Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD), Αικατερίνη Γκέλη (MD, Radiologist)
Η κυψελίδα του αυτιού είναι ένα φυσιολογικό κηρώδες υλικό, που παράγεται από ειδικούς αδένες, που ονομάζονται κυψελιδοποιοί και φιλοξενούνται στο δέρμα του έξω ακουστικών πόρου του αυτιού και στην περιοχή που περιβάλλεται από χόνδρο, όπου επίσης υπάρχουν σμηγματογόνοι αδένες και τριχοθυλάκια. Η κυψελίδα είναι ένα προστατευτικό υλικό, που προστατεύει το δέρμα από παθογόνα μικρόβια, που φυσιολογικά φιλοξενούνται στο περιβάλλον των έξω ακουστικών πόρων. Η κυψελίδα συνήθως αποβάλλεται μόνη της από τους έξω ακουστικούς πόρους των αυτιών με την βοήθεια των κινήσεων της κάτω γνάθου, αλλά σε μερικά άτομα αυτή η λειτουργία δεν επιτελείται αποτελεσματικά. Έτσι, συσσωρεύεται η κυψελίδα και δημιουργείται το βύσμα κυψελίδας[1].
To βύσμα κυψελίδας κλείνει τον έξω ακουστικό πόρο του αυτιού και μειώνει την ακουστική ικανότητα, προκαλεί αίσθημα μπουκώματος του αυτιού, κνησμό και ανάγκη απομάκρυνσής του.
Κυψελίδα καθώς εξέρχεται από το στόμιο του πόρου ενός κυψελιδοποιού αδένα [https://www.youtube.com/watch?v=hl32lv4pWMg]
Η κυψελίδα όπως διακρίνεται στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο [https://www.youtube.com/watch?v=hl32lv4pWMg ]
Το βύσμα κυψελίδας που σφηνώνεται στους έξω ακουστικούς πόρους παρατηρείται στο 6% του γενικού πληθυσμού (10% των παιδιών και πάνω από το 30% των ηλικιωμένων. Είναι συχνό γεγονός η συσσώρευση κυψελίδας μέσα στον έξω ακουστικό πόρο του αυτιού στα άτομα που φορούν ακουστικά βαρηκοΐας ή ωτασπίδες, στα άτομα με εξοστώσεις ή με άλλες ανατομικές ανωμαλίες των έξω ακουστικών πόρων[2]
Oι κυψελιδοποιοί αδένες εκκρίνουν κυψελίδα επίσης, όταν το άτομο φορτίζεται συναισθηματικά. Το άγχος και ο φόβος δρουν τόσο αποτελεσματικά στην κένωση των κυψελιδοποιών αδένων, όπως ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τους ιδρωτοποιούς αδένες της μασχάλης. Κατά την ωτοσκόπηση αγχωδών ατόμων αποκαλύπτεται η παρουσία άφθονης έκκρισης κυψελίδας[3].
Πόσοι τύποι κυψελίδας υπάρχουν;
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι κυψελίδας, ο υγρός και ο ξηρός, που καθορίζονται από τα γονίδιά μας. Ο ξηρός τύπος εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα από την Ανατολική Ασία και σε ιθαγενείς πληθυσμούς της Αμερικής. Τα άτομα αυτά έχουν μια συγκεκριμένη μορφή του γονιδίου ABCC11, η οποία προκαλεί ξηρή κυψελίδα και μικρότερη παραγωγή οσμής στις μασχάλες, σε σχέση με άλλες εθνικές ομάδες. Αντίθετα, ο υγρός τύπος είναι πιο συχνός σε άτομα ευρωπαϊκής και αφρικανικής καταγωγής [4].
Έχει προταθεί ότι, τα διεθνή ποσοστά συχνότητας και θνησιμότητας του καρκίνου του μαστού μπορεί να σχετίζονται με τη συχνότητα του αλληλομόρφου γονιδίου, που καθορίζει τον υγρό τύπο κυψελίδας. (Τα αλληλόμορφα γονίδια βρίσκονται στο ίδιο σημείο των ομόλογων χρωμοσωμάτων και ελέγχουν την ίδια ιδιότητα) [15]. Μια προκαταρκτική αναδρομική μελέτη στην Καλιφόρνια έδειξε ότι οι Γιαπωνέζες με καρκίνο του μαστού εμφανίζουν υγρό τύπο κυψελίδας συχνότερα από τις υγιείς Γιαπωνέζες. Αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι γενετικές διαφορές στο αποκρινικό σύστημα μπορεί να επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού [16].
Η ξηρή κυψελίδα είναι εύθραυστη, ξηρή και συνήθως ανοιχτόχρωμη ή καστανογκρίζα, ενώ η υγρή κυψελίδα είναι πιο σκούρα, υγρή και κολλώδης [4]. Ο τύπος κυψελίδας κληρονομείται σύμφωνα με τους κανόνες της απλής μεντελιανής κληρονομικότητας, με το αλληλόμορφο για τη ξηρή κυψελίδα να είναι υπολειπόμενο [5].
Τέλος, έχει προταθεί ότι ο τύπος της κυψελίδας μπορεί να επηρεάζει την πιθανότητα ενσφήνωσης στον έξω ακουστικό πόρο και την αποτελεσματικότητα διαφορετικών τρόπων αφαίρεσής της, κάτι που μπορεί να έχει πρακτική κλινική σημασία
Ποια είναι η σύσταση της κυψελίδας;
Οι ανθρώπινοι κυψελιδοποιοί αδένες βρίσκονται στα δύο τρίτα του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου που περιβάλλονται από χόνδρο [6]. Η κυψελίδα είναι ένα μείγμα από κηρώδη έλαια, ιδρώτα που παράγεται από τους κυψελιδοποιούς αδένες, σμήγμα και κερατινοκύτταρα (νεκρά κύτταρα του δέρματος) [6].
Στο ανθρώπινο αυτί υπάρχουν περίπου 1.000–2.000 κυψελιδοποιοί αδένες. Αυτοί οι αδένες είναι τροποποιημένοι αποκρινείς αδένες και παράγουν, μαζί με τους σμηγματογόνους αδένες, την κιτρινωπή–καφέ έκκριση που ονομάζουμε κυψελίδα [6]. Οι κυψελιδοποιοί αδένες παράγουν και αντιμικροβιακά πεπτίδια, ενώ οι σμηγματογόνοι αδένες προσθέτουν αλκοόλες, σκουαλένιο, χοληστερόλη και τριγλυκερίδια [6].
Η κυψελίδα περιέχει και λυσοζύμη, ένα αντιβακτηριδιακό ένζυμο που μπορεί να καταστρέφει τα βακτηριακά κυτταρικά τοιχώματα. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι η κυψελίδα μπορεί επίσης να αποτελεί καλό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων [7].
Η σκληρότερη κυψελίδα περιέχει περισσότερη κερατίνη, στγκριτικά με την μαλακή. Ένα βύσμα κυψελίδας μπορεί να περιέχει ουδετερόφιλα λευκά αιμοσφαίρια και έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αποικιστεί από βακτήρια ή μύκητες [8]. Σε μία μελέτη, δείγματα κυψελίδας από άτομα με επαναλαμβανόμενα επεισόδια λοιμώξεων του έξω ακουστικού πόρου έδειξαν ανάπτυξη μυκήτων, συχνότερα από τον Aspergillus terreus. Όταν υπάρχουν βακτήρια μέσα στην κυψελίδα, το πιο συνηθισμένο είναι ο Staphylococcus aureus [8].
Ο ιός COVID-19 έχει ανιχνευθεί σε δείγματα σάλιου, δακρύων και κυψελίδας, τόσο συμπτωματικών όσο και ασυμπτωματικών ασθενών. Ο SARS‑CoV‑2 μπορεί να ανιχνευθεί στην κυψελίδα, αλλά τα αποτελέσματα διαφέρουν: μελέτες δείχνουν από 0% έως ~40% θετικά δείγματα, ανάλογα με τη μέθοδο και τον χρόνο δειγματοληψίας. Ο ρόλος της κυψελίδας στη μετάδοση του ιού δεν είναι ακόμη σαφής. [18].
Παρότι υπάρχει ένας φυσιολογικός ρυθμός παραγωγής κυψελίδας, η συχνή εισαγωγή ξένων αντικειμένων στον έξω ακουστικό πόρο –όπως μπατονέτες, ακουστικά βαρηκοΐας ή απλά ακουστικά– μπορεί να αυξήσει την παραγωγή της και να αλλάξει τη σύστασή της. Η χρήση μπατονετών για ανακούφιση από τον κνησμό συχνά αυξάνει την παραγωγή κυψελίδας και μπορεί τελικά να επιδεινώσει τον κνησμό [9].
Σε τι χρησιμεύει η κυψελίδα;
O έξω ακουστικός πόρος του αυτιού είναι το μοναδικό περιβάλλον του ανθρωπίνου σώματος, το οποίο διαθέτει έναν περίτεχνο μηχανισμό αυτοκαθαρισμού και προστασίας. Η θεμελιώδης βάση αυτού του μηχανισμού είναι η μετανάστευση των επιθηλιακών κυττάρων του δέρματος , το οποίο επενδύει ολόκληρο τον έξω ακουστικό πόρο και το τύμπανο του αυτιού. Αυτή η μεταναστευτική κίνηση των κερατινοποιημένων κυττάρων έχει ως αποτέλεσμα ένα φαινόμενο του «μεταφορικού ιμάντα», όπου τα απονεκρωμένα δερματικά κύτταρα μετακινούνται προς τα έξω από την οστείνη μοίρα του έξω ακουστικού πόρου προς την χονδρίνη μοίρα. Εκεί αυτά τα κύτταρα δεσμεύονται από τις αδενικές δερματικές εκκρίσεις και τις τρίχες, για να σχηματιστεί η κυψελίδα ή “κερί αυτιού”.
Η κυψελίδα έχει πολλές προστατευτικές ιδιότητες και είναι απαραίτητη για την υγεία του εξωτερικού αυτιού. Οι προστατευτικές ιδιότητές της οφείλονται στις χημικές ιδιότητές της, εκτός από τις εγγενείς χημικές εκκρίσεις από τους σμηγματογόνους αδένες και τους αποκρινείς αδένες. Η προστασία προέρχεται επίσης από έναν ποικίλο πληθυσμό οργανισμών που υπάρχουν φυσιολογικά στο εξωτερικό αυτί, οι οποίοι είναι συνήθως σαπροφυτικοί, συγγενείς και συμβιωτικοί, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν παρασιτικοί και παθολογικοί. Η κυψελίδα αποδείχθηκε ότι έχει πιθανές αντιμικροβιακές επιδράσεις σε στελέχη Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa και Candida albicans[14].
Η ανίχνευση και η ποσοτικοποίηση των μελών αυτού του μικροβιώματος είναι δύσκολη και ο συνολικός τους ρόλος του στο φυσιολογικό αυτί και η μετάβασή του σε παθογόνμικροβίωμα παραμένουν ένας τομέας συνεχούς έρευνας[10].
Ποια η διαγνωστική σημασία του χρώματος της κυψελίδας;
Το χρώμα της κυψελίδας ενός υγιούς αυτιού μπορεί να είναι κίτρινο, καφεοειδές, σκούρο ή ανοιχτό καφέ, πορτοκαλί. Όμως, η κυψελίδα μπορεί να εμφανίσει και άλλα χρώματα, όπως:
Πράσινο . Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει κάποια λοίμωξη στο αυτί.
Κιτρινοπράσινο: Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το αυτί πυορροεί
Μαύρο . Αυτό παρατηρείται συχνά σε άτομα που έχουν σφηνωμένο βύσμα κυψελίδας στον έξω ακουστικό πόρο του αυτιού ή υπάρχουν μύκητες στο αυτί.
Σταχτόμαυρο: Αυτό παρατηρείται στην ωτομύκωση από τον μύκητα Aspergilus niger[11]
Καφέ με κόκκινες ραβδώσεις . Αυτό μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία τραυματισμού του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου, αν υπάρχει αιμορραγία, πιθανόν να είναι επακόλουθο μιας ρήξης τυμπάνου ή εκδοράς του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου.
Αιματηρή: Μπορεί να σημαίνει τραυματισμό του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου ή αν η αιματηρή έκκριση είναι ρέουσα μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει ρήξη τυμπάνου.
Κυψελιδογράφημα: Μια νέα μέθοδος στη διάγνωση του καρκίνου στον άνθρωπο
Η κυψελίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βιομήτρα (biomatrix) για τη διάγνωση συστηματικών νόσων. Το 2019, ο João Marcos Gonçalves Barbosa και συνεργάτες συνέλεξαν δείγματα κυψελίδας από δύο ομάδες: ασθενείς με καρκίνο και ασθενείς χωρίς καρκίνο (ομάδα ελέγχου). Τα δείγματα αναλύθηκαν με Headspace/Gas Chromatography–Mass Spectrometry (HS/GC‑MS) και τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με μεθόδους πολλαπλών μεταβλητών.
Συνολικά, εντοπίστηκαν 158 πτητικοί οργανικοί μεταβολίτες (VOMs) στα δείγματα. Από αυτούς, οι 27 μεταβολίτες επιλέχθηκαν ως πιθανοί βιοδείκτες καρκίνου, παρέχοντας 100% διάκριση μεταξύ της ομάδας με καρκίνο και της ομάδας ελέγχου.
Αυτό το νέο τεστ προσφέρει μια μη επεμβατική, γρήγορη, οικονομική και εξαιρετικά ακριβή μέθοδο διάγνωσης καρκίνου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί τακτικά ως εργαλείο πρώιμης ανίχνευσης [17].
Τα επακόλουθα της υπερπαραγωγής κυψελίδας
Υπάρχουν άτομα που υπερπαράγουν κυψελίδα ή η ανατομική του έξω ακουστικού πόρου των αυτιών τους είναι τέτοια, που εμποδίζει το φυσιολογικό καθαρισμό του αυτιού. Υπαρχουν επίσης άτομα με υπερβολική τριχοφυία στο έξω τριτημόριο και το στόμιο του έξω ακουστικού πόρου, που εμποδίζει την φυσιολογική απομάκρυνση της κυψελίδας. Επίσης ορισμένα άτομα, που έχουν τη συνήθεια να εισάγουν στον έξω ακουστικό πόρο βαμβακοφόρο μπατονέτα, άθελά τους, αντί να καθαρίζουν την κυψελίδα την προωθούν προς το τύμπανο . Στις παραπάνω περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθεί βύσμα κυψελιδας, που παρεμποδίζει την ακουστική ικανότητα ή προκαλεί δυσφορία ή κνησμό στο άτομο, βουίζουν τα αυτιά του και αναφέρει αλλαγή στην ποιότητα της φωνής του[12], καθώς αισθάνεται το αυτί του βουλωμένο. Το βύσμα κυψελίδας μπορεί να παραχθεί και μόνο του σε ορισμένα άτομα.
Συχνά συμπτώματα απόφραξης του έξω ακουστικού πόρου του αυτιού με βύσμα κυψελίδας
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της απόφραξης του έξω ακουστικού πόρου με βύσμα κυψελίδας είναι: Ένα αίσθημα πληρότητας ή μπουκώματος του αυτιού, πόνος στο αυτί ποικίλης έντασης, εμβοές στο αυτί, κνησμός, δυσοσμία του αυτιού, ζάλη, βήχας, μείωση της ακουστικής ικανότητας, που μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου.
Σε περίπτωση που ένα άτομο φοράει ακουστικό βαρηκοΐας, το βύσμα της κυψελίδας κάνει το ακουστικό αναποτελεσματικό.
Εάν εμφανιστεί οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω, είναι αναγκαία η επίσκεψη σε ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος με ασφάλεια θα αφαιρέσει το βύσμα και θα ανακουφιστεί αμέσως ο ασθενής. Δεν χρειάζεται να προσπαθεί κανείς να αφαιρέσει το βύσμα μόνος του, διότι, ελλείψει ορατότητος μπορεί να τραυματίσει το δέρμα του έξω ακουστικού πόρου ή να τραυματίσει το τύμπανο του αυτιού ή να σπρώξει ακόμη πιο βαθειά την κυψελίδα ή ακόμη και να τρυπήσει το τύμπανο..
Τα άτομα με υπερβολική παραγωγή και συσσώρευση κυψελίδας στον έξω ακουστικό πόρο των αυτιών συνήθως επισκέπτονται τον ωτορινολαρυγγολόγο μια-δύο φορές το χρόνο.
Τρόποι καθαρισμού των αυτιών
Ο ωτορινολαρυγγολόγος κρίνει αν θα είναι εύκολη η αφαίρεση του βύσματος. Αν κρίνει ότι είναι δυσχερής ο καθαρισμός των έξω ακουστικών πόρων χορηγεί στον ασθενή ωτικές σταγόνες, το περιεχόμενο των οποίων είναι κυψελιδολυτικές ουσίες , όπως η ισοπροπυλική αλκοόλη και το οξικό οξύ, που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Gkelotic.
Συνιστάται η ενστάλαξη 3 σταγόνων Gkelotic στο κάθε αυτί 3-4 φορές την ημέρα για 1-2 εικοσιτετράωρα. Σ΄αυτό το χρονικό διάστημα η κυψελίδα μαλακώνει και μπορεί να αφαιρεθεί, είτε με πλύσιμο των αυτιών με ειδική σύριγγα από την οποία εκτοξεύεται χλιαρό νερό με ήπια προς μέτρια πίεση ή με αναρρόφηση μέτριας έντασης η με ηλεκτρική συσκευή εκτόξευσης νερού για πλύσιμο των αυτιών (Electric Ear Irrigation Flushing System).
Ηλεκτρική συσκευή καθαρισμού των αυτιών με σύστημα εκτόξευσης νερού 4 βαθμών πίεσης
Αρκετές φορές οι σταγόνες του Gkelotic αρκούν , για να διαλυθεί το βύσμα της κυψελίδας και έτσι αποφεύγεται ο καθαρισμός.
Μετα τον καθαρισμό με νερό, επιταχύνεται η απομάκρυνση της υγρασίας από τις κοιλότητες των έξω ακουστικών πόρων, ενσταλάζοντας στο κάθε αυτί 3 σταγόνες Gkelotic, με τις οποίες μπορεί επίσης να προληφθεί μια πιθανή λοίμωξη του δέρματος των έξω ακουστικών πόρων. Αν από το ιστορικό του ασθενούς ο γιατρός αποκαλύψει ότι υπάρχει κάποια διάτρηση του τυμπάνου, αποφεύγεται ο καθαρισμός των αυτιών με νερό ή την ενστάλαξη κυψελιδολυτικών ουσιών. Σ΄αυτές τις περιπτώσεις το βύσμα κυψελίδας αφαιρείται κάτάλληλο εργαλείο, την ωτική λούπα (ear loop) που είναι εργαλείο διάτρητο στο ένα άκρο του ή φέρει στο άκρο του έναν μικρό βρόγχο από ατσαλένιο λεπτό σύρμα.
Ωτικές λούπες διαφορετικών μεγεθών
Ο ωτορινολαρυγγολόγος, κάνοντας ωτοσκόπηση διαπιστώνει την παρουσία του βύσματος. Πολλές φορές είναι εύκολη η απομάκρυνση του βύσματος με μια ωτική λούπα (κατάλληλος στυλεός που στο άκρο του φέρει έναν μικρό βρόγχο από λεπτό ανοξείδωτο σύρμα ή κατάλληλο κοχλιάριο που έχει μικρή οπή στο κέντρο της κοιλότητας του κοχλιαρίου).
Ειδική μεταλλική σύριγγα εκτόξευσης χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των έξω ακουστικών πόρων από βύσμα κυψελίδας,
Συνιστάται η αποφυγή εισαγωγής μπατονέτας στο αυτί μετά τον καθαρισμό. Αν μετά από έναν καθαρισμό των αυτιών ο ασθενής εξακολουθεί να αισθάνεται βουλωμένα τα αυτιά του, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν κατάλοιπα νερού ή έντονη υγρασία, εφόσον έχει γίνει πλύση των αυτιών ή υπάρχει κατάλοιπο κυψελίδας, λόγω ανατομικού σχήματος του έξω ακουστικού πόρου, ο οποίος στενεύει στο μέσο τη διαδρομής του μέχρι το τύμπανο, αλλά πλησιάζοντας προς το τύμπανο διευρύνεται και το κατάλοιπο της κυψελίδας δεν είναι ορατό.
Αν αποφασιστεί τα αυτιά να καθαριστούν με νερό, σε πολλές περιπτώσεις, χρειάζεται να γίνονται κάθε τρεις ώρες, επι 3-5 ημέρες[12] ενσταλάξεις του κυψελιδολυτικού διαλύματος Gkelotic στο στόμιο του έξω ακουστικού πόρου του κάθε αυτιού. ΄Ετσι μαλακώνει το βύσμα της κυψελίδας και ο καθαρισμός γίνεται ευκολότερος. Πάντοτε χρησιμοποιείται χλιαρό προς ζεστό νερό, αν αποφασιστεί να γίνει πλύση του αυτιού με ειδική σύριγγα. Η πλύση των αυτιών με κρύο νερό μπορεί να προκαλέσει κρίση ιλίγγου. Αν μετά την πλύση των αυτιών ο ασθενής εξακολουθεί να αισθάνεται βουλωμένα τα αυτιά του, τότε αυτό συνήθως οφείλεται στη συγκράτηση μικρής ποσότητας νερού στη γωνία που σχηματίζει το τύμπανο με την κάτω επιφάνεια του έξω ακουστικού πόρου. Αυτό αναφέρεται στον ωτορινολαρυγγολόγο, οποίος με κατάλληλο βαμβακοφόρο στυλεό στεγνώνει την κοιλότητα των έξω ακουστικών πόρων. Υπάρχουν ανέκδοτες αναφορές ότι το στέγνωμα του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου, μετά το πλύσιμο, περιορίζει τον κίνδυνο πρόκλησης φλεγμονής[12].
Η υγρασία που μπορεί να αισθάνεται ο ασθενής μέσα στα αυτιά του μετά την πλύση των αυτιών εξουδετερώνεται στάζοντας 3 σταγόνες Gkelotic στο κάθε αυτί. Αν τα αυτιά έχουν καθαριστεί πλήρως και ο ασθενής παραπονείται ότι δεν ακούει καλά ή έχει εμβοές στα αυτιά του πρέπει να γίνεται πλήρης ωτορινολαρυγγολογικός έλεγχος, ακοογράφημα, τυμπανομετρία και ακουστικές εκπομπές
Ο μηχανικός καθαρισμός των αυτιών με ωτική λούπα μπορεί να τραυματίσει το δέρμα του έξω ακουστικού πόρου και να προκληθεί μικρή αιμορραγία, η οποία συνήθως ανατάσσεται εύκολα. Αν ο καθαρισμός των αυτιών γίνει με συσκευή αναρρόφησης, η αναρρόφηση πρέπει να είναι μικρής έως μέτριας έντασης.
Αφαίρεση του βύσματος κυψελίδας με μικροαναρρόφηση
Αφαίρεση βύσματος κυψελίδας με μικροαναρρόφηση
Το βύσμα κυψελίδας μπορεί να καθαριστεί επίσης, χρησιμοποιώντας συσκευή μικροαναρρόφησης μέτριας έντασης με τη βοήθεια ωτομικροσκοπίου. Με οποιοδήποτε τρόπο και αν καθαριστούν τα αυτιά καλόν είναι για δύο μέρες, τρεις φορές την ημέρα να ενσταλάζονται τρεις σταγόνες Gkelotic στο κάθε αυτί. Έτσι προλαμβάνονται οι μολύνσεις του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου.
Η πλύση των αυτιών με χειροκίνητες σύριγγες γεμάτες νερό δεν συνιστώνται πλέον στο Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω του κινδύνου πιθανής ρήξης του τυμπάνου και εξ αιτίας και του πιθανού κινδύνου δικαστικών αγωγών[12]. Τώρα χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικές συσκευές που ελέγχουν τη ροή του νερού χαμηλής πίεσης για την έκπλυση του κεριού του αυτιού από τον ακουστικό πόρο ή πλαστικές σύριγγες με στόμιο τριπλής εξόδου του νερού, που αποτρέπει την κρούση του νερού στο τύμπανο.
Οι αντενδείξεις περιλαμβάνουν προϋπάρχουσες ωτολογικές καταστάσεις (για παράδειγμα, διάτρητο τύμπανο, τοποθετημένος στο τύμπανο σωληνίσκος αερισμού του μέσου ωτός, μαστοειδίτιδα), η παρουσία ξένου σώματος ή προηγούμενα προβλήματα, που είχαν δημιουργηθεί κατά την αφαίρεση της κυψελίδας. Η συχνότητα διάτρησης του τυμπάνου μετά από καθαρισμό του αυτιού φτάνει στην 1:1000 [13].
Το πλύσιμο των αυτιών αντενδείκνυται επίσης στα άτομα των οποίων λειτουργεί μόνον το ένα αυτί[12]. Υπάρχουν ανέκδοτες αναφορές ότι το στέγνωμα του εξωτερικού αυτιού μετά από πλύσιμο μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης του αυτιού
Για τη διατήρηση της υγείας των αυτιών πρέπει να αποφεύγεται η χρήση μπατονέτας, φουρκέτας, κλειδιού, οδοντογλυφίδας, διότι, όσον ερεθίζεται το δέρμα του έξω ακουστικού πόρου, τόσο περισσότερη κυψελίδα παράγει. Επιπλέον υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ωθηθεί η κυψελίδα ή το βύσμα κυψελίδας βαθύτερα και το μπούκωμα του αυτιού να γίνει ανυπόφορο. Η προσπάθεια καθαρισμού της κυψελίδας με μπατονέτα μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε διάτρηση του τυμπάνου
Αν αισθάνεσθε την ανάγκη να στεγνώσετε τα αυτιά σας μετά από ένα λουτρό αρκεί το σκούπισμα των έξω ακουστικών πόρων με την πετσέτα του μπάνιου. Αν μετά από ένα λουσιμο της κεφαλής ή ένα ντους ή ένα λουτρό αισθάνεσθε υγρασία στα αυτιά, αυτή μπορεί να εξατμιστεί, βάζοντας τρεις σταγόνες Gkelotic στο κάθε αυτί πριν και μετά το λουτρό ή το ντους ή το λούσιμο.
Επικίνδυνοι τρόποι καθαρισμού των αυτιών
Χάρτινοι κύλινδροι εμποτισμένοι με κερί. Ανορθόδοξη μέθοδος καθαρισμού της κυψελίδας του αυτιού από μη ιατρους. Ο ασθενής υποβάλεται στον κίονδυνο να υποστεί έγκαυμα του αυτιού του, χωρίς να καθαρίζεται το αυτί στις περισσότερες περιπτώσεις
Ακόμη και στην εποχή μας, δυστυχώς υπάρχουν άτομα που επιχειρούν να καθαρίσουν τα αυτιά τους από την κυψελίδα χρησιμοποιώντας μεθόδους, που υποκρύπτουν σοβαρούς κινδύνους τραυματισμών του τυμπάνου , την πρόκληση πυρκαγιάς και εγκαυμάτων. Μερικά άτομα, αποφεύγοντας την επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο, ο οποίος υπεύθυνα και με τεκμηριωμένα ασφαλείς μεθόδους μπορεί να καθαρίσουν τα αυτιά τους με τη βοήθεια τρίτων ατόμων, που είναι άσχετα με την ιατρική επιστήμη, τα οποία χρησιμοποιούν κυλίνδρους ή χωνιά από κηρωμένο χαρτί ή πανί. Το οξύ άκρο του κυλίνδρου ή του χωνιού συγκρατείται στο στόμιο του έξω ακουστικού πόρου από τον «καθαριστή» με το έν χέρι. Με το δεύτερο χέρι ανάβει με αναπτήρα την ελεύθερη άκρη του κυλίνδρου ή χωνιού. Ο χάρτινος ή πάνινος κηροκύλινδρος ή χωνί σιγοκαίγεται από πάνω προς τα κάτω δημιουρώντας ένα κενό αέρος που βοηθάει στην αναρρόφηση της κυψελίδας που υπάρχει μέσα στο αυτί. Όμως καθώς λιώνει το κερί μπορεί να ρεύσει μέσα στον έξω ακουστικό πόρο και να προκαλέσει έγκαυμα , διάτρηση του τυμπάνου και επείγουσα εισαγωγή στο νοσοκομείο για πρώτες βοήθειες. Εξ αιτίας αυτού το κινδύνου δεν χρησιμοποιείται αυτή η μέθοδος από ωτορινολαρυγγολόγους, οι οποίοι προειδοποιούν για τους κινδύνους αυτής της μεθόδου καθαρισμού των αυτιών, οι οποίοι είναι συνοπτικά οι ακόλουθοι.
- Ώθηση του βύσματος πιο βαθειά προς το τύμπανο του αυτιού.
- Επιβράδυνση της φυσικής διαδικασίας της απομάκρυνσης της κυψελίδας, που συμβαίνει φυσιολογικά στους περισσότερους ανθρώπους.
- Να προκληθεί έγκαυμα στο δέρμα του έξω ακουστικού πόρου και στο τύμπανο ή στο δέρμα του προσώπου.
- Να μείνει το λιωμένο κερί μέσα στο αυτί και να απαιτηθεί η άμεση ωτορινολαρυγγολογική παρέμβαση.
Από την διεθνή και την Ελληνική ωτορινολαρυγγολογή εμπειρία εξάγεται το συμπέρασμα ότι η εισαγωγή στο αυτί ένος κυλίνδρου ή χωνιού από χαρτί ή πανί (wax candle), εμποτισμένου με κερί και το άναμα του άνω άκρου του, που αρχίζει να σγοκαίει κατεβαίνοντας προς το αυτί μπορεί να προκαλέσει :
- Πλήρη απόφραξη του έξω ακουστικού πόρου με κερί
- Πυρκαγιά στο χώρο πι εφαρμόζεται αυτή η διαδικασία
- Διάτρηση του τυμπάνου και είσοδο καυτού κεριού στο μεσαίο αυτί.
- Μπορεί να προκληθεί αιμορραγία
- Να δημιουργήσει πανικό στον πάσχοντα και στο πρόσωπο που βοήθησε να γίνει το κάψιμο του κερωμένου κυλίνδρου ή χωνιού που απεγνωσμένα προσπαθούν να βρούν μέσο για να γίνει εισαγωγή σε ΩΡΛ κλινική νοσοκομείου.
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Alberti P. Epithelial migration on the tympanic membrane. J Laryngol Otol. 1964;78:808-830.
2.Michaudet C, Malaty J. Cerumen Impaction: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2018 Oct 15;98(8):525-529.
3.W B SHELLEY, E T PERRY. The physiology of the apocrine (ceruminous) gland of the human ear canal. J Invest Dermatol. 1956 Jan;26(1):13-22.
4.Matsunaga E. The dimorphism in human normal cerumen. Ann Hum Genet. 1962;25:273-286.
5.Bass EJ, Jackson JF. Cerumen types in Eskimos. Am J Phys Anthropol. 1977;47:209-210.
6.Perry ET, Shelley WB. 1955. The histology of the human ear canal with special reference to the ceruminous gland. J Invest Dermatol 25: 439–451.
7.Mechthild Stoeckelhuber, Christoph Matthias, Michaela Andratschke, Beate M Stoeckelhuber, Claudia Koehler, Sabine Herzmann, Astrid Sulz, Ulrich Welsch. Human ceruminous gland: ultrastructure and histochemical analysis of antimicrobial and cytoskeletal components. Anat Rec A Discov Mol Cell Evol Biol. 2006 Aug;288(8):877-84.
8.Zhang S, Jin M, Zhou G, Zhang Y. Cerumen impaction was composed of abnormal exfoliation of keratinocytes that was correlated with infection. Am J Otolaryngol. 2020 Mar-Apr;41(2):102340.
9.Sevy JO, Hohman MH, Singh A. Cerumen Impaction Removal. 2023 Mar 1. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–.PMID: 28846265
10.Hanson MB, Adams M. Follow the Wax: The Natural Protection of the Ear Canal and Its Biome. Otolaryngol Clin North Am. 2023 Oct;56(5):863-867.
11.Hasti Kamali Sarvestani, Amirreza Seifi, Mahsa Falahatinejad, Shahram Mahmoudi. Black aspergilli as causes of otomycosis in the era of molecular diagnostics, a mini-review. J Mycol Med. 2022 May;32(2):101240.
12.Kevin J Munro, Ear wax management in primary care: what the busy GP needs to know. Br J Gen Pract. 2023 Feb; 73(727): 90–92.
13.Sharp JF, Wilson JA, Ross L, Barr-Hamilton RM. Ear wax removal: a survey of current practice. BMJ. 1990;301(6763):1251–1253.
14.C L Lum 1, S Jeyanthi, N Prepageran, J Vadivelu, R RamanAntibacterial and antifungal properties of human cerumen. J Laryngol Otol. 2009 Apr;123(4):375-8.
15.Α. ΚΑΨΑΛΗΣ – I. Ε. ΜΠOΥΡΜΠΟΥΧΑΚΗΣ, Β. ΠΕΡΑΚΗ – Σ. ΣΑΛΑΜΑΣΤΡΑΚΗΣ. ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών, & Σπουδών Υγείας, Γ’ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ, Τεύχος Α΄. Εκδοτης: Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος».
16.N L Petrakis. Cerumen genetics and human breast cancer. Science. 1971 Jul 23;173(3994):347-9.
17.Barbosa JMG, Pereira NZ, David LC, de Oliveira CG, Soares MFG, Avelino MAG, de Oliveira AE, Shokry E, Filho NRA. Cerumenogram: a new frontier in cancer diagnosis in humans. Sci Rep. 2019 Aug 13;9(1):11722.
18.Çetin Kara H, Kara Peker S, Karaman E, Kara E, Gözen Tan E, Kışkucu MA, Tuyji Tok Y. Investigation of the presence of coronavirus and variants in external ear swabs of patients with coronavirus disease 2019. Arch Health Sci Res. 2023;10(2):115–119. DOI: 10.5152/ArcHealthSciRes.2023.22135
Δρ Δημήτριος Γκέλης ΜD, ORL, DDS, PhD
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD)
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Ερευνητής και Συγγραφέας
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική. Διεύθυνση: ΚΟΡΙΝΘΟΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.