23 Φεβ

Το γηριατρικό άγχος και η αντιμετώπισή του©

Τι είναι το γηριατρικό άγχος;

Το γηριατρικό άγχος αναφέρεται σε αγχώδεις διαταραχές μεταξύ των ηλικιωμένων. Το άγχος μεταξύ των ηλικιωμένων είναι παρόμοιο με αυτό του

Το άτομο αισθάνεται ανησυχία, φόβο ή αμφιβολία ή αίσθημα

επερχόμενου κακού. Ωστόσο, εμφανίζεται με μεγαλύτερη ένταση και συχνά, μαζί με άλλες σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Το άγχος είναι συνηθισμένη κατάσταση μεταξύ των ηλικιωμένων, αλλά γενικά παραβλέπεται ως σημάδι γήρανσης. Η ύπαρξη κάποιας σωματικής ασθένειας αυξάνει δραστικά τον κίνδυνο εμφάνισης γηριατρικού άγχους.

Τα ηλικιωμένα άτομα εμφανίζουν άγχος που οφείλεται στην απώλεια ακοής. Καθώς δεν ακούνε αυτά που λέει ο συνομιλητής τους πλημμυρίζουν από άγχος, που τους οδηγεί σε κοινωνική απόσυρση. Εκτός από το άγχος τα βαρήκοα άτομα εκδηλώνουν κατάθλιψη, διάφορες ψυχώσεις και άνοια [1].
Οι διαταραχές της όρασης όπως ο καταρράκτης και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος δημιουργούν άγχος και κατάθλιψη. Γιαυτό τα ηλικιωμένα άτομα πρέπει να κάνουν συχνά ακοολογικό και οφθαλμολογικό έλεγχο.
Στη σύγχρονη εποχή του COVID-19 σε πολλά ηλικιωμένα άτομα διάφορα νευροψυχιατρικά συμπτώματα εκδηλώνονται, συνεπεία μιας υποκρυπτόμενης άνοιας, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η διέγερση και η απάθεια. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να σχετίζονται και με διαταραχές του ύπνου [2].

Ποια είναι τα συμπτώματα του γηριατρικού άγχους;

Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν άγχος στους ηλικιωμένους. Τα αγχώδη συναισθήματα που εκδηλώνουν οι ηλικιωμένοι συχνά αγνοούνται ή θεωρούνται αντιδράσεις που σχετίζονται με την ηλικία. Δηλαδή, οι ανησυχίες τους θεωρούνται συχνά ως σημάδια γήρανσης παρά ως πηγή αγωνίας. 

Αυτό είναι επιζήμιο, καθώς η ασθένεια μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστη και να προκαλέσει περαιτέρω αγωνία.

Ορισμένα συμπτώματα είναι παρόμοια με εκείνα άλλων αγχωδών διαταραχών, όπως ένα αίσθημα τρόμου ή επικείμενης καταστροφής, πόνος στο στήθος και δύσπνοια. Μαζί με αυτά, μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του γηριατρικού άγχους είναι:
·       Συνεχής φόβος για την ευημερία της οικογένειάς τους – με αποτέλεσμα να κάνουν πολλαπλές τηλεφωνικές κλήσεις για τον έλεγχο του εντοπισμού των συγγενών τους
·       Απροθυμία να συμμετοχής σε τακτικές δραστηριότητες όπως το περπάτημα – λόγω του φόβου πτώσεως στο έδαφος και τραυματισμού. Οι ηλικιωμένοι που έχουν βιώσει πτώσεις και σχεδόν πτώσεις μπορεί να έχουν φόβο πτώσης, αγχώδες σύνδρομο μετά την πτώση, κατάθλιψη και μείωση των δραστηριοτήτων, με αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία τους. 
·       Οι ηλικιωμένοι πέφτουν συχνά λόγω μυϊκής αδυναμίας, σαρκοπενίας και έλλειψη βιταμίνης D
·       Επίδειξη επιφυλακτικότητας προς άγνωστα άτομα που έχουν πρόσβαση στα σπίτια τους και άλλους αυξημένους φόβους όπως ο φόβος διάρρηξης
·       Ο φόβος της εγκατάλειψης
·       Υπερβολική ανησυχία για ασθένειες. Φόβος θανάτου
·       Απώλεια μνήμης
·       Απροθυμία να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους
·       Αυξημένα επίπεδα άγχους μετά το θάνατο ενός συζύγου ή αγαπημένου προσώπου
·       Παρατεταμένα συναισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης
Οι ηλικιωμένοι με σωματικές ασθένειες όπως ο διαβήτης και η υπέρταση είναι πιο πιθανό να έχουν γηριατρικό άγχος. Η διάγνωση του άγχους είναι πιο δύσκολη σε ασθενείς με ήπια γνωσιακή εξασθένηση[3].
Tα ηλικιωμένα άτομα με προχωρημένο καταρράκτη, ηλικιακή εκφύλισης της ωχράς κηλίδος, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχουν σε μεγάλη συχνότητα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψη[4].

Πως αντιμετωπίζεται το γηριατρικό άγχος;

Είναι σημαντικό να ανιχνεύονται τα πρώιμα σημάδια του γηριατρικού άγχους. Αυτό μπορεί να γίνει με τακτικές κλινικές εξετάσεις και νευρολογικούς ελέγχους. Έτσι επιτυγχάνεται η καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων.  

Οι γιατροί της πρωτοβάθμιας φροντίδας μπορούν να εξετάσουν και να βελτιστοποιήσουν τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου πρόκλησης άγχους στα ηλικιωμένα άτομα, όπως κακή όραση, βαρηκοία, διαταραχές της ισορροπίας, κακή βάδιση, κινητική αδυναμία, διαταραχές των αρθρώσεων, η λήψη ψυχοφαρμάκων, ηρεμιστικών, υπνωτικών, αντιυπερτασικών, φάρμακα κατά της υπέρτασης, επιλογή κατάλληλων υποδημάτων και διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες[5].

Η συνιστώμενη μορφή θεραπείας για το γηριατρικό άγχος είναι η επίσημη κλασική
ψυχοθεραπεία και η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Στόχος της θεραπείας είναι η αντιμετώπιση των αιτίων της αγωνίας και του άγχους, ενώ η φαρμακευτική αγωγή βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Επειδή τα ηρεμιστικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα συμπτώματα του γηριατρικού άγχους και οι διαταραχές του ύπνου που τα συνοδεύουν θα μπορούσαν να αποφευχθούν με τη χορήγηση L-θεανίνης [Calmagkel].

Για τα συμπτώματα του γηριατρικού άγχους και τις διαταραχές του ύπνου που το συνοδεύουν συνήθως αρκεί η λήψη μιας κάψουλας 40 λεπτά πρό του ύπνου. Επί εντονότερων συμπτωμάτων μπορεί να ληφθεί μία κάψουλα πρωί και βράδυ. Η L-θεανίνη [Calmagkel] μπορεί να ληφθεί και το πρωί ή και το μεσημέρι, διότι δεν προκαλεί υπνηλία.

Η L-θεανίνης [Calmagkel] είναι ένα μη πρωτεινικό αμινοξύ, που είναι συστατικό του πράσινου τσαγιού, που διαθέτει αντιστρες, αγχολυτικές και υπναγωγές ιδιότητες.

Εκτός από τα παραπάνω, οι ασκήσεις γιόγκα και άλλες ειδικές τεχνικές χαλάρωσης μπορεί να συνιστώνται για να βοηθήσουν στη ρύθμιση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η κοινωνική υποστήριξη, μια δομημένη ρουτίνα, η σωματική άσκηση και η φροντίδα είναι απαραίτητα για να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους να αντιμετωπίσουν το γηριατρικό άγχος.

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή στους ηλικιωμένους είναι μια χρόνια και αναπηρική διαταραχή με χαμηλό ποσοστό πλήρους ύφεσης. Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι ο επιπολασμός της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής είναι υψηλός σε ηλικιωμένους με όψιμη έναρξή της στο 25% των περιπτώσεων. 

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή στους ηλικιωμένους δεν είναι απλώς ένας δείκτης σοβαρότητας της κατάθλιψης και διαφέρει κλινικά από τη φοβία, την άλλη μείζονα αγχώδη διαταραχή των ηλικιωμένων[6].

Η φροντίδα των ατόμων με γηριατρικό άγχος

H φροντίδα των ηλικιωμένων που μπορεί να καταστείλει το άγχος και να τονοποιήσει την αυτοπεποίθησή τους περιλαμβάνει τη συστηματική καθημερινή σωματική ήπια άσκηση με διάφορους τρόπους προπόνησης. Στην καθημερινή προπόνηση περιλαμβάνονται ασκήσεις ισορροπίας και ενδυνάμωσης, είναι το μόνο πρόγραμμα παρέμβασης που μειώνει τόσο τον αριθμό των πτώσεων όσο και τον αριθμό των πτώσεων στους κατοίκους μιας κοινότητας ηλικιωμένων

 Η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου πρόκλησης ατυχήματος στο σπίτι μειώνει τον κίνδυνο πτώσης σε ηλικιωμένους που ζουν στην κοινότητα, αλλά έχει τα καλύτερα αποτελέσματα σε ομάδες υψηλού κινδύνου όταν το πρόγραμμα διευθύνεται από εργοθεραπευτές. 

Το συμπλήρωμα βιταμίνης D σε άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, η προσαρμογή της ψυχοτρόπου φαρμακευτικής αγωγής και η τροποποίηση του πολυφαρμακίας είναι προγράμματα που σχετίζονται με φάρμακα που μειώνουν τον κίνδυνο πτώσης. Αντιολισθητικά υποδήματα σε ηλικιωμένους που περπατούν σε εξωτερικούς χώρους σε συνθήκες παγετού και πολύπλευρη ποδολογία σε ασθενείς με ειδική αναπηρία στα πόδια είναι παρεμβάσεις που στοχεύουν στα κάτω άκρα με αποτέλεσμα τη μείωση της πιθανότητας πτώσης.

Η επέμβαση καταρράκτη και η αποκατάσταση της όρασης με κατάλληλα γυαλιά αυξάνει την αυτοπεποίθηση και διώχνει το φόβο της πτώσεως. Η τοποθέτηση βηματοδότη σε σε όσους καρδιοπαθείς ενδείκνυται αυτή η επέμβαση έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των πτώσεων[7].

Είναι σημαντικό για το άτομο που φροντίζει ηλικιωμένους να παρατηρήσει προσεκτικά οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά που εκδηλώνεται από το ηλικιωμένο άτομο, που το φροντίζει. Οι ανεπαίσθητες αλλαγές όπως ο αυξανόμενος φόβος, η καχυποψία, ο τρόμος και η απώλεια ενδιαφέροντος για τακτικές δραστηριότητες μπορεί να είναι πρώιμα σημάδια άγχους. 

Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου το ηλικιωμένο άτομο ενθαρρύνεται να εκφράσει οποιαδήποτε σωματική ενόχληση που μπορεί να νιώθει. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η αδυναμία έκφρασης μπορεί να συμβάλει σε περαιτέρω άγχος.

Εάν ένας έλεγχος υγείας αποκαλύψει οποιαδήποτε νευρολογική έκπτωση, ο φροντιστής πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα για να τροποποιήσει τις καθημερινές δραστηριότητες για να αλλάξει το πρόγραμμα και τη ρουτίνα του ηλικιωμένου για να καλύψει τις νευρολογικές του ανάγκες. 

Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την πραγματοποίηση αλλαγών στο φυσικό περιβάλλον του ατόμου για την αντιμετώπιση της ασφάλειάς του ή/και τη διάθεση πρόσθετης υποστήριξης. Η εξήγηση της διαδικασίας φροντίδας στους ηλικιωμένους, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής τους σε τυχόν εμπλεκόμενους παρόχους φροντίδας, θα τους βοηθήσει να προσαρμοστούν και να αποδεχτούν τις αλλαγές.

Εάν ένα ηλικιωμένο άτομο αντιστέκεται στη φροντίδα, ο φροντιστής πρέπει να βρει τρόπους να τον ενθαρρύνει να συνεχίσει τη θεραπεία. Θα μπορούσαν να υιοθετήσουν τρόπους για να τους πείσουν να αναζητήσουν βοήθεια, συμπεριλαμβανομένου του να τους λένε ότι αυτό γίνεται για την ηρεμία της οικογένειας.

Ο βασικός ρόλος ενός φροντιστή είναι να δημιουργεί προστατευτικούς παράγοντες γύρω από το ηλικιωμένο άτομο με άγχος για να διασφαλίσει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάστασή του και να ζήσει μια ολοκληρωμένη ζωή. Αν έχει αποφασιστεί κάποια φαρμακευτική αγωγή, ο φροντιστής ενδιαφέρεται σχολαστικά για την τήρηση του ωραρίου της λήψης των φαρμάκων.

Μελετά προσεκτικά τα φύλλα οδηγιών των φαρμάκων που λαμβάνει το φροντιζόμενο ηλικιωμένο άτομο, ώστε έγκαιρα να αντιληφθεί την εκδήλωση κάποιας παρενέργειας. Φροντίζει για την ακριβή τήρηση των ημερομηνιών που θα κάνει το ηλικιωμένο άτομο αιματολογικές εξετάσεις.

Τα ηλικιωμένα άτομα συχνά είναι υποβιταμινικά D και μπορεί να έχουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου και ψευδαργύρου. Συνιστάται τα ηλικιωμένα άτομα όταν έχουν έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D να παίρνουν καθημερινά 4 σταγόνες D3 Gkelin drops, που περιέχει φυσική και όχι συνθετική βιταμίνη D3 και φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.

Στα ηλικιωμένα άτομα συνήθως παρατηρούνται χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στον ορό, διότι στα ηλικιωμένα άτομα δύσκολα απορροφάται ο ψευδάργυρος των τροφών από το έντερο. Γιαυτό στα ηλικιωμένα άτομα χορηγείται η πιο ευαπορρόφητη μορφή ψευδαργύρου από το έντερο, ο πικολινικός ψευδάργυρος 10 mg του οποίου φέρονται μαζί με 119mg βιταμίνης C σε κάθε κάψουλα [Zincobell].

Χορηγείται μία κάψουλα Zincobell από το στόμα πρωί και βράδυ με το φαγητό. Πολλοί ηλικιωμένοι έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12, είτε διότι έχουν δυσαπορρόφηση της βιταμίνης Β12 των ζωικών τροφών, είτε διότι παίρνουν χρονίως φάρμακα, π.χ. μετφορμίνη (Glucophage), κάποια γαστροπροστατευτική πραζόλη (nexium,  controloc, κλπ), που εμποδίζουν την απορρόφηση της βιταμίνης Β12.

Σ΄αυτές τις περιπτώσεις χορηγούνται 8-16 σταγόνες υπογλωσίως του Dr Gkelis’ Safe Vitamin B12, που περιέχει δύο ευαπορρόφητες μορφές της βιταμίνης Β12, την μεθύλκοβαλαμίνη και την αδενοσύλκοβαλαμίνη.

Με το Dr Gkelis’ Safe Vitamin B12 μπορεί τα ηλικιωμένα άτομα να αποφύγουν της επώδυνες ενέσεις της απλής βιταμίνης Β12 (κυανοκοβαλαμίνης).


Το Calmagkel σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 20.53 Ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (+ 3.72 Ευρώ η αντικαταβολή και τα μεταφορικά). Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026631, Κινητό: 6944280764. 

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Blazer DG. Hearing Loss: The Silent Risk for Psychiatric Disorders in Late Life. Clin Geriatr Med. 2020 May;36(2):201-209.

2.Simonetti A, Pais C, Jones M, Cipriani MC, Janiri D, Monti L, Landi F, Bernabei R, Liperoti R, Sani G. Neuropsychiatric Symptoms in Elderly With Dementia During COVID-19 Pandemic: Definition, Treatment, and Future Directions. Front Psychiatry. 2020 Sep 29;11:579842.

3.Rozzini L, Chilovi BV, Peli M, Conti M, Rozzini R, Trabucchi M, Padovani A. Anxiety symptoms in mild cognitive impairment. Int J Geriatr Psychiatry. 2009 Mar;24(3):300-5.

4.van Landingham SW, Massof RW, Chan E, Friedman DS, Ramulu PY.Fear of falling in age-related macular degeneration. BMC Ophthalmol. 2014 Jan 28;14:10.

5.Ang GC, Low SL, How CH. Approach to falls among the elderly in the community. Singapore Med J. 2020 Mar;61(3):116-121.

6.Alwahhabi F. Anxiety symptoms and generalized anxiety disorder in the elderly: a review. Harv Rev Psychiatry. 2003 Jul-Aug;11(4):180-93.

7.Karlsson MK, Vonschewelov T, Karlsson C, Cöster M, Rosengen BE. Prevention of falls in the elderly: a review. Scand J Public Health. 2013 Jul;41(5):442-54.

 

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης

Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής 

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική

Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr

Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη Γκέλη
Ιατρός, Ακτινοδιαγνώστρια
 Άσσος, Κορίνθου.
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.


Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.