Συγγραφείς: Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης (MD, ORL, DDS, PhD), Αικατερίνη Γκέλη (ΜD, Radiologist)
Το ροχαλητό συνήθως είναι μια αθώα κατάσταση. Όμως μπορεί να εξελιχθεί σε παθολογικό ροχαλητό, που συνοδεύεται από επικίνδυνες αποφρακτικές άπνοιες στον ύπνο. Η άπνοια ορίζεται ως η διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου για δέκα ή περισσότερα δευτερόλεπτα.
Υπνική άπνοια κυριολεκτικά σημαίνει «χωρίς αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου». Κλινικά, αυτό σημαίνει ότι στους ασθενείς, στην πραγματικότητα, σταματάει η λειτουργία της αναπνοής τους περιοδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτά τα επεισόδια είναι σύντομα και συμβαίνουν ξαφνικά πριν το σώμα ξυπνήσει αρκετά, ώστε να ξαναρχίσει τη λειτουργία της αναπνοής[1].
Η υπόπνοια ορίζεται ως μια αναγνωρίσιμη, παροδική μείωση, αλλά όχι μια πλήρης διακοπή της αναπνοής για δέκα ή περισσότερα δευτερόλεπτα[1].
Το γενικό χαρακτηριστικό της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου είναι η αυξημένη συμπλησίαση των τοιχωμάτων του ανώτερου αεραγωγού κατά τη διάρκεια του ύπνου με αποτέλεσμα μια σημαντικά μειωμένη (υπόπνοια) ή διακοπή (άπνοια) ροής αέρα από τη μύτη και/ή από το στόμα, η οποία συνήθως συνοδεύεται από μείωση του κορεσμού της οξυαιμοσφαιρίνης και τυπικά τερματίζεται από σύντομη μικροδιέγερση.
Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια άπνοιας οδηγούν σε παρατεταμένη μείωση του κορεσμού της οξυαιμοσφαιρίνης και του κατακερματισμού του ύπνου με μειωμένες ποσότητες ύπνου βραδέων εγκεφαλικών κυμάτων και ταχείας κίνησης των ματιών [Rapid Eye Movement (REM)].
Ο ύπνος με γρήγορη κίνηση των ματιών (REM) είναι ένα στάδιο ύπνου που σχετίζεται με τα όνειρα και την εδραίωση της μνήμης.
Η υπνική άπνοια είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο εμφανίζει κενά στην αναπνοή καθώς κοιμάται. Όταν αυτά τα κενά συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, συχνά μετακινούνται σε έναν πιο ελαφρύ κύκλο ύπνου για να επιτρέπεται στο άτομο που κοιμάται να συνεχίσει να αναπνέει. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με υπνική άπνοια τείνουν να περνούν λιγότερο χρόνο στον ύπνο REM και νιώθουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Όμως οι άπνοιες δεν εμφανίζονται μόνο κατά τα στάδια του ύπνου REM, αλλά εμφανίζονται και κατά τη διάρκεια του ύπνου μη REM (NREM). Μάλιστα, αξιολογώντας τις συστηματικές διαταραχές, που προκύπτουν στα άτομα με σύνδρομο υπνικής άπνοιας βρέθηκε ότι o επιπολασμός (O αριθμός των ασθενούντων ατόμων, διαιρούμενος με τον ολικό αριθμό των ατόμων σε μια ορισμένη χρονική περίοδο) της εκδήλωσης νόσου των στεφανιαίων ήταν σημαντικά υψηλότερος στα άτομα, στα οποία κυριαρχούσαν οι άπνοιες στο στάδιο ύπνου με μη γρήγορες κινήσεις των οφθαλμών (NREM), συγκριτικά με άτομα στα οποία κυριαρχούσαν οι άπνοιες στον ύπνο REM[2].
Ο μηχανισμός με τον οποίο κλείνει ο αεραγωγός από τη μύτη μέχρι το φάρυγγα δεν είναι πλήρως κατανοητός, αλλά είναι πολυπαραγοντικός και περιλαμβάνει την παχυσαρκία, τις κρανιοπροσωπικές αλλαγές, αλλοίωση στη λειτουργία των μυών του ανώτερου αεραγωγού (μυοπάθεια που προάγεται από έλλειψη βιταμίνης D), η φαρυγγική νευροπάθεια και η παλινδρόμηση υγρών από τον οισοφάγο προς τον φάρυγγα.
Οι άμεσες συνέπειες της συμπλησίασης ή σύμπτωσης των τοιχωμάτων του αεραγωγού είναι η διαλείπουσα υποξία και υπερκαπνία, οι επαναλαμβανόμενες αφυπνίσεις και η αύξηση των αναπνευστικών προσπαθειών, που οδηγούν σε δευτερογενή ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οξειδωτικό στρες και η συστηματική φλεγμονή. Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι χαρακτηριστική στην πλειοψηφία των ασθενών[3].
Αιτιολογία του ροχαλητού και των απνοιών στον ύπνο
Ανατομικά αίτια: Ο οπισθογναθισμός και η μικρογναθία , Υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των αμυγδαλών, ιδιαίτερα σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες και η υπερτροφία της γλωσσικής αμυγδαλής, ο ψηλός, τοξωτός ουρανίσκος (ιδιαίτερα στις γυναίκες) προδιαθέτουν τους ασθενείς να ροχαλίζουν και να παθαίνουν άπνοιες στον ύπνο [1].
Μη ανατομικά αίτια και παράγοντες κινδύνου πρόκλησης ροχαλητού και υπνικών απνοιών : Παχυσαρκία. Η σύνδεση μεταξύ της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και της παχυσαρκίας είναι πολύ περίπλοκη και πιθανότατα αντιπροσωπεύει μια αλληλεπίδραση μεταξύ βιολογικών παραγόντων και παραγόντων του τρόπου ζωής. Το οξειδωτικό στρες, η φλεγμονή και η μεταβολική απορρύθμιση είναι και οι δύο παράγοντες που εμπλέκονται στην παθογένεση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και της παχυσαρκίας. Επίσης, τα τρέχοντα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η μικροχλωρίδα του εντέρου παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και την εξέλιξη ορισμένων μεταβολικών διαταραχών. Όταν η σχέση μεταξύ της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και παχυσαρκίας αξιολογείται εκτενώς, γίνεται κατανοητό ότι παρουσιάζουν αμοιβαία αιτιότητα μεταξύ τους και ότι μεταβολικές προκλήσεις όπως η εξασθενημένη μικροχλωρίδα επηρεάζουν αυτήν την αμφίδρομη αλληλεπίδραση οργάνων και επακόλουθο την κακοποίησή τους[4].
Ο κύριος προδιαθεσικός παράγοντας για την υπνική άπνοια είναι το υπερβολικό σωματικό βάρος. Έχει υπολογιστεί ότι το 58% της μέτριας έως σοβαρής μορφής συνδρόμου υπνικής άπνοιας (OSA) αποδίδεται στην παχυσαρκία.
Η κεντρική κατανομή λίπους, ανδρικό φύλο, ηλικία, κατανάλωση οινοπνεύματος, χρήση ηρεμιστικών ή ψυχοφαρμάκων, κάπνισμα, υποθυρεοειδισμός, εγκεφαλικό επεισόδιο, ακρομεγαλία, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ θεωρούνται συχνά ως παράγοντες κινδύνου για υπνική άπνοια παρά τα περιορισμένα στοιχεία, ειδικά στις γυναίκες.
Είναι γνωστό ότι η κατανάλωση αλκοόλ πριν πάει ένα άτομο για ύπνο επιδεινώνει την άπνοια ύπνου στους άνδρες και ότι το κάπνισμα σχετίζεται με το ροχαλητό σε άνδρες και γυναίκες [1].
Αν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά η υπνική άπνοια αυξάνει ο κίνδυνος πρόκλησης καρδιοκυκλοφορικής νόσου, και εκδήλωσης νευρογνωσιακών διαταραχών. Τα άτομα που πάσχουν από άπνοιες στον ύπνο τους παρουσιάζουν αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Τα άτομα που δεν θεραπεύουν τις άπνοιες στον ύπνο τους βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν διάφορες ασθένειες και παθολογικές καταστάσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 2, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, υπέρταση, καρδιακή αρρυθμία. Τα άτομα με άπνοιες στον ύπνο, εξ αιτίας της υπνηλίας που έχουν κατά τη διάρκεια της ημέρας έχουν τριπλάσια πιθανότητα να προκαλέσουν τροχαίο ατύχημα[5].
Δυστυχώς πολλοί πάσχοντες από άπνοιες στον ύπνο τους δεν αναγνωρίζουν έγκαιρα αυτή τη διαταραχή, από την οποία πάσχουν, ούτε αποδέχονται τις επισημάνσεις των οικείων τους, ότι ροχαλίζουν έντονα και ότι κατά τη διάρκεια του θορυβώδους ύπνου τους σταματούν να αναπνέουν για αρκετά δευτερόλεπτα. Γιαυτό επιβάλλεται τα συγγενικά πρόσωπα των πασχόντων από παθολογικό ροχαλητό και άπνοιες να μη παραιτούνται των προσπαθειών τους να πείσουν τους πάσχοντες να εξεταστούν αρχικά από ωτορινολαρυγγολόγο. Ο τελευταίος μπορεί να διαγνώσει τα αίτια που ευθύνονται για το ροχαλητό και τις άπνοιες και να τα θεραπεύσει. Αν δεν ευρεθεί κάποια παθολογοανατομική βλάβη ο πάσχων πρέπει να οδηγηθεί να κάνει μελέτη ύπνου σε ειδικό εργαστήριο. Εκεί θα ερευνηθεί ο αριθμός και η διάρκεια των απνοιών και θα κατευθυνθεί ο ασθενής να χρησιμοποιεί, όση ώρα κοιμάται κατάλληλη συσκευή εισπνοής κανονικού αέρα υπό πίεση, μέσω ειδικής μάσκας.
Μερικά άτομα μπορεί να εκδηλώσουν μέσα σε μία ώρα ύπνου, ακόμη και 30 άπνοιες.
Το αθώο ροχαλητό είναι η παραγωγή εισπνευστικού-εκπνευστικού θορύβου, που συνήθως εκδηλώνεται όταν ένα άτομο είναι πολύ κουρασμένο και πέφτοντας να κοιμηθεί χαλαρώνουν υπερβολικά οι μυς του φάρυγγα και η σταφυλή κάνει κραδασμικές κινήσεις που παράγουν θόρυβο.
Συνήθως το αθώο ροχαλητό διαρκεί δέκα λεπτά, ακολουθεί δεκάλεπτη διακοπή του και επανάληψη του ροχαλητού κατά χρονικά διαστήματα. Το αθώο ροχαλητό σταματάει αν το άτομο που κοιμάται γυρίσει σε πλάγια στάση του σώματος. Το αθώο ροχαλητό μπορεί να ανακουφιστεί, αν προ του ύπνου το άτομο κάνει γαργάρες με το διάλυμα αιθερίων ελαίων (υπό ορισμένη αναλογία) που περιέχονται στο Rochalitex.
To διάλυμα του Rochalitex παρασκευάζεται αραιώνοντας 4 σταγόνες Rochalitex σε ¾ του ποτηριού νερό. Όλο το διάλυμα γίνεται γαργαρισμοί, που φτύνονται. Το Rochalitex αυξάνει τη στυτικότητα της σταφυλής, η οποία περιορίζει τους ροχαλιτικούς κραδασμούς της και το άτομο παύει να ροχαλίζει. Αν μέσα σε δύο εβδομάδες χρήσης το ροχαλητό δεν υποχωρήσει ή εξαφανιστεί επιβάλλεται να γίνεται λεπτομερής, προσεκτικός ωτορινολαρυγγολογικός έλεγχος.
Μια από τις συνηθέστερες αιτίες μετάπτωσης του αθώου ροχαλητού σε παθολογικό ροχαλητό με υπνικές άπνοιες είναι η αύξηση του σωματικού βάρους. Τα παχύσαρκα άτομα συγκεντρώνουν λίπος και στην περιοχή του λαιμού και μεταξύ των μυικών ινών της γλώσσας. Μόλις το παχύσαρκο άτομο πέσει να κοιμηθεί φράσσεται ο φάρυγγας και κλείνει τελείως, καθώς η υπερμεγέθης γλώσσα ολισθαίνει προς τα πίσω και φράσσει το φάρυγγα. Ταυτόχρονα κατά την εισπνευστική προσπάθεια συμπίπτουν ή συμπλησιάζουν και τα τοιχώματα της μοίρας του ρινοφάρυγγα που καταλήγει στη μαλακή υπερώα και τη σταφυλή. Το απνοϊκό άτομο αδυνατεί να αναπνεύσει καθώς έχει κλείνει ο αεραγωγός από το στόμα στο φάρυγγα και από τη μύτη στο φάρυγγα.
Έτσι, ενώ αρχίζει να κοιμάται ξυπνάει απότομα, διότι αδυνατεί να αναπνεύσει. Ξαναπροσπαθεί να κοιμηθεί, αλλά πάλι αφυπνίζεται ή αν κοιμηθεί κοιμάται πολύ ελαφρά και ξυπνάει πολλές φορές τη νύχτα. Το άτομο με παθολογικό ροχαλητό και άπνοιες την επομένη το πρωί ξυπνάει με κακή διάθεση και κατά τη διάρκεια της ημέρας βρίσκεται σε συνεχόμενη υπνηλία, αν καθίσει σε μια πολυθρόνα να ξεκουραστεί, το παίρνει ο ύπνος για λίγο, αλλά αναγκάζεται να ξυπνήσει βίαια, διότι πάλι υπέστη άπνοιες. Τα άτομα με παθολογικό ροχαλητό και άπνοιες στον ύπνο είναι επιρρεπέστατα στην πρόκληση τροχαίου ατυχήματος[5].
Αντιμετώπιση του παθολογικού ροχαλητού και των απνοιών στον ύπνο.
Σε πολλά άτομα αποκαταστάθηκε ο φυσιολογικός τους ύπνος, διότι κατόρθωσαν να χάσουν σημαντικό αριθμό κιλών από το βάρος του στόματός τους. Η μείωση του βάρους αφαιρεί το λίπος από το φάρυγγα και τη ρίζα της γλώσσας, οπόταν απελευθερώνεται ο αεραγωγός. Για πολλά άτομα είναι πολύ δύσκολη η μείωση του σωματικού τους βάρους ή είναι ακατόρθωτη. Σήμερα πολλά υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα μπορεί εύκολα να μειώσουν σύντομα το σωματικό τους βάρος χρησιμοποιώντας τις υποδόριες ενέσεις σεμαγλουτίδης ( Οzembic). Το Οzembic είναι αντιδιαβητικό φάρμακο, που χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα για την απώλεια βάρους, υπό την επίβλεψη του θεράποντος ιατρού[6].
Tα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα με παθολογικό ροχαλητό επιβάλλεται να κάνουν μελέτη ύπνου σε ειδικά εργαστήρια. Ταυτόχρονα πρέπει να μετρούν τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό του αίματός τους, διότι τα υπερβαρα και παχύσαρκα άτομα είναι κατά κανόνα, υποβιταμινικά στην βιταμίνη D3.
Σχέση της βιταμίνης D και του συνδρόμου αποφρακτικής άπνοιας ύπνου
Σήμερα είναι ξεκαθαρισμένο ότι το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (ΣΑΑΥ) είναι μια συχνή διαταραχή πολυπαραγοντικής παθογένειας που σχετίζεται με παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα. Η βιταμίνη D3 είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, που συμπεριφέρεται ως ορμόνη με σημαντική λειτουργία στην απορρόφηση και την ομοιόσταση του ασβεστίου, η οποία επίσης εμπλέκεται σε πολλές μη σκελετικές καταστάσεις.
Ο επιπολασμός της έλλειψης βιταμίνης D3 αυξάνεται παγκοσμίως και σχετίζεται με παρόμοιες μεταβολικές διαταραχές με το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (ΣΑAΥ).
Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα τα επίπεδα της βιταμίνης D3 στον ορό είναι χαμηλότερα σε ασθενείς με σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (ΣΑAΥ), συγκριτικά με τα επίπεδα βιταμίνης D3 ατόμων που δεν έχουν αυτό το σύνδρομο[23].
Φαίνεται ότι η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης D3 συμβάλλει, μέσω της μείωσης των μη σκελετικών δράσεών της, στην ανάπτυξη και βαρύτητα του ΣΑΑΥ. Σ΄ αυτές τις δράσεις περιλαμβάνεται η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, η πρόκληση μυοπάθειας και της φλεγμονής[7]. Φαίνεται ότι συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 σε ασθενείς με ΣΑΑΥ μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου, μιας κοινής συννοσηρότητας και στις δύο αυτές καταστάσεις.
Οι ασθενείς με ΣΑΑΥ, που επέδειξαν καλή προσαρμογή στο CPAP εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα 25 υδεροξυβιταμίνη D3 ή 25(OH)D3 μετά από 1 χρόνο σε σύγκριση με εκείνους που δεν χρησιμοποιούσαν επαρκώς το CPAP. Η μακροχρόνια καλή χρησιμοποίηση του CPAP και η υψηλή καθημερινή χρήση του CPAP επηρέασαν θετικά τα επίπεδα 25(OH)D3 σε ασθενείς με ΣΑΑΥ[23].
Τα αποτελέσματα της συμπληρωματικής χορήγησης βιταμίνης D3 σε άτομα με ήπιο ΣΑΑΥ δείχνουν ότι η βιταμίνη D3 μπορεί να προκαλέσει θετικά αποτελέσματα στην πρόγνωση της ήπιας ΣΑΑΥ[24].
Συνιστάται η μέτρηση των επιπέδων της 25 υδροξυβιταμίνης D3 στα άτομα με ροχαλητό και ΣΑΑΥ. Σε περιπτώσεις έλλειψης ή ανεπάρκειας μπορεί να χορηγηθεί το συμπλήρωμα διατροφής D3 Gkelin drops, που περιέχει φυσική βιταμίνη D3 μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, χωρίς έκδοχα και χημικά συντηρητικά.
Oι μηχανισμοί μέσω των οποίων η έλλειψη βιταμίνης D3 ενισχύει την ανάπτυξη του ΣΑΑΥ
α) Μια προοδευτική νευροπάθεια της μαλακής υπερώας και των διαστολέων του φάρυγγα μπορεί να σχετίζεται με την εξέλιξη του ροχαλητού σε σύνδρομο υπνικής άπνοιας (OSA). Μελέτες έχουν αποδείξει σταθερά ότι η αυξανόμενη σοβαρότητα του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας σχετίζεται με επιδείνωση της λειτουργίας των αισθητήριων νεύρων της μαλακής υπερώας και της σταφυλής σε συνδυασμό με ατροφικές ιστολογικές αλλαγές στα νεύρα και τις μυϊκές ίνες της μαλακής υπερώας και της σκληρής υπερώας (ουρανίσκου)[8]. Έχει βρεθεί ότι, όταν αυξάνεται η σοβαρότητα του συνδρόμου υπνικής άπνοιας αυξάνεται, η έλλειψη της 25 υδροξυβιταμίνης D3 γίνεται εντονότερη[9].
Τα αποτελέσματα της έρευνας στη διεθνή βιβλιογραφεία αποκάλυψαν την ύπαρξη αυστηρής σχέσης μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D και των διαταραχών του ύπνου στα παιδιά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η βιταμίνη D συμμετέχει σε διάφορους νευροχημικούς μηχανισμούς που συμμετέχουν στη ρύθμιση του ύπνου και κυρίως στις σεροτονινικές και ντοπαμινεργικές νευρικές οδούς. Αυτό μπορεί να ευθύνεται για τη σχέση της έλλειψης βιταμίνης με τα ανήσυχα πόδια κατά τη διάρκεια του ύπνου, την υπεριδρωσία κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και της αϋπνίας[10].
Η έλλειψη της βιταμίνης D3 μειώνει τη μυϊκή δύναμη των διαστολέων μυών του φάρυγγα. Αυτό το γεγονός κάνει τα τοιχώματα της κατώτερης μοίρας του ρινοφάρυγγα να συμπίπτουν ή να συμπλησιάζουν με επακόλουθο την παρεμπόδιση της διέλευσης του εισπνεόμενου αέρα από τον ανώτερο αεραγωγό. Αυτή η κατάσταση έχει ως επακόλουθο την πρόκληση άπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου[7].
β) Μια δυσρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, που σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού και υπερτροφίας αμυγδαλών (παρίσθμιων και γλωσσικής αμυγδαλής).
γ) Προαγωγή της έκκρισης προφλεγμονωδών κυτοκινών[7].
δ) Υποβιταμίνωση D. Όσον αφορά τον ρόλο της έλλειψης βιταμίνης D3 σε ασθενείς με ΣΑΑΥ, η έλλειψη βιταμίνης D3 και το ΣΑΑΥ παρουσιάζουν κοινούς παράγοντες κινδύνου και συννοσηρότητες, όπως η μεγαλύτερη ηλικία και η παχυσαρκία [7, 23].
Όσον αφορά την επίδραση της παχυσαρκίας στις συγκεντρώσεις της βιταμίνης D στον ορό, η παχυσαρκία μπορεί να μεσολαβεί στην επίδραση της θεραπείας με CPAP στα επίπεδα βιταμίνης D3. Η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D3 αυξάνει τα επίπεδα της βιταμίνης D3 και μειώνει τους μεταβολικούς δείκτες σε σύγκριση με τη χορήγηση εικονικού φαρμάκου σε άτομα με σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας[11].
Όσον αφορά τα επίπεδα βιταμίνης D3 στον ορό ασθενών με ΣΑΑΥ η συσχέτιση μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D3 και υποξίας μπορεί να διαμεσολαβείται από μηχανισμούς που περιλαμβάνουν HIF-1α και VEGF[12, 13].
Στη μελέτη που έκαναν ο Claudio Liguori και οι συνεργάτες (2017) βρέθηκε ότι η χρησιμοποίηση συσκευής ατμοσφαιρικού αέρα υπό πίεση μέσω ειδικής μάσκας (CPAP) σε παχύσαρκα άτομα με υπνικές άπνοιες επί ένα έτος είναι μια βιώσιμη θεραπευτική επιλογή για τη διόρθωση, τόσο της άπνοιας ύπνου, όσο και της έλλειψης βιταμίνης D3 σε μεσήλικες άνδρες ασθενείς με σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο . Είναι σημαντικό ότι αυτό το αποτέλεσμα ήταν πιο εμφανές στα παχύσαρκα άτομα και πιθανώς αντιπροσωπεύει μια έγκυρη θεραπευτική στρατηγική για τη διασφάλιση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D3 σε αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι συχνά εμφανίζουν έλλειψη βιταμίνης D3 [14].
Μερικές φορές η υπνική άπνοια μπορεί να βελτιωθεί με συσκευές που φοριούνται στο στόμα. Σ΄αυτές τις συσκευές περιλαμβάνονται:
Α. Οι συσκευές συγκράτησης της γλώσσας (TRD), οι οποίες μετατοπίζουν τη γλώσσα προς τα εμπρός με δυνάμεις αναρρόφησης, ενώ οι ασθενείς κοιμούνται. Η TRD παρέχει μια μη χειρουργική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με Αποφρακτική Υπνική Άπνοια (OSA). Οι συσκευές συγκράτησης της γλώσσας έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στη μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων OSA, αν και δεν είναι τόσο αποτελεσματικές όσο η CPAP. Οι ερευνητές προτείνουν ότι μπορεί να είναι καλύτερα για βραχυπρόθεσμη χρήση[15].
Β. Οι νάρθηκες προώθησης της κάτω γνάθου (MAS). Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση μιας ειδικής οδοντιατρικής συσκευής που εφαρμόζει πάνω από τα πάνω και κάτω δόντια, διατηρώντας την κάτω γνάθο τραβηγμένη προς τα εμπρός. Διατηρώντας τη γνάθο προς τα εμπρός, το MAS κρατά επίσης τη γλώσσα προς τα εμπρός, αυξάνοντας την πιθανότητα ο αεραγωγός να παραμείνει ανοιχτός. Το MAS μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλύτερα σε περιπτώσεις ενοχλητικού ροχαλητού και ήπιας έως μέτριας σοβαρότητας OSA. Η θεραπεία με νάρθηκα προώθησης κάτω γνάθου (MAS) είναι η κορυφαία εναλλακτική μέθοδος της θεραπείας της άσκησης συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP) για τη θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου[16].
Οι παραπάνω μέθοδοι μπορεί να εφαρμοστούν από οδοντιάτρους που ειδικεύονται σε αυτόν τον τομέα.
Στρατηγικές μείωσης του ροχαλητού και των απνοιών στον ύπνο
Διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους. Το υπερβολικό βάρος είναι ο ισχυρότερος παράγοντας στον κίνδυνο και τη σοβαρότητα της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (OSA)[17]. Παρατηρήθηκε ότι μια μείωση κατά 10% του σωματικού βάρους μπορεί να βελτιώσει το παθολογικό ροχαλητό και τις άπνοιες στον ύπνο.
Αποφυγή της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών και του καπνίσματος[18]. Αυτές οι δύο συνήθειες επιδεινώνουν τις υπνικές άπνοιες και το ροχαλητό[19].
Αποφυγή φαρμάκων που προκαλούν καταστολή και υπνηλία, όπως οι βενζοδιαζεπίνες[20].
Καταστολή του στρες και του άγχους. Αν υπάρχει ανάγκη καταστολής του στρες και του άγχους επιλέγεται η λήψη L-θεανίνης (Calmagkel).
To Calmagkel έχει ηρεμιστική και αντιστρες δράση χωρίς να προκαλεί υπνηλία. Όπως αποδείχτηκε σε αρουραίους η λήψη L-θεανίνης είναι χρήσιμη στην πρόληψη κάποιας μείωσης της απόδοσης που μπορεί να συνοδει την υπνική άπνοια και κόπωση[21]. Οι έρευνες έχουν επιβεβαιώσει τα οφέλη για τον εγκέφαλο που προκαλούνται από τη λήψη της L-θεανίνης και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για από τα άτομα , που επί του παρόντος αγωνίζονται με θεραπεία για την υπνική άπνοια. Η τυπική δόση του Calmagkel είναι 1-2 κάψουλες (150-300mg) ημερησίως[22].
Bιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Γκέλης, Δημήτριος Ν. Το ροχαλητό και η θεραπεία του. Κόρινθος, 1997
2.Yön Mİ, Köktürk O. Is NREM-predominant obstructive sleep apnea syndrome a different clinical entity?. Turk J Med Sci. 2018 Oct 31;48(5):967-972.
3.Lévy P, Kohler M, McNicholas WT, Barbé F, McEvoy RD, Somers VK, Lavie L, Pépin JL. Obstructive sleep apnoea syndrome. Nat Rev Dis Primers. 2015 Jun 25;1:15015.
4.Kuvat N, Tanriverdi H, Armutcu F. The relationship between obstructive sleep apnea syndrome and obesity: A new perspective on the pathogenesis in terms of organ crosstalk. Clin Respir J. 2020 Jul;14(7):595-604.
5.Luzzi V, Mazur M, Guaragna M, Di Carlo G, Cotticelli L, Magliulo G, Marasca B, Pirro V, Di Giorgio G, Ndokaj A, Pasqualetti P, Simonelli I, Martini A, Pietrafesa E, Polimeni A. J Correlations of Obstructive Sleep Apnea Syndrome and Daytime Sleepiness with the Risk of Car Accidents in Adult Working Population: A Systematic Review and Meta-Analysis with a Gender-Based Approach. Clin Med. 2022 Jul 8;11(14):3971.
6.Wilding JPH, Batterham RL, Calanna S, Davies M, Van Gaal LF, Lingvay I, McGowan BM, Rosenstock J, Tran MTD, Wadden TA, Wharton S, Yokote K, Zeuthen N, Kushner RF; STEP 1 Study Group. Once-Weekly Semaglutidein Adults with Overweight or Obesity. N Engl J Med. 2021 Mar 18;384(11):989-1002.
7.Archontogeorgis K, Nena E, Papanas N, Steiropoulos P. The role of vitamin D in obstructive sleep apnoea syndrome. Breathe (Sheff). 2018 Sep;14(3):206-215.
8.Patel JA, Ray BJ, Fernandez-Salvador C, Gouveia C, Zaghi S, Camacho M. Neuromuscular function of the soft palate and uvula in snoring and obstructive sleep apnea: A systematic review. Am J Otolaryngol. 2018 May-Jun;39(3):327-337.
9.T Mete, Y Yalcin, D Berker, B Ciftci, S F Guven, O Topaloglu, H C Yavuz, S Guler. Obstructive sleep apnea syndrome and its association with vitamin D deficiency. J Endocrinol Invest. 2013 Oct;36(9):681-5.
10.Prono F, Bernardi K, Ferri R, Bruni O.The Role of Vitamin D in Sleep Disorders of Children and Adolescents: A Systematic Review. Int J Mol Sci. 2022 Jan 27;23(3):1430.
11.Kerley CP, Hutchinson K, Bramham J, McGowan A, Faul J, Cormican L. Vitamin D Improves Selected Metabolic Parameters but Not Neuropsychological or Quality of Life Indices in OSA: A Pilot Study. J Clin Sleep Med. 2017 Jan 15;13(1):19-26.
12.Lu D, Li N, Yao X, et al. Potential inflammatory markers in obstructive sleep apnea–hypopnea syndrome. Bosn J Basic Med Sci 2017; 17: 47–53.
13.Archontogeorgis K, Nena E, Papanas N, et al. Serum levels of vascular endothelial growth factor and insulin-like growth factor binding protein-3 in obstructive sleep apnea patients: effect of continuous positive airway pressure treatment. Open Cardiovasc Med J 2015; 9: 133–138.
14.Claudio Liguori, Francesca Izzi, Nicola Biagio Mercuri, Andrea Romigi, Alberto Cordella, Umberto Tarantino, Fabio Placidi. Vitamin D status of male OSAS patients improved after long-term CPAP treatment mainly in obese subjects. Sleep Med. 2017 Jan;29:81-85.
15.Chang ET, Fernandez-Salvador C, Giambo J, Nesbitt B, Liu SY, Capasso R, Kushida CA, Camacho M. Tongue retaining devices for obstructive sleep apnea: A systematic review and meta-analysis. Am J Otolaryngol. 2017 May-Jun;38(3):272-278.
16.Mohammadieh AM, Sutherland K, Chan ASL, Cistulli A. Mandibular Advancement Splint Therapy. Adv Exp Med Biol. 2022;1384:373-385.
17.Marie-Pierre St-Onge 1 and Esra Tasali 2 Weight Loss Is Integral to Obstructive Sleep Apnea Management. Ten-Year Follow-up in Sleep AHEAD. Am J Respir Crit Care Med. 2021 Jan 15; 203(2): 161–162.
18.Deleanu OC, Pocora D, Mihălcuţă S, Ulmeanu R, Zaharie AM, Mihălţan FD. Influence of smoking on sleep and obstructive sleep apnea syndrome. Pneumologia. 2016 Jan-Mar;65(1):28-35.
19.Nerfeldt P, Graf P, Borg S, Friberg D.Α. Prevalence of high alcohol and benzodiazepine consumption in sleep apnea patients studied with blood and urine tests. Acta Otolaryngol. 2004 Dec;124(10):1187-90.
20.Nerfeldt P, Graf P, Borg S, Friberg D.Α. Prevalence of high alcohol and benzodiazepine consumption in sleep apnea patients studied with blood and urine tests. Acta Otolaryngol. 2004 Dec;124(10):1187-90.
21.Burckhardt, IC., Gozal, D., Dayyat, E., et al. (2008). Green Tea catechin polyphenols attenuate behavioral and oxidative responses to intermittent hypoxia. Am J Respi Crit Care Med, 177(10):1135-41.
22.Kakuda, T. (2002). Neuroprotective effects of the green tea components theanine and catechins. Biol Pharm Bull, 25(12):1513-819(7):457-65.
23. Siachpazidou DI, Kotsiou OS, Stavrou V, Pastaka C, Gogou E, Kechagia M, Varsamas C, Economou NT, Zouridis S, Patrikioy E, Seitanidis G, Pinaka M, Sistou A, Hatzoglou C, Gourgoulianis KI. Serum vitamin D levels in patients with obstructive sleep apnea syndrome and level changes after continuous positive airway pressure therapy. Sleep Breath. 2021 Jun;25(2):657-668.
24. Ayyıldız F, Yıldıran H, Afandiyeva N, Gülbahar Ö, Köktürk O. The effects of vitamin D supplemantation on prognosis in patients with mild obstructive sleep apnea syndrome. Turk J Med Sci. 2021 Oct 21;51(5):2524-2533
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.