Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, MD, ORL, DDS, PhD, Αικατερίνη Γκέλη MD, Radiologist
Η υπεριδρωσία ή γενικευμένη υπεριδρωσία είναι η έκκριση ιδρώτα που υπερβαίνει τις θερμορρυθμιστικές ανάγκες του ατόμου, δηλαδή αυτόν τον ιδρώτα, που απαιτείται για τον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματος. Κλινικά, η υπεριδρωσία διαγιγνώσκεται όταν, η υπερβολική εφίδρωση δημιουργεί σημαντική συναισθηματική, σωματική ή κοινωνική δυσφορία, προκαλώντας αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του ατόμου.
Η αιτιολογία της υπεριδρωσίας μπορεί να προέρχεται από μια σύνθετη δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα τη νευρογενή υπερδραστηριότητα των κατά τα άλλα φυσιολογικών εκκρινών ιδρωτοποιών αδένων. Εναλλακτικά, η υπεριδρωσία μπορεί να είναι αποτέλεσμα ανώμαλου κεντρικού ελέγχου των συναισθημάτων. Υπάρχουν δύο κατηγορίες υπεριδρωσίας. Α. Η πρωτοπαθής (ιδιοπαθής ή αγνωστης αιτιολογίας) και Β. Η δευτεροπαθής υπεριδρωσία (λόγω υποκείμενης αιτίας)[1].
Η πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής υπεριδρωσία είναι μια παθολογική διαταραχή άγνωστης αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται από υπερβολική και χρόνια εφίδρωση που υπερβαίνει τις φυσιολογικές ανάγκες για μια φυσιολογική θερμορρύθμιση [2].
Στην πραγματικότητα, είναι μια υπερβολική απάντηση στο φυσιολογικό στρες ή σε συναισθηματικό/ψυχολογικό ερέθισμα. Η πρωτοπαθής υπεριδρωσία επηρεάζει το 0,6–5% του παγκόσμιου πληθυσμού και επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες [2]. Η έναρξη των συμπτωμάτων εμφανίζεται συνήθως πριν από την ηλικία των 25 ετών[5]. Ο υπερβολικός ιδρώτας είναι εντοπισμένος και οι ανατομικές περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο είναι οι παλάμες, οι μασχάλες, η κρανιοπροσωπική περιοχή και τα πέλματα των ποδιών [2, 3].
Μια σημαντική πτυχή της πρωτοπαθούς υπεριδρωσίας είναι η εμφάνιση επεισοδίων εφίδρωσης μόνο όταν οι ασθενείς είναι ξύπνιοι[4], ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Η δευτεροπαθής υπεριδρωσία είναι μια γενικευμένη διαταραχή εφίδρωσης που συνήθως επηρεάζει ολόκληρο το σώμα, ως συνέπεια μιας άλλης υποκείμενης διαταραχής, είτε μεταβολικής, νεοπλασματικής, λοιμώδους ή ενδοκρινικής πάθησης[3]. Υπερβολική εφίδρωση μπορεί να συμβεί όταν οι ασθενείς είναι ξύπνιοι ή κοιμούνται και η έναρξη των συμπτωμάτων είναι συνήθως στην ενήλικη ζωή, που συμπίπτει με την έναρξη της υποκείμενης διαταραχής [3]. Επιπλέον, η δευτεροπαθής υπεριδρωσία μπορεί επίσης να προκληθεί φαρμακολογικά, με ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα [5, 3].
Περίπου το 93% των ασθενών με υπεριδρωσία έχουν πρωτοπαθή υπεριδρωσία, εκ των οποίων >90% έχουν τυπική εστιακή και αμφοτερόπλευρη κατανομή που επηρεάζει τις μασχάλες, τις παλάμες, τα πέλματα και τις κρανιοπροσωπικές περιοχές. Η δευτεροπαθής υπεριδρωσία εμφανίζεται σε μια πιο γενικευμένη και ασύμμετρη κατανομή. Οι αιτίες της δευτεροπαθούς υπεριδρωσίας πρέπει να αποκλειστούν πριν από τη διάγνωση της πρωτοπαθούς υπεριδρωσίας [6].
Νυχτερινές εφιδρώσεις
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις (υπεριδρωσία ύπνου) είναι επεισόδια γενικευμένης υπεριδρωσίας που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου και μπορεί να ποικίλλουν σε βαρύτητα από μέτρια διάχυτη εφίδρωση έως εμποτισμένη εφίδρωση που απαιτούν αλλαγή κλινοσκεπασμάτων και ακόμη και σεντονιών. Ένα υπερθερμασμένο δωμάτιο ή πάρα πολλά κλινοσκεπάσματα κρεβατιού μπορεί να είναι μια απλή αιτία για αύξηση της εφίδρωσης τη νύχτα, αλλά η εφίδρωση σε αυτές τις περιπτώσεις δεν αντιπροσωπεύει απαραίτητα υπεριδρωσία του ύπνου. Nυχτερινή εφίδρωση μπορεί να εμφανίσουν oι ενήλικες και τα παιδιά. Eίναι ένα σύμπτωμα που συνδέεται με την εμμηνόπαυση, τις κακοήθειες, τα αυτοάνοσα νοσήματα και τις λοιμώξεις. Ωστόσο, σε χώρους πρωτοβάθμιας περίθαλψης, οι νυχτερινές εφιδρώσεις αναφέρονται συνήθως από άτομα χωρίς αυτές τις καταστάσεις[7].
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι ένα μη ειδικό σύμπτωμα που συνήθως αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, αλλά σπάνια το συζητούν με τους γιατρούς τους, χωρίς να τους ζητηθεί. Παρόλο που έχουν περιγραφεί πολλές απειλητικές για τη ζωή αιτίες πρόκλησης της νυχτερινής εφίδρωσης, όπως κακοήθειες ή λοιμώξεις (π.χ. μελιταίος πυρετός, λοίμωξη HIV)[8], οι περισσότεροι ασθενείς που αναφέρουν επίμονες νυχτερινές εφιδρώσεις στην πρωτοβάθμια περίθαλψη δεν έχουν σοβαρή υποκείμενη διαταραχή.
Iατρικές καταστάσεις που είναι συχνές αιτίες νυχτερινής εφίδρωσης
Οι καταστάσεις που συνήθως συνδέονται με τις νυχτερινές εφιδρώσεις περιλαμβάνουν την εμμηνόπαυση, τις διαταραχές της διάθεσης, τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τον υπερθυρεοειδισμό και την παχυσαρκία[6]. Η φυματίωση και άλλες βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούν ενδοκαρδίτιδα, (φλεγμονή του εσωτερικού τοιχώματος και των βαλβίδων της καρδιάς), η οστεομυελίτιδα (φλεγμονή των οστών), η βρουκέλλωση ή μελιταίος πυρετός μπορεί να οδηγήσουν σε νυχτερινές εφιδρώσεις. Στο λέμφωμα οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι κυρίαρχο σύμπτωμα.[9].
Η εμμηνόπαυση συνοδεύεται από εξάψεις και νυχτερινό ιδρώτα. Στη χρόνια εφίδρωση, γνωστή ως ιδιοπαθή υπεριδρωσία, το σώμα για πολλά χρόνια ιδρώνει έντονα χωρίς καμία αναγνωρίσιμη περιβαλλοντική ή ιατρική αιτία. Δεδομένου ότι η υπογλυκαιμία ή το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να προκαλέσει εφίδρωση, τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για τη μείωση του σακχάρου στο αίμα, όπως η ινσουλίνη και τα από του στόματος αντιδιαβητικά, μπορεί να εμφανίσουν εφίδρωση τη νύχτα. Το στρες και το άγχος και τα συναισθηματικά προβλήματα που προκαλούν εφίδρωση κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί συχνά να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα τη νύχτα. Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιυπερτασικά, αντιπυρετικά, και φάρμακα κατάχρησης όπως το αλκοόλ και η ηρωίνη μπορεί να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις[9].
Εάν μια κλινική διάγνωση του αιτίου της νυχτερινής υπεριδρωσίας είναι εμφανής με βάση το αρχικό ιστορικό και την κλινική εξέταση, μπορεί να προσφερθεί ειδική θεραπεία για τέσσερις έως οκτώ εβδομάδες.
Όταν το ιστορικό και η κλινική εξέταση δεν αποκαλύπτουν μια συγκεκριμένη αιτία, οι γιατροί θα πρέπει να προχωρήσουν σε μια συστηματική και συνετή στρατηγική που χρησιμοποιεί άμεσα διαθέσιμες εργαστηριακές και απεικονιστικές μελέτες, όπως πλήρης αιματολογικός έλεγχος, έλεγχος φυματίωσης, επίπεδα ορμονών διέγερσης του θυρεοειδούς, εξέταση HIV, επίπεδο C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και ακτινογραφία θώρακος.
Πρόσθετες εξετάσεις που θα μπορούσαν να εξεταστούν επιλεκτικά περιλαμβάνουν την αξονική τομογραφία θώρακος και/ή κοιλίας, βιοψία μυελού των οστών, πολυυπνογραφία και/ή πρόσθετες εργαστηριακές μελέτες εάν ενδείκνυται.
Η παρουσία νυχτερινών εφιδρώσεων από μόνη της δεν υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο θανάτου και/ή τη διενέργεια πρόσθετων εργαστηριακών μελετών, που γίνονται, εάν ενδείκνυται. Εάν τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων είναι φυσιολογικά και δεν υπάρχουν υπόνοιες για πρόσθετες διαταραχές, συνιστάται η καθησύχαση του ασθενούς και η συνεχής παρακολούθηση[10].
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί να ποικίλλουν σε βαρύτητα, αλλά συχνά περιγράφονται ως αρκετά έντονες ώστε να αναγκάζουν το πάσχον άτομο να αλλάζει εσώρουχα ή κλινοσκεπάσματα. Τόσον οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν νυχτερινές εφιδρώσεις για πολλούς από τους ίδιους λόγους, όπως π.χ. μια λοίμωξη, το στρες, άγχος, αλλά ορισμένες αιτίες διαφέρουν μεταξύ των φύλων. Οι άνδρες δεν βιώνουν, τόσο συχνά νυχτερινές εφιδρώσεις, όσο οι γυναίκες, πιθανώς επειδή η εμμηνόπαυση είναι η κύρια αιτία νυχτερινής εφίδρωσης στις γυναίκες. Ωστόσο, οι ορμόνες μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο στις νυχτερινές εφιδρώσεις μεταξύ των ανδρών, καθώς τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης (υπογοναδισμός) έχουν εντοπιστεί ως πιθανή αιτία [11].
Το φύλο ενός ατόμου επηρεάζει επίσης άλλες πτυχές της υγείας του, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο κοιμάται , έτσι οι άνδρες είναι μερικές φορές πιο πιθανό να έχουν άλλες παθήσεις που προκαλούν νυχτερινές εφιδρώσεις.
Φυσιολογικά το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί, διατηρώντας την ίδια περίπου θερμοκρασία , εντός των ορίων μιας ασφαλούς περιοχής, που ονομάζεται θερμοουδέτερη ζώνη. Η θερμοουδέτερη ζώνη ορίζεται ως το εύρος των θερμοκρασιών περιβάλλοντος χωρίς ρυθμιστικές αλλαγές στη μεταβολική παραγωγή θερμότητας ή την απώλεια θερμότητας λόγω εξάτμισης. Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τη θερμοουδέτερη ζώνη, όπως η σύσταση του σώματος, η ένδυση, η ενεργειακή δαπάνη, η ηλικία και το φύλο[12]. Θερμοκρασίες χαμηλότερες από αυτή τη ζώνη μας προκαλούν ρίγος και ανεβάζουν την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος, ενώ οι υψηλότερες θερμοκρασίες προκαλούν εφίδρωση για να να δημιουργηθεί αίσθημα δροσιάς. Οι άνδρες συνήθως έχουν χαμηλότερη ανοχή στη θερμότητα από τις γυναίκες. Όμως το φύλο αποτελεί μόνο μέρος του τρόπου με τον οποίο το σώμα καθορίζει τη θερμοουδέτερη ζώνη του.
Πολλές συνθήκες και φυσιολογικοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινές εφιδρώσεις μέσω αλλαγών στη θερμοουδέτερη ζώνη, είτε περιορίζοντας το εύρος αποδεκτών θερμοκρασιών, είτε αυξάνοντας προσωρινά το εύρος της θερμοουδέτερης ζώνης, το οποίο προκαλεί πρώτα ρίγος και ρίγη που ακολουθούνται από εφίδρωση, όταν η θερμοουδέτερη ζώνη επανέλθει στο φυσιολογικό . Μερικά από αυτά τα ερεθίσματα είναι αβλαβή ή ακόμη μπορεί να σχετίζονται με θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, ενώ άλλα περιλαμβάνουν καταστάσεις υγείας που μπορεί να απαιτούν θεραπεία[12].
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις που επιμένουν και δημιουργούν ανησυχία στον πάσχοντα χρειάζονται ιατρικό έλεγχο, προκειμένου να διαγνωστεί μια πιθανή παθολογική αιτία τους και να βοηθήσει να βρεθεί τρόπος ανακούφισης της υπεριδρωσίας.
Υπεριδρωσία από χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης
Ο ανδρικός υπογοναδισμός μπορεί να συνοδευτεί από νυχτερινές εφιδρώσεις, λόγω των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης. Περίπου το 38% των ανδρών 45 ετών και άνω έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης για διάφορους λόγους [ολική τεστοστερόνη (TT) < 300 ng/dl] σε άνδρες ηλικίας > ή = 45 ετών] και ακόμη και οι κατά τα άλλα υγιείς άνδρες έχουν 20% πιθανότητα να έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, εάν είναι άνω των 60 ετών[13].
Τα αίτια του ανδρικού υπογοναδισμού ποικίλλουν δραματικά, αλλά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε πρωτογενή, που αναφέρεται σε πρόβλημα με τους όρχεις, και δευτερoγενή, που αναφέρονται σε πρόβλημα με το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει την παραγωγή ορμονών.
Ο υπογοναδισμός μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των μέσων διαβίωσης και τον χωρισμό των ζευγαριών, οδηγώντας σε διαζύγιο. Είναι επίσης σημαντικό για τους γιατρούς να αναγνωρίσουν ότι η τεστοστερόνη δεν είναι απλώς μια σεξουαλική ορμόνη. Υπάρχει μια σημαντική έρευνα που δημοσιεύεται για να καταδείξει ότι η τεστοστερόνη μπορεί να έχει σημαντικές δράσεις στον μεταβολισμό, στα αγγεία και στη λειτουργία του εγκεφάλου, εκτός από τις γνωστές επιδράσεις του στα οστά και τη σύσταση του σώματος[14].
Κλινικά σημεία και συμπτώματα του υπογοναδισμού. Τα κλινικά σημεία του υπογοναδισμού περιλαμβάνουν την απουσία ή υποχώρηση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, αναιμία, μυϊκή απώλεια, μειωμένη οστική μάζα ή οστική πυκνότητα, ολιγοσπερμία και κοιλιακή παχυσαρκία. Τα συμπτώματα του μετα-εφηβικού υπογοναδισμού περιλαμβάνουν σεξουαλική δυσλειτουργία (στυτική δυσλειτουργία, μειωμένη λίμπιντο, μειωμένη αίσθηση πέους, δυσκολία επίτευξης οργασμού και μειωμένη εκσπερμάτιση), μειωμένη ενέργεια και αντοχή, καταθλιπτική διάθεση, αυξημένη ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, αλλαγές στα επίπεδα χοληστερόλης, αναιμία, και εξάψεις. Στον προεφηβικό άνδρα, εάν δεν ξεκινήσει η θεραπεία, τα σημεία και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αραιές τρίχες σώματος και καθυστερημένη σύγκλειση των οστικών επιφύσεων[14].
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις που προκαλούνται από χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορούν να αντιμετωπιστούν με θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης ή με θεραπεία της υποκείμενης αιτίας των χαμηλών ορμονικών επιπέδων[14].
Παρανεοπλασματικές νυχτερινές εφιδρώσεις
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι ένα από τα πολλά συμπτώματα που βιώνουν ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο. Ο επιπολασμός της νυχτερινής εφίδρωσης κυμαίνεται από 10%-48% στους καρκινοπαθείς. Οι επίμονες νυχτερινές εφιδρώσεις τείνουν να μειώνουν την ποιότητα ζωής μέσω παρεμβολών στον ύπνο. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι νυχτερινές εφιδρώσεις εμφανίζονται ως μέρος ενός προτύπου συμπτωμάτων και σχετίζονται με το σύμπλεγμα συμπτωμάτων ανορεξίας-καχεξίας. Επιπλέον, η νυχτερινή εφίδρωση αντιπροσωπεύει ένα από τα συμπτώματα που εμφανίζει την τάση να μην βελτιώνεται καθώς οι ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους. Κατά τον Vincent Maida οι πάσχοντες από επίμονες παρανεοπλασματικές νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί να τις αντιμετωπίσουν επιτυχώς λαμβάνοντας από το στόμα το συνθετικό κανναβινοειδές ναμπιλόνη (nabilone)[15].
Νυχτερινοί ιδρώτες της εμμηνόπαυσης
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις, όπως και οι εξάψεις, σχετίζονται συχνά με ορμονικές αλλαγές που δυσκολεύουν τον εγκέφαλό της γυναίκας να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός της. Οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι συχνές στην εμμηνόπαυση, την περιεμμηνόπαυση, την εγκυμοσύνη και (σε ορισμένες περιπτώσεις) σε ορισμένα σημεία κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου των γυναικών.
Οι εξάψεις της εμμηνόπαυσης και οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι τα πιο κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και μια μειοψηφία γυναικών αναζητούν θεραπεία, διότι τις βρίσκουν ενοχλητικές. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τη διαχείριση αυτών των συμπτωμάτων. Αυτή η θεραπεία είναι επίσης ευεργετική στη θεραπεία άλλων συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, όπως η ατροφία του ουρογεννητικού συστήματος και ψυχολογικά συμπτώματα, και στην προστασία από τις πρώιμες μεταβολικές αλλαγές που σχετίζονται με την πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια[16]. Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε υστερεκτομή (με συντήρηση ωοθηκών) έχουν υψηλότερο κίνδυνο εξάψεων και νυχτερινών εφιδρώσεων που επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα[17].
Νυχτερινοί ιδρώτες και υπνική άπνοια
Ο επιπολασμός της συχνής νυχτερινής εφίδρωσης ήταν τρεις φορές υψηλότερος σε ασθενείς με αποφρακτική υπνική άπνοια, που δεν έλαβαν θεραπεία από ό,τι στο γενικό πληθυσμό και μειώθηκε σε επίπεδα γενικού πληθυσμού με επιτυχή θεραπεία εισπνοής αέρα υπό θετική πίεση (CPAP). Οι γιατροί θα πρέπει να εξετάσουν την πιθανότητα εμφάνισης συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας σε ασθενείς τους που παραπονούνται για νυχτερινή εφίδρωση [18]. Σε ασθενείς με αποφρακτική υπνική άπνοια , οι νυχτερινές εφιδρώσεις συσχετίστηκαν σημαντικά και ανεξάρτητα με υψηλότερο υποξικό φορτίο [19].
Αφού έχουν αποκλειστεί οι οργανικές αιτίες νυχτερινών εφιδρώσεων, οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί είναι ένα κοινό σύμπτωμα του άγχους, ιδιαίτερα του χρόνιου άγχους και των κρίσεων πανικού.
Το στρες και το άγχος μπορεί να αποτελούν παράγοντες πρόκλησης νυχτερινής εφίδρωσης
Τα συμπαθητικά χολινεργικά νεύρα ενεργοποιούν, τόσο τη θερμορρυθμιστική, όσο και τη συναισθηματική εφίδρωση. Ερεθίσματα, όπως το ζεστό περιβάλλον, η σωματική δραστηριότητα, το στρες και το άγχος, ενεργοποιούν την προοπτική περιοχή του υποθαλάμου, η οποία στη συνέχεια απελευθερώνει ακετυλοχολίνη στη νευροαδενική σύνδεση με συμπαθητική διέγερση[20]. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει την απόκριση στους ιδρωτοποιούς αδένες, δημιουργώντας ένα ανάδρομο ερέθισμα στον υποθάλαμο μέσω των προσαγωγών οδών ως αρνητική ανάδραση[20].
Η ισορροπία μεταξύ των προσαγωγών και των απαγωγών νευρικών οδών διατηρεί την ισορροπία στο σώμα για τη θερμορύθμιση. Τα άτομα που έχουν κάποια μορφή άγχους (αγοραφοβία, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, διαταραχή πανικού , κοινωνική αγχώδης διαταραχή, συγκεκριμένες φοβίες , άγχος αποχωρισμού, επιλεκτική αλαλία, αγχώδης διαταραχή που προκαλείται από φάρμακα) συχνά αντιμετωπίζουν αρνητικές και ανησυχητικές σκέψεις. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα άτομα με κρίσεις πανικού.
Οι νυχτερινές κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν χωρίς εμφανή έναυσμα και να ξυπνήσουν τον πάσχοντα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Όπως συμβαίνει και σε μια κρίση πανικού κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί και κατά τη διάρκεια του ύπνου να προκληθεί εφίδρωση, ταχυπαλμία, τρέμουλο, δύσπνοια, βαριά αναπνοή (υπεραερισμός), έξαψη ή ρίγη και μια αίσθηση επικείμενης καταστροφής. Έως και το 71% των ασθενών που υποφέρουν από κρίσεις αναφέρουν επεισόδια πανικού όχι μόνον, όταν βρίσκονται σε εγρήγορση, αλλά και κατά τη διάρκεια του ύπνου[21].
Οι νυχτερινοί τρόμοι ή εφιάλτες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αγωνία, ακολουθούμενη από κατάσταση πανικού και αίσθημα αδυναμίας. Τα περισσότερα επεισόδια διαρκούν 45-90 λεπτά και είναι πιο συνηθισμένα καθώς το άτομο περνά από τα στάδια 3 και 4 του ύπνου χωρίς γρήγορη κίνηση των ματιών. Οι νυχτερινοί τρόμοι είναι πιο συνηθισμένοι μεταξύ των ηλικιών 4 έως την εφηβεία[22]. Τα άτομα που ξυπνούν με εφιάλτες είναι κάθιδρα.
Δεν είναι ασυνήθιστο το έντονο άγχος να προκαλεί νυχτερινές εφιδρώσεις και επίσης δεν είναι ασυνήθιστο οι νυχτερινές εφιδρώσεις να οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερα επίπεδα άγχους. Το άγχος κάνει τους ιδρωτοποιούς αδένες να αποκρίνονται περισσότερο, δηλαδή να υπερπαράγουν ιδρώτα[5] και άτομα με υψηλά επίπεδα στρες ή άγχους είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν νυχτερινές εφιδρώσεις.
Αυτά τα αποτελέσματα ισχύουν, τόσο για το βραχυπρόθεσμο, όσο και για το χρόνιο άγχος, με ορισμένες έρευνες να δείχνουν ότι, ακόμη και το άγχος της προσπάθειας επίλυσης ενός μαθηματικού προβλήματος μπορεί να επηρεάσει την ανταπόκριση των ιδρωτοποιών αδένων.
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις σε αρκετά άτομα μπορεί να είναι ένα κοινό και οδυνηρό σύμπτωμα άγχους. Πολλοί άνθρωποι με άγχος βρίσκονται ξύπνιοι όλες τις ώρες της νύχτας, στάζοντας ιδρώτα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι απίστευτα άβολη και σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω άγχος που δεν φαίνεται να μην εξαφανίζεται ποτέ. Συχνά, οι νυχτερινές εφιδρώσεις είναι αιτία πρόκλησης κακής ποιότητας ύπνου ή σημαντική αιτία αϋπνίας. Αυτό έχει ως επακόλουθο να περιορίζεται η ποιότητα των ημερήσιων δραστηριοτήτων του πάσχοντος, την εύκολη κόπωση και μόνιμο εκνευρισμό του. Επίσης:
- Οι ίδιες, οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν περαιτέρω άγχος, καθώς προκαλούν αϋπνία και η αϋπνία περισσότερο άγχος, που προκαλεί ιδρώτα, τροφοδοτώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.
- Το άγχος προκαλεί πολλές σωματικές αντιδράσεις (σωματοποίηση του άγχους), που όλες μπορούν να συμβάλουν στην εφίδρωση τη νύχτα.
- Υπάρχουν μερικές στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν για να παρέχουν κάποια άνεση για να βοηθήσουν τον ύπνο.
- Η διαχείριση του άγχους συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των υγιεινών στρατηγικών αντιμετώπισής του, μειώνει τη συχνότητα των νυχτερινών εφιδρώσεων και το πόσο επηρεάζεται η καθημερινή ζωή ενός ατόμου.
- Η χρησιμοποίηση μιας-δύο καψουλών L-θεανίνης (Calmagkel) 40 λεπτά προ του ύπνου, χάρη στην αντιστρες δράση της μπορεί να καταστείλει το στρες και το άγχος και να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου και εμμέσως να περιορίσει την εφίδρωση [23].
Επίσης, έχει βρεθεί ότι η ταυτόχρονη λήψη Μαγνησίου (Μagnigkel) και L-θεανίνης (Calmagkel) ενισχύουν την επίδραση της L-θεανίνης στον ύπνο ενισχύοντας τα αργά εγκεφαλικά κύματα, ρυθμίζοντας την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και αυξάνοντας τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών και των υποδοχέων GABA [24]. Η συνδυασμένη λήψη Μagnigkel, η κάθε κάψουλα του οποίου περιέχει 28,5mg Tαυρικού Μαγνησίου και 143mg Κιτρικού Μαγνησίου και του Calmagkel, κάθε κάψουλα του οποίου περιέχει 150mg L-θεανίνης μπορεί να μειώσει τη σωματική ένταση και να κατευνάσει το άγχος καθώς η L-θεανίνη υποστηρίζει την παραγωγή ηρεμιστικών νευροδιαβιβαστών. Είναι για το Magnigkel μία κάψουλα το πρωί και μία το βράδυ με το φαγητό και μία κάψουλα Calmagkel το πρωί με το φαγητό και μία κάψουλα το βράδυ 40 λεπτά προ του ύπνου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να προληφθεί η εκδήλωση του άγχους και να κατασταλεί το υπάρχον που πυροδοτεί τις νυχτερινές εφιδρώσεις[24].
Οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί να προκαλέσουν μια κατάσταση σύγχυσης, να δημιουργήσουν την εκδήλωση έντονης ανησυχίας και άγχους για την υγεία, καθώς οι πάσχοντες ανησυχούν, δικαιολογημένα για την υγεία τους. Έτσι πηγαίνουν από γιατρό σε γιατρό για να τους λύσει το πρόβλημα ή πιέζουν αφόρητα το γιατρό τους, για να τους θεραπεύσει. Υπενθυμίζουμε σ΄αυτό το σημείο ότι οι νυχτερινοί ιδρώτες που επιμένουν , επαναλαμβανόμενοι μακροχρονίως πρέπει να ερευνώνται πολύ προσεκτικά και αφού αποκλειστεί η παρουσία κάποιας συστηματικής οργανικής πάθησης, τότε μπορεί να ενοχοποιηθεί το χρόνιο άγχος, ως αιτία τους.
Η συσχέτιση μεταξύ των εξάψεων και της νυχτερινής εφίδρωσης και της ψυχοπαθολογίας, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, είναι καλά τεκμηριωμένη για ορισμένες γυναίκες. Η παρεμβολή των νυχτερινών εφιδρώσεων στην καθημερινή ζωή μπορεί να προβλέψει αυξημένο άγχος κατά την εμμηνόπαυση για ορισμένες γυναίκες[25].
Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να συμβουλεύουν τις γυναίκες ότι η αναμενόμενη διάρκεια των εμμηνοπαυσιακών αγγειοκινητικών συμπτωμάτων (εξάψεις ή νυχτερινές εφιδρώσεις) να αναμένουν ότι μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από 7 χρόνια και μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο στις γυναίκες της μαύρης φυλής.
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Choe SI, Shargall Y. Pathophysiology of hyperhidrosis. Shanghai Chest 2019;3:37.
2.Romero FR, Haddad GR, Miot HA, et al. Palmar hyperhidrosis: clinical, pathophysiological, diagnostic and therapeutic aspects. An Bras Dermatol 2016;91:716-25.
3.Agzarian J, Shargall, Y. Thoracic sympathectomy in the treatment of hyperhidrosis. Core topics in thoracic surgery. UK: Cambridge University Press, 2016:267-73.
4.Vannucci F, Araújo JA. Thoracic sympathectomy for hyperhidrosis: from surgical indications to clinical results. J Thorac Dis 2017;9:S178-92.
5.Schick CH. Pathophysiology of hyperhidrosis. Thorac Surg Clin 2016;26:389-93.
6.Shiri Nawrocki, Jisun Cha.The etiology, diagnosis, and management of hyperhidrosis: A comprehensive review: Etiology and clinical work-up. J Am Acad Dermatol. 2019 Sep;81(3):657-666.
7.James W Mold, Barbara J Holtzclaw, Laine McCarthy. Night sweats: a systematic review of the literature. J Am Board Fam Med. 2012 Nov-Dec;25(6):878-93.
8.Unuvar GK, Kilic AU, Doganay M. Current therapeutic strategy in osteoarticular brucellosis. North Clin Istanb. 2019 Oct 24;6(4):415-420.
9.Anthon J Viera, Michael M Bond, Scott W Yates. Diagnosing night sweats. Am Fam Physician. 2003 Mar 1;67(5):1019-24.
10.Bryce C. Persistent Night Sweats: Diagnostic Evaluation. Am Fam Physician. 2020 Oct 1;102(7):427-433.
11.Lara N Roberts, Catherine N Bagot, Raj K Patel, Malcolm Whitehead, Roopen Arya . Late onset hypogonadism: an alternate cause for night sweats in the haematology clinic. Br J Haematol. 2009 May;145(3):435-7.
12.Boris Kingma, Arjan Frijns, Wouter van Marken Lichtenbelt. The thermoneutral zone: implications for metabolic studies. Front Biosci (Elite Ed). 2012 Jan 1;4(5):1975-85.
13.T Mulligan, M F Frick, Q C Zuraw, A Stemhagen, C McWhirter. Prevalence of hypogonadism in males aged at least 45 years: the HIM study. Int J Clin Pract. 2006 Jul;60(7):762-9.
14.Peeyush Kumar, Nitish Kumar, Devendra Singh Thakur, Ajay Patidar. Male hypogonadism: Symptoms and treatment. J Adv Pharm Technol Res. 2010 Jul;1(3):297-301.
15.Maida V. Nabilone for the treatment of paraneoplastic night sweats: a report of four cases. J Palliat Med. 2008 Jul;11(6):929-34.
16.Brockie J. Managing menopausal symptoms: hot flushes and night sweats. Nurs Stand. 2013 Nov 20-26;28(12):48-53.
17.Wilson LF, Pandeya N, Byles J, Mishra GD. Hot flushes and night sweats symptom profiles over a 17-year period in mid-aged women: The role of hysterectomy with ovarian conservation. Maturitas. 2016 Sep;91:1-7.
18.Erna Sif Arnardottir 1, Christer Janson, Erla Bjornsdottir, Bryndis Benediktsdottir, Sigurdur Juliusson, Samuel T Kuna, Allan I Pack, Thorarinn Gislason. Nocturnal sweating–a common symptom of obstructive sleep apnoea: the Icelandic sleep apnoea cohort. BMJ Open. 2013 May 14;3(5):e002795.
19.Nigro CA, Bledel I, Borsini E. Independent association between hypoxemia and night sweats in obstructive sleep apnea. Sleep Breath. 2022 Aug 31.
20.Romero FR, Haddad GR, Miot HA, et al. Palmar hyperhidrosis: clinical, pathophysiological, diagnostic and therapeutic aspects. An Bras Dermatol 2016;91:716-25.
21.Tardov MV. [Panic attacks during sleep]. Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova. 2020;120(12):118-122.
22.Van Horn NL, Street M. Night Terrors. 2022 May 30. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–.
23.
24.Muhammed Furkan Dasdelen , Sezgin Er, Berkan Kaplan, Suleyman Celik, Mustafa Caglar Beker, Cemal Orhan, Mehmet Tuzcu, Nurhan Sahin, Havakhanum Mamedova, Sarah Sylla, James Komorowski, Sara Perez Ojalvo, Kazim Sahin, Ertugrul Kilic. A Novel Theanine Complex, Mg-L-Theanine Improves Sleep Quality via Regulating Brain Electrochemical Activity. Front Nutr. 2022 Apr 5;9:874254.
25.Avis NE, Crawford SL, Greendale G, Bromberger JT, Everson-Rose SA, Gold EB, Hess R, Joffe H, Kravitz HM, Tepper PG, Thurston RC; Study of Women’s Health Across the Νation. Duration of menopausal vasomotor symptoms over the menopause transition. JAMA Intern Med. 2015 Apr;175(4):531-9.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.