Uvula: The Role of MRI in This Egg-Chicken Problem in OSAS. Sleep Breath . 2019 Jun 26. doi: 10.1007/s11325-019-01879-3. Online ahead of print.
5. Koen F Joosten, Helena Larramona , Silvia Miano , Dick Van Waardenburg , Athanasios G Kaditis , Nele Vandenbussche , Refika Ersu. How Do We Recognize the Child With OSAS? Pediatr Pulmonol. . 2017 Feb;52(2):260-271. doi: 10.1002/ppul.23639. Epub 2016 Nov 16.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr