Σησαμέλαιο: Ένας φυσικός αντιοξειδωτικός, αντιφλεγμονώδης και αντικαρκινικός παράγοντας©

Οι σπόροι του σησαμιού και το σησαμέλαιο, που εξάγεται απ’ αυτούς είναι δημοφιλή τρόφιμα , διότι περιέχουν πολύτιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά. με αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιπολλαπλασιαστικές ιδιότητες (αναστολή του πολλαπλασιασμού και της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων).

Οι σπόροι του σησαμιού περιέχουν σε ποσοστό περίπου 55% σησαμέλαιο και  20% πρωτεΐνη. Οι πρωτεΐνες του σησαμιού  περιέχουν περιορισμένες ποσότητες λυσίνης και μεγάλες ποσότητες τρυπτοφάνης και μεθειονίνης.

Το σησαμέλαιο είναι πλούσιο σε λινολεϊκό οξύ, ολεϊκό οξύγάμμα τοκοφερόλη  (έναντι των λοιπών ισομερών της βιταμίνης Ε) και λιποδιαλυτές λιγνάνες (σησαμίνη και σησαμινόλη). Λόγω της φυτοοιστρογονικής δράσης του το σησαμέλαιο προκαλεί  και υποχοληστερολαιμικά αποτελέσματα [1]. Από τις διάφορες ποικιλίες σησαμιού, το μαύρο σησάμι είναι το πλουσιότερο σε συνολικά φαινολικά  και λιγνάνες [2].

Παρά το γεγονός ότι, το σησαμέλαιο στην αδιύλιστη αρωματούχα μορφή του περιέχει υψηλά επίπεδα ακόρεστων λιπαρών οξέων και μικρές ποσότητες  ελεύθερων λιπαρών οξέων, εν τούτοις επιδεικνύει σημαντικά μεγαλύτερη σταθερότητα , συγκριτικά με άλλα φυτικά έλαια.

 

Η καλή σταθερότητα του σησαμελαίου κατά της αυτοξείδωσης  δεν έχει αποδοθεί μόνον στις φυσικές λιγνάνες και τοκοφερόλες που περιέχει, αλλά επίσης και στα καστανόχρωμα προϊόντα που παράγονται, όταν φρυγανίζονται οι σπόροι του σησαμιού. Μεταξύ όλων αυτών των στοιχείων υπάρχει συνεργικό αποτέλεσμα.

 

Οι λιγνάνες του σησαμελαίου μπορεί να κατηγοριοποιηθούν σε δύο τύπους, όπως π.χ. ενδογενείς λιγνάνες (σησαμίνη, σησαμολίνη) και φαινολικές ενώσεις  που κυρίως σχηματίζονται κατά τη διάρκεια της παραγωγής του σησαμελαίου (σησαμόλη, σησαμινόλη, κλπ).

 

Η αφθονότερη τοκοφερόλη που υπάρχει στο σησαμέλαιο είναι η γ-τοκοφερόλη.

 

Η σησαμίνη και η σησαμολίνη είναι ελάσσονα συστατικά του σησαμελαίου, που καταλαμβάνουν μόνον το 0,14% της συνολικής μάζας. Η σησαμίνη έχει μελετηθεί σε καλλιέργειες κυττάρων [3, 4].

 

Οι λιγνάνες του σησαμιού, μεταξύ των άλλων, τροποποιούν το μεταβολισμό των λιπαρών οξέων, αναστέλλουν την απορρόφηση και βιοσύνθεση της χοληστερόλης, δρουν αντιοξειδωτικά και εξοικονομούν τη βιταμίνη Ε, ελαττώνουν την αρτηριακή πίεση, βελτιώνουν τις ηπατικές λειτουργίες, που σχετίζονται με το μεταβολισμό του οινοπνεύματος και συμβάλουν στην αντιγήρανση [5, 6].

 

Από τις φαινολικές ενώσεις του σησαμελαίου η σησαμόλη είναι λιποδιαλυτή ουσία με αντιοξειδωτική δράση που εμποδίζει την αλλοίωση των ελαίων [7] και  μπορεί να προστατεύσει το σώμα από τις βλάβες που οφείλονται στις ελεύθερες ρίζες [8].

Η σησαμόλη μπορεί να εμποδίσει την αλλοίωση των ελαίων δρώντας αντιμυκητιασικά [9].

Οι σπόροι του σησαμιού  είναι η μία από τις πλουσιότερες τροφές σε λιγνάνες της ανθρώπινης διατροφής (μια  άλλη είναι ο λιναρόσπορος).

Ιδιότητες της σησαμίνης

Η σησαμίνη  είναι  αντιοξειδωτικός  και αντιφλεγμονώδης παράγοντας,  πιθανόν τροποποιητής των οιστρογονικών υποδοχέων  και μέτοχος στην καύση του λίπους. Γιαυτό το λόγο είναι χρήσιμη στους αθλητές και όσους επιθυμούν να χάσουν το επιπλέον λίπος του σώματός τους.

Η σησαμίνη χαρακτηρίζεται ως τροποποιητής του μεταβολισμού των λιπαρών οξέων. Φαίνεται ότι αναστέλλει τη δράση του ενζύμου  δέλτα-5-δεσατουράσης [delta-5-desaturase (Δ5-desaturase)], η οποία συμμετέχει στο ρυθμό του μεταβολισμού των λιπαρών οξέων.

Η σησαμίνη αναστέλλοντας τη δράση αυτού του ενζύμου ελαττώνει τα επίπεδα του εικοσαπεντανοϊκού οξέος, του γνωστού ΕPA, που είναι ένα από τα συστατικά του ιχθυελαίου, καθώς και του αραχιδονικού οξέος.

Αυτός ο μηχανισμός φαίνεται να εκδηλώνεται μετά τη λήψη του σησαμελαίου από το στόμα και την έναρξη της πέψης του. Ο άλλος κύριος μηχανισμός δράσης της σησαμίνης είναι η αναστολή της διαδικασίας της υδροξυλίωσης της ω-τοκοφερόλης [Tocopherol-ω-hydroxylation], που είναι ένα από τα στάδια του μεταβολισμού της βιταμίνης Ε στο ανθρώπινο σώμα.

Αναστέλλοντας αυτό το ένζυμο, η σησαμίνη προκαλεί μια σχετική αύξηση της βιταμίνης Ε στο σώμα, αλλά ιδιαίτερα της γάμμα υποομάδας (γ-τοκοφερόλη και  γ-τοκοτριενόλη). Αυτός ο μηχανισμός έχει επιβεβαιωθεί και μετά τη λήψη του σησαμελαίου από το στόμα.

Υπάρχουν και μερικοί άλλοι μηχανισμοί δράσης της σησαμίνης, που υπόσχονται προστασία από τη νόσο του Πάρκινσον και προαγωγή της οστικής μάζας. Όμως,  οι περισσότεροι από αυτούς τους μηχανισμούς, όπως η τροποποίηση των οιστρογονικών υποδοχέων, η καύση του ηπατικού λίπους και η ενεργοποίηση του στοιχείου της αντιοξειδωτικής απόκρισης [antioxidant  response  element (ARE)] δεν έχουν επιβεβαιωθεί στους ανθρώπους και υπάρχουν λόγοι να υποψιαζόμαστε ότι δεν συμβαίνουν στους ανθρώπους.

Πιστεύεται ότι, είτε χρειάζονται μεγάλες συγκεντρώσεις για να συμβούν ή στην περίπτωση της καύσης του λίπους φαίνεται ότι αυτός ο μηχανισμός ισχύει αποκλειστικά μόνο στους επίμυες.

Η σησαμίνη αυξάνει επίσης το μεταβολισμό της γ-τοκοφερόλης και γ-τοκοτριενόλης, προλαβαίνοντας τη διάσπασή τους. Έτσι αυξάνουν τα επίπεδα  αυτών των βιταμερών της βιταμίνης Ε  και περιορίζεται η ανάγκη της συμπληρωματικής λήψης βιταμίνης Ε.

Από μελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους βρέθηκε ότι η λήψη 100-150mg σησαμίνης (10-15g σπόρων σησαμιού) είναι επαρκής για να αυξηθούν οι αποθηκευμένες ποσότητες σησαμίνης στον οργανισμό σε τέτοιο επίπεδο , ώστε να διατηρούνται τα επαρκή επίπεδα της βιταμίνης Ε στο σώμα. Αυτό το έμμεσο αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα ίσως είναι ο κύριος λόγος χορήγησης, συμπληρωματικά, της σησαμίνης.

Χρησιμότητα του σησαμελαλαίου

Το σησαμέλαιο εξάγεται από τους σπόρους του σησαμιού [Sesamum indicum L.] εφαρμόζεται στη βιομηχανία τροφίμων λόγω του υψηλού περιεχομένου του σε λιπαρά και πρωτεΐνη και χάριν του χαρακτηριστικού του αρώματος [10, 11].

Εκτός από τη χρήση του ως γαλακτοματοποιητικού, το σησαμέλαιο είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα (παλμιτικό, στεαρικό, ολεϊκό και λινολενικό) [12, 13].

Το σησαμέλαιο είναι ευρέως καταναλισκόμενο τρόφιμο, λίαν επωφελές για τη διατήρηση της υγείας, χρησιμοποιούμενο στη μαγειρική, φαρμακευτική, την παρασκευή μαγειρικού λίπους και μαργαρίνης, παρασκευή σαπουνιού, παρασκευή ιατροτεχνολογικών βοηθημάτων (CE), όπως το Rhinosisam  nasal spray και ως συνεργική ουσία στα εντομοκτόνα [14, 15].

Όσον αφορά τις βιολογικές ιδιότητες του σησαμελαίου, η παρουσία σ’αυτό φυσικών αντιοξειδωτικών, όπως η σησαμόλη, σησαμολίνη και γ-τοκοφερόλη, του εξασφαλίζουν μια υψηλή οξειδωτική σταθερότητα, που προλαβαίνει την οξείδωσή του από μηχανισμούς ελευθέρων ριζών [16, 17].

Επιπλέον, το σησαμέλαιο που χορηγήθηκε σε πειραματόζωα συμπληρωματικά από το στόμα επέδειξε αναλγητικές, αντιαλγαισθητικές, αντιπυρετικές, αντιφλεγμονώδεις δραστηριότητες [18, 19].

Πρόσφατες μελέτες της αντιοξειδωτικής και αντικαρκινικής δράσης των σπόρων του σησαμιού αύξησαν τις εφαρμογές του στα προϊόντα διατροφής με στόχο την ηπατοπροστασία, καρδιοπροστασία και καρκινοπροστασία [20].

Το σησαμέλαιο σε συνδυασμό με μαστιχέλαιο και βιταμίνη Ε [Rhinosisam nasal spray] χρησιμοποιείται ευρύτατα συμπληρωματικά σε ρινολογικές και ρινοχειρουργικές καταστάσεις, αξιοποιώντας την αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και αντιπολλαπλασιαστική ιδιότητα του σησαμελαίου, την ισχυρή αντιβακτηριδιακή δράση του μαστιχελαίου και την ισχυρή αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης E.

To Rhinosisam  nasal  spray  χρησιμοποιείται βοηθητικά  στην οξεία και χρονία ρινοκολπίτιδα, την ξηρή ρινίτιδα, ξηρή ρινοφαρυγγίτιδα, το σύνδρομο κενής μύτης (empty nose syndrome), τη χρόνια μη αλλεργική ρινίτιδα, όζαινα, μετά από ρινοπλαστική επέμβαση, καυτηριασμούς των κάτω ρινικών κογχών, όπου δρα αντιφλεγμονωδώς, προλαβαίνει τη μετεγχειρητική λοίμωξη και επιταχύνει την επανεπιθηλιοποίηση του ρινικού βλεννογόνου.

Περισσότερα βλέπε: Rhinosisam nasal spray , 

ΚΑΚΟΣΜΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ, ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ


Το Rhinosisam nasal spray σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, τηλεφωνώντας στο 6944280764, στην τιμή των 9.95 Eυρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (+ 3.72 Ευρώ η αντικαταβολή και τα μεταφορικά). Μπορείτε επίσης να το παραγείλετε στέλνοντας  mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr ή χρησιμοποιώντας το e-shop της Pharmagel

Βιβλιογραφική τεκμηρίωση

1.MartinchikAN. Nutritionalvalueof sesame seeds. VoprPitan.2011;80(3):41-3.

2.Zhou L1, Lin X2, Abbasi AM3, Zheng B2. Phytochemical Contents and Antioxidant and Antiproliferative Activities of Selected Black and WhiteSesame Seeds. Biomed Res Int. 2016;2016:8495630. doi: 10.1155/2016/8495630. Epub 2016 Aug 14.

3.Kamal-Eldin A1, Moazzami AWashi S. Sesame seed lignans: potent physiological modulators and possible ingredients in functional foods &nutraceuticals. Recent Pat Food Nutr Agric. 2011 Jan;3(1):17-29.

4.Ikan, Raphael (1991). Natural Products: A Laboratory Guide 2nd Ed. San Diego: Academic Press, Inc. p. 50. ISBN0123705517.

5.Kamal-Eldin A1, Moazzami AWashi S. Sesame seed lignans: potent physiological modulators and possible ingredients in functional foods & nutraceuticals. Recent Pat Food Nutr Agric. 2011 Jan;3(1):17-29.

6.Namiki M1. Nutraceutical functions of sesame: a review. Crit Rev Food Sci Nutr. 2007;47(7):651-73.

7.Joo Yeon Kim, Dong Seong Choi and Mun Yhung Jung “Antiphoto-oxidative Activity of Sesamol in Methylene Blue- and Chlorophyll-Sensitized Photo-oxidation of Oil” J. Agric. Food Chem., 51 (11), 3460 -3465, 2003.

8.Ohsawa, Toshiko. “Sesamol and sesaminol as antioxidants.” New Food Industry (1991), 33(6), 1-5.

9.Wynn, James P.; Kendrick, Andrew; Ratledge, Colin. “Sesamol as an inhibitor of growth and lipid metabolism in Mucor circinelloides via its action on malic enzyme.” Lipids (1997), 32(6), 605-610.

10. Abou-Gharbia H.A., Shahidi F., Shehata A.A.Y., Youssef M.M. Effect of processing on oxidative stability of sesame oil extracted from intact and dehulled seed. J. Am. Oil Chem. Soc. 1997;74:215–221. doi: 10.1007/s11746-997-0126-9. [Cross Ref]

11. Abou-Gharbia H.A., Shehata A.A.Y., Shahidi F. Effect of processing on oxidative stability and lipid classes of sesame oil. Food Res. Int. 2000;33:331–340. doi: 10.1016/S0963-9969(00)00052-1. [Cross Ref]

12. Carvalho R.H.R., Galvão E.L., Barros J.Â.C., Conceição M.M., Sousa E.M.B.D. Extraction, fatty acid profile and antioxidant activity of sesame extract (Sesamum Indicum L.) Braz. J. Chem. Eng. 2012;29:409–420. doi: 10.1590/S0104-66322012000200020. [Cross Ref]

13. Isha D., Milind P. Eat til and protect dil. Int. Res. J. Pharm. 2012;3:54–57.

14. Xu J., Chen S., Hu Q. Antioxidant activity of brown pigment and extracts from black sesame seed (Sesamum indicum L) Food Chem. 2005;91:79–83. doi: 10.1016/j.foodchem.2004.05.051. [Cross Ref]

15. Doker O., Salgin U., Yieldiz N., Aydognus M., Calimi A. Extraction of sesame seed oil using supercritical CO2 and mathematical modeling. J. Food Eng. 2010;97:360–366. doi: 10.1016/j.jfoodeng.2009.10.030.[Cross Ref]

16. Corso M.P., Klen M.F., Silva E.A., Filho L.C., Santos J.N., Freitas L.S., Dariva C. Extraction of sesame seed (Sesamun indicum L) oil using compressed propane and supercritical carbon dioxide. J. Supercrit. Fluids.2010;52:56–61. doi: 10.1016/j.supflu.2009.11.012. [Cross Ref]

17. Rangkadilok N., Pholphana N., Mahidol C., Wongyai W., Saengsooksree K., Nookabkaew S., Satayavivad J. Variation of sesamin, sesamolin and tocopherols in sesame (Sesamum indicum L.) seeds and oil products in Thailand. Food Chem. 2010;122:724–730. doi: 10.1016/j.foodchem.2010.03.044. [Cross Ref]

18. Saleem T.S.M., Basha S.D., Mahesh G., Rani P.V.S. Analgesic, anti-pyretic and anti-inflammatory activity of dietary sesame oil in experimental animal models. Pharmacologia. 2011;2:172–177. doi: 10.5567/pharmacologia.2011.172.177. [Cross Ref]

19.Érika Maria Henriques Monteiro,1 Lucas Apolinário Chibli,1 Célia Hitomi Yamamoto,2 Mônica Cecília Santana Pereira,2Fernanda Maria Pinto Vilela,2 Mírian Pereira Rodarte,2 Míriam Aparecida de Oliveira Pinto,2 Maria da Penha Henriques do Amaral,2 Marcelo Silva Silvério,2 Ana Lúcia Santos de Matos Araújo,2 Aílson da Luz André de Araújo,2 Glauciemar Del-Vechio-Vieira,2 and Orlando Vieira de Sousa2,* Antinociceptive and Anti-Inflammatory Activities of the Sesame Oil and Sesamin. Nutrients. 2014 May; 6(5): 1931–1944. Published online 2014 May 12. doi:  10.3390/nu6051931

20.Cheng FC, Jinn TR, Hou RC, Tzen JT. Neuroprotective effects of sesamin and sesamolin on gerbil brain in cerebral ischemia. Int J Biomed Sci. 2006;2:284–8. [PMC free article] [PubMed]

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης

Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος

Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής 

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική

Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr

Ευάγγελος Γκόλας

Ευάγγελος Γκόλας
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος,
Καλιάφα Σπύρου 1Α, 453 32, Ιωάννινα,
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας, Ανοσολογίας και Ρογχοπαθειών
Τηλέφωνο: 2651049006, Κινητό: 6936349006  www.egolas.gr
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ
Νευροωτολογία, ΩΡΛ Αλλεργία, Φωνιατρική, ΩΡΛ ογκολογία, ΠαιδοΩΡΛ, Γηριατρική ΩΡΛ,
Ιατρική Διατροφολογία, Συμπληρωματική Ιατρική, Υπερβαρική Ιατρική, Βιταμίνη D, Βιταμίνη Κ.

 

Κωνσταντίνος, Λυτρίδης

Λυτρίδης Κωνσταντίνος
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ωτολογία, Ακοολογία, Συμπληρωματική Ιατρική, Προληπτική Ιατρική, Περιβαλλοντική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, ΩΡΛ Αλλεργία, Ενδοσκοπική Ωτορινολαρυγγολογία.

Δημάρχου Ανδρεαδάκη Ιωάννη 20, Λιβαδειά, 32131, ΒΟΙΩΤΙΑ Τηλ. 2261027571

ΣΑΜΑΑΝ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΡΑΓΙΝΤ

ΣΑΜΑΑΝ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΡΑΓΙΝΤ,
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος Παπαθανασίου 9,
Κύμης - Αλιβερίου, 345 00 Αλιβέρι Ευβοίας, Τηλ. 2223029904

Κωνσταντίνος Δρ Αποστολόπουλος

Δρ Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής της ΩΡΛ Κλινικής του Γεν. Νοσοκομείου Καλαμάτας

Ηλίας Καραπάντζος

Καραπάντζος Ηλίας, Ιατρός, Ωτορινολαρευγγολόγος,
Α.Ε. Καθηγητής Δ.Π.Θ., Καθηγητής Ανατομικής Σχολών Υγείας και Πρόνοιας Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, thl. 2551089915, 6936580860, e-mail: karapant@otenet.gr

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: ΩΡΛ Παιδιών και ενηλίκων, Ογκοχειρουργική, Ενδοσκοπική χειρουργική, Φωνιατρική, ΩΡΛ Αλλεργία, Νευροωτολογία, Προληπτική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, Συμπληρωματική Ιατρική, Βιταμίνη D

Άρης Πάγκαλος

Άρης Πάγκαλος
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας Αννοσολογίας και Ρογχοπαθειών

Ηρώων Πολυτεχνείου 8, Αγιος Νικόλαος 72100, Λασιθίου, ΚρήτηςΤηλ. 6973317033 pagkalos.orl@gmail.com

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Βαρηκοία, ΩΡΛ Αλλεργία, ΩΡΛ ογκολογία, Νευροοτολογία, Έρευνα της Αλλεργιογόνου χλωρίδας της Ελλάδας, Διαταραχές φωνής, Διαταραχές Ισορροπίας, Συμπληρωματική Ιατρική, Περιβαλλοντική Ιατρική



Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 


Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *