Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης MD, ORL, DDS, PhD, Αικατερίνη Γκέλη MD, Radiologist, Δρ Βασίλειος Ζαχαριάδης MD, Internist, PhD, HBO Consultant
H υπερπροπόνηση στην αγωνιστική κολύμβηση έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αθροιστικών τραυματισμών σε διάφορες περιοχές του μυοσκελετικού συστήματος. Ο πόνος στο γόνατο κατατάσσεται δεύτερος μετά τον πόνο στον ώμο ως συχνό παράπονο στους ανταγωνιστικούς κολυμβητές [1].
Ο πόνος στο γόνατο εμφανίζεται συχνότερα στην έσω πλευρά του γόνατος και εμφανίζεται πιο συχνά σε κολυμβητές του πρόσθιου στυλ κολύμβησης. Ωστόσο, ο πόνος στο γόνατο μπορεί να εμφανιστεί σε όλα τα είδη κολύμβησης [1].
Το βίαιο τίναγμα των ποδιών του κολυμβητή προς τα έξω κατά τη διάρκεια του πρόσθιου στυλ κολύμβησης, μπορεί να προκαλέσει βλάβη των συνδέσμων των γονάτων. Οι βλάβες του έσω πλάγιου συνδέσμου προκαλούν οίδημα, πόνο στο γόνατο και φλεγμονή.
Κακώσεις του προσθίου χιαστού συνδέσμου κατά την κολύμβηση
Οι τραυματισμοί του πρόσθιου χιαστού παρατηρούνται συχνότερα στις γυναίκες παρά στους άνδρες λόγω ποικίλων ανατομικών παραγόντων[2]. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος αποτελείται από 2 κύριες δεσμίδες, την οπίσθια πλάγια και την πρόσθια δεσμίδα. Οι δυνάμεις που μεταδίδονται μέσω αυτών των δεσμίδων ποικίλλουν ανάλογα με τη θέση της άρθρωσης του γόνατος. Ορισμένοι ασθενείς με τραυματισμούς του προσθίου χιαστού συνδέσμου ενδέχεται να μην είναι υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση λόγω σοβαρών άλλων ιατρικών καταστάσεων, που συνυπάρχουν. Ωστόσο, χωρίς χειρουργική αποκατάσταση, το γόνατο γενικά παραμένει ασταθές και επιρρεπές σε περαιτέρω τραυματισμό. Υπάρχει μια ποικιλία χειρουργικών αποφάσεων που μπορούν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα [2].
· Έξω στροφή κνήμης και βλαισοποίηση του γόνατος, που βρίσκεται σε ελαφρά κάμψη.
· Έσω στροφή κνήμης και ραιβοποίηση του γόνατος, που βρίσκεται σε ελαφρά κάμψη.
· Βίαιη σύσπαση του τετρακέφαλου, ενώ το γόνατο βρίσκεται σε ελαφρά κάμψη.
· Υπερέκταση του γόνατος και έσω στροφή κνήμης [2].
Κακώσεις του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου
Οι τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου είναι σχετικά συχνοί και σχετίζονται με αθλητικές δραστηριότητες και τραύματα υψηλής ενέργειας. Οι τραυματισμοί της οπίσθιας πλάγιας γωνίας του γόνατος συχνά συνοδεύουν τον τραυματισμό του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου. Η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη και απαιτεί τη λήψη πλήρους ιστορικού και προσεκτική κλινική εξέταση[3].
Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν ασαφή, μη ειδικά συμπτώματα και είναι απαραίτητη η πληροφόρηση του μηχανισμού του τραυματισμού για τον εντοπισμό τραυματισμένων ανατομικών δομών. Δύο από τους πιο κοινούς μηχανισμούς τραυματισμού του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου περιλαμβάνουν ένα άμεσο χτύπημα στην εγγύς πρόσθια κνήμη με το γόνατο σε κάμψη, καθώς και έναν σημαντικό τραυματισμό υπερέκτασης του γόνατος. Με μια ρήξη του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου, οι ασθενείς σπάνια περιγράφουν ένα ηχητικό “ποπ” που αναφέρεται συνήθως σε τραυματισμούς του προσθίου χιαστού συνδέσμου. Στην κλινική εξέταση, συχνό εύρημα σε ρήξεις του οπισθίου χιαστού είναι η απώλεια 10 έως 20% της κάμψης του γόνατος [3].
Ο τραυματισμός ή η ρήξη του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου για δεύτερη φορά είναι πολύ πιθανόν να ξανασυμβεί, αν ο κολυμβητής επιστρέψει πολύ σύντομα στις προπονήσεις.
Προληπτικά μέτρα
Έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία προπονητικά προγράμματα πρόληψης τραυματισμών του πρόσθιου και οπίσθιου χιαστού συνδέσμου, τα οποία μειώνουν τη συχνότητα εμφάνισης τραυματισμών τους. Στα προγράμματα αυτά περιλαμβάνεται η αποτελεσματική προθέρμανση, οι διατάσεις, η ενδυνάμωση του τετρακεφάλου και του ιγνυακού μυός, η πλειομετρία για την αντιμετώπιση πιθανών ελλειμμάτων των σταθεροποιητικών μυών γύρω από το γόνατο. Αποφεύγονται οι ασκήσεις που εφαρμόζονται μόνο σε κολυμβητές του πρόσθιου στυλ κολύμβησης. Αντίθετα, γίνεται αλλαγή της προπονητικής ρουτίνας, εξασκώντας κυρίως τις αποτελεσματικότερες χεριές του κολυμβητή. Επιπλέον, η βελτίωση της γωνίας απαγωγής του ισχίου (η γωνία με την οποία το πόδι απομακρύνεται από το ισχίο) θα βοηθήσει στην πρόληψη της περιττής πίεσης στο γόνατο.
Τέλος, γενικά η βελτίωση της δύναμής του κολυμβητή ή της κολυμβήτριας με την προπόνηση είναι ευεργετική για ολόκληρο το σώμα (συμπεριλαμβανομένου του γόνατος) και θα βοηθήσει στην ενίσχυση της δύναμης που χρειάζεται για μια δυνατή ρουτίνα κολύμβησης. Επίσης εφαρμόζονται ασκήσεις που ενισχύουν:
Ευκινησία: ασκήσεις σχεδιασμένες να ενθαρρύνουν μια κίνηση ολόκληρου του σώματος με αλλαγή ταχύτητας ή κατεύθυνσης ως απόκριση σε ένα ερέθισμα [4].
Τρέξιμο: ασκήσεις που αποσκοπούν στην ανάπτυξη κινητικού-κινητικού προτύπου με βάση την κίνηση και την τεχνική [5].
Ισορροπία: Ασκήσεις που περιελάμβαναν τη διατήρηση μιας θέσης με ένα ή δύο πόδια, ειδικά σχεδιασμένες για να ενισχύσουν τη σταθερότητα και να βελτιώσουν την ιδιοδεκτική επίγνωση (Αίσθηση της θέσης των άνω και κάτω άκρων στην ξηρά και μέσα στο νερό) [6].
Δύναμη: Δίδεται έμφαση στην ενδυνάμωση των οπίσθιων μηριαίων μυών, διότι οι οπίσθιοι µηριαίοι παίζουν σηµαντικό ρόλο στην προστασία του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, καθώς ελέγχουν την δυναµική έκταση του γόνατος που προκαλεί ο τετρακέφαλος, εμποδίζοντας έτσι την πρόσθια µετατόπιση της κνήµης. Οι οπίσθιοι μηριαίοι μύες περιορίζουν τη βλαισότητα του γόνατος και την περιστροφική µετατόπιση της κνήµης στο µηρό, ενώ µαζί µε την ταυτόχρονη ενεργοποίηση του τετρακέφαλου (co-contraction) σταθεροποιούν την άρθρωση του γόνατος [7].
Πλειομετρικές ασκήσεις που περιλάμβαναν ισχυρές δυναμικές κινήσεις όπως άλμα, προσγείωση ή αναπήδηση πλειομετρική προπόνηση περιλαμβάνει ασκήσεις που συμβάλουν στη βελτίωση της ταχείας εφαρμογής δύναμης και της εκρηκτικότητας ολόκληρου του μυϊκού συστήματος και κυρίως των μυών των άκρων. Οι ασκήσεις που χρησιμοποιούνται απαιτούν συνήθως πολύ υψηλές εντάσεις [8].
Ανάρρωση/Θεραπεία
Η ασφαλής διάγνωση της ρήξης του προσθίου ή του οπίσθιου χιαστού γίνεται με μαγνητική τομογραφία του γόνατος. Αν αποδειχτεί έτσι η πλήρης ρήξη, αυτή αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος που έχει υποστεί ρήξη δεν μπορεί να επουλωθεί χωρίς χειρουργείο.
Η χειρουργική αποκατάσταση σε ρήξεις του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου έχει αποδειχθεί ότι είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική τεχνική που συνήθως παρέχει ικανοποιητικά αποτελέσματα, τα οποία μπορεί να ενισχυθούν με διάφορες μεθόδους, όπως οι συνεδρίες υπερβαρικού οξυγόνου, η χορήγηση πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια κ.α. [9].
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των ασθενών ανακτούν τη λειτουργία τους μετά από αυτή τη διαδικασία, η ανακατασκευή του συνδέσμου μπορεί να είναι ατελής. Οι κακώσεις γενικά του προσθίου και οπισθίου χιαστού, εφόσον δεν υπάρχει ρήξη μπορεί να αντιμετωπιστούν συντηρητικά. Αρχικά κατά την οξεία φάση επιβάλλεται ανάπαυση του τραυματία, έως και μερική φόρτιση των σκελών με βακτηρίες, παγοθεραπεία, περίδεση, ανύψωση του σκέλους.
Το αν θα ακολουθήσει συντηρητική ή χειρουργική αγωγή ο τραυματίας εξαρτάται από τις καθημερινές του ανάγκες και τις μη αθλητικές δραστηριότητες, την ηλικία του, το είδος της εργασίας του και το επίπεδο των προπονητικών και αγωνιστικών του απαιτήσεων. Στη συνέχεια, η θεραπεία της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου εξαρτάται από τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Έτσι, ένας νέος κολυμβητής, εφόσον επιθυμεί να συνεχίσει να κολυμπάει ίσως χρειαστεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά, συγκριτικά με κάποιο πιο ηλικιωμένο κολυμβητή με μικρότερη δραστηριότητα που θα μπορούσε να συνεχίσει τις καθημερινές του δραστηριότητες, εφαρμόζοντας μόνο συντηρητική αγωγή.
Θάλαμος υπερβαρικού οξυγόνου.
Η συντηρητική αντιμετώπιση μετά την οξεία φάση περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αποκατάστασης με ασκήσεις ενδυνάμωσης και ενίσχυσης της ιδιοδεκτικότητας με τη βοήθεια ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή και εφαρμογή συνεδριών υπερβαρικού οξυγόνου. Η αποκατάσταση θα πρέπει να ξεκινήσει όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά την αναδόμηση του πρόσθιου χιαστού μυός, για να βελτιστοποιηθούν τα ευεργετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη λειτουργική ανατομική αναδόμηση, ενώ η καθυστέρηση από τη στιγμή του τραυματισμού έως την αναδόμηση είναι λιγότερο σημαντική για αυτόν τον σκοπό [10].
Αν ο ασθενής μετά από το πλήρες πρόγραμμα αποκατάστασης που εφάρμοσε εξακολουθεί να έχει αίσθημα αστάθειας ή ξανατραυματιστεί, θα πρέπει να επαναθεραπευτεί. Στο τραυματισμένο γόνατο εφαρμόζεται τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα παγοθεραπεία και αυστηρή τήρηση των οδηγιών του ορθοπεδικού και του φυσιοθεραπευτή. H συμπληρωματική εφαρμογή συνεδριών υπερβαρικού οξυγόνου, μετά την αρχική αποκατάσταση του τραυματισμένου πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας της χειρουργικής θεραπείας [11].
Οι τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου (ΟΧΣ) εξακολουθούν να παραβλέπονται συχνά και η θεραπεία μιας ρήξης του ΟΧΣ είναι εγγενώς διαφορετική σε σύγκριση με τους πρόσθιους χιαστούς συνδέσμους (ΠΧΣ). Η συντηρητική θεραπεία είναι η θεραπεία πρώτης εκλογής για οξείς μεμονωμένους τραυματισμούς του ΟΧΣ, που οδηγεί σε καλά κλινικά και εμβιομηχανικά αποτελέσματα [12].
Οι τραυματισμοί του ΟΧΣ σε συνδυασμό με τη ρήξη άλλων σταθεροποιητικών συνδέσμων, όπως οι πλάγιοι σύνδεσμοι ή η οπίσθια πλάγια γωνία της άρθρωσης του γόνατος αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Το ίδιο ισχύει για την υψηλού βαθμού χρόνια ανεπάρκεια του ΟΧΣ. Η σχολαστική ταξινόμηση των τραυματισμών του ΟΧΣ λαμβάνοντας υπόψη όλους τους σταθεροποιητικούς παράγοντες της άρθρωσης του γόνατος, καθώς και τον χρόνο από τον τραυματισμό είναι απαραίτητη για την επιτυχή θεραπεία των τραυματισμών του ΟΧΣ [12].
Κάθε κάκωση του γόνατος, αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα και προσεκτικά, μεταξύ των βλαβών που την συνοδεύουν μπορεί να οδηγήσει στην πρόκληση μετατραυματικής οστεοαρθρίτιδας. Η κουρκουμίνη έχει αποδειχθεί ότι έχει χονδροπροστατευτική δυνατότητα in vitro[13].
Όπως έχει αποδειχτεί σε πειραματόζωα η κουρκουμίνη επιβραδύνει την εξέλιξη της μετατραυματικής οστεοαρθρίτιδας και ανακουφίζει τον πόνο που σχετίζονται με την οστεοαρθρίτιδα, που μπορεί να ξεκινάει μετά από κάκωση στο γόνατο [13].
Η φλεγμονή που συνοδεύει μια κάκωση του γόνατος μπορεί να αντιμετωπιστεί συμπληρωματικά με τη χορήγηση καψουλών υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης (Curcugkel). To Curcugkel είναι συμπλήρωμα διατροφής έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση και μπορεί να χορηγηθεί στις κακώσεις του γόνατος. Δοσολογία: 1-2 κάψουλες ημερησίως για δύο εβδομάδες.
Η μικκυλιακή κουρκουμίνη του Curcugkel είναι 18.500% πιο ευαπορρόφητη από την απλή κουρκουμίνη και μια κάψουλα Curcugkel ισοδυναμεί με 16 κάψουλες απλής σκόνης κουρκουμίνης των 500mg. Δοσολογία: 1-2 κάψουλες ημερησίως για δύο εβδομάδες.
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Rodeo SA. Knee pain in competitive swimming. Clin Sports Med. 1999 Apr;18(2):379-87, viii.
2.Siegel L, Vandenakker-Albanese C, Siegel D.Anterior cruciate ligament injuries: anatomy, physiology, biomechanics, and management. Clin J Sport Med. 2012 Jul;22(4):349-55.
3.Crowell MS, Mason JS, Posner MA, Haley CA. Posterior Cruciate Ligament Injuries Associated With Military Survival Swim Training. Mil Med. 2017 Jul;182(7):e1924-e1928.
4.Sheppard, J., & Young, W. (2006). Agility literature review: Classifications, training and testing. Journal of Sports Sciences, 24(9), 919-932. https://doi.org/10.1080/02640410500457109
5. Girold S, Maurin D, Dugué B, Chatard JC, Millet G.Effects of dry-land vs. resisted- and assisted-sprint exercises on swimming sprint performances.J Strength Cond Res. 2007 May;21(2):599-605.
6. Cho NMY, Giorgi HP, Liu KPY, Bae YH, Chung LMY, Kaewkaen K, Fong SSM.Proprioception and Flexibility Profiles of Elite Synchronized Swimmers. Percept Mot Skills. 2017 Dec;124(6):1151-1163.
7. Lee, H.J., W.R. Holocomb, et al. 2004. Hamstring to quadriceps strength ratios: An analysis and the strength training study. J Athl Train 39(2): S- 29
8.Senda Sammoud, Yassine Negra, Helmi Chaabene, Raja Bouguezzi, Jason Moran, Urs Granacher. The Effects of Plyometric Jump Training on Jumping and Swimming Performances in Prepubertal Male Swimmers.J Sports Sci Med. 2019 Nov 19;18(4):805-811. eCollection 2019 Dec.
9.Rodríguez-Merchán EC.Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: Is Biological Augmentation Beneficial? Int J Mol Sci. 2021 Nov 22;22(22):12566.
10.Łyp M, Stanisławska I, Witek B, Majerowska M, Czarny-Działak M, Włostowska E .The Timing of Rehabilitation Commencement After Reconstruction of the Anterior Cruciate Ligament. Adv Exp Med Biol. 2018 May 9;1096:53-7.
11.Takeyama N, Sakai H, Ohtake H, Mashitori H, Tamai K, Saotome K. Effects of hyperbaric oxygen on gene expressions of procollagen, matrix metalloproteinase and tissue inhibitor of metalloproteinase in injured medial collateral ligament and anterior cruciate ligament. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2007 Apr;15(4):443-52.
12. Schüttler KF, Ziring E, Ruchholtz S, Efe T.Posteriorcruciateligamentinjuries].Unfallchirurg. 2017 Jan;120(1):55-68.
13. Zhang Z, Leong DJ, Xu L, He Z, Wang A, Navati M, Kim SJ, Hirsh DM, Hardin JA, Cobelli NJ, Friedman JM, Sun HB. Curcumin slows osteoarthritis progression and relieves osteoarthritis-associated pain symptoms in a post-traumatic osteoarthritis mouse model. Arthritis Res Ther. 2016 Jun 3;18(1):128.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Δρ Βασίλειος Ζαχαριάδης
Δρ Βασίλειος Ζαχαριάδης
Ιατρός, Παθολόγος, Ειδικός στην Υπερβαρική Ιατρική,
Διευθυντής του Κέντρου Υπερβαρικής Ιατρικής, Κλαζομενών 5, Ταύρος [Οδός Πειραιώς και Χαμοστέρνας],
Τηλ: 2103462898.
e-mail: bpz@hbo.gr
www.hbo.gr
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.