Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης MD, ORL, DDS, PhD, Αικατερίνη Γκέλη MD, Radiologist
Ο κίνδυνος τραυματισμού λόγω πτώσης αυξάνεται δραματικά όσο μεγαλώνουμε. Οι πτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε κάταγμα ισχίου, τραυματισμούς στο κεφάλι ή ακόμα και θάνατο, αλλά έχουν επίσης έμμεσες συνέπειες όπως η δημιουργία άγχους ή φόβου μελλοντικών πτώσεων, απώλεια αυτοπεποίθησης και αποφυγή δραστηριότητας. Η εισαγωγή στο νοσοκομείο μετά από πτώση αυξάνει την πιθανότητα μακροχρόνιας εισαγωγής σε γηροκομείο και μπορεί να επισπεύσει μια γενική κατάπτωση της υγείας. Η μείωση των πτώσεων είναι κρίσιμης σημασίας για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και για την ασφάλεια και την ευημερία των ηλικιωμένων στην κοινωνία μας.
Οι πτώσεις στο έδαφος συμβαίνουν συχνά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και μπορεί να οδηγήσουν σε μια σειρά από δυσμενείς και εξουθενωτικές εκβάσεις.
Η πτώση στο έδαφος είναι κάτι το τρομακτικό, διότι συμβαίνει αναπάντεχα ή συμβαίνει σε τόπο που δεν υποψιάζεται κανείς ότι μπορεί να του συμβεί αυτό το ατύχημα. Περίπου το 30% των ατόμων άνω των 65 ετών υπολογίζεται ότι πέφτουν κάθε χρόνο [1].
Η πτώση γίνεται ή στο ομαλό και επίπεδο έδαφος ή δάπεδο, ή στα σκαλιά, ή στο μπάνιο του σπιτιού. Κάθε πτώση έχει περίπου μία στις πέντε πιθανότητες να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό. Συνήθεις τραυματισμοί μετά από πτώση είναι οι κακώσεις στο κεφάλι και τα κατάγματα κάποιου άκρου, της μύτης, κλπ.
Ο φόβος της πτώσης είναι πολύ διαδεδομένος , ιδίως στους υπερήλικες, που έχουν βιώσει πτώσεις στο παρελθόν. Όμως ο φόβος της πτώσης στην πραγματικότητα κάνει τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στις πτώσεις ή πιο απλά ο φόβος της πτώσης προκαλεί την πτώση. Όσο πιο πολύ φοβάσαι ότι θα πέσεις, συνειδητά ή ασυνείδητα, τόσο πιο εύκολα και συχνότερα πέφτεις. Γιατί; Ένα άτομο που φοβάται να πέσει είναι πιθανό να είναι πιο δειλό, πιο επιφυλακτικό και πιο προσεκτικό, όταν κάνει κάποια σωματική δραστηριότητα. Ο φόβος της πτώσης μπορεί να περιορίσει τη σωματική δραστηριότητα και να εξελιχτεί σε πηγή μόνιμου στρες και άγχους.
Τα συμπτώματα του κλινικού άγχους, από το οποίο υποφέρουν πολλά ενήλικα άτομα έχουν ενοχοποιηθεί ως παράγοντες κινδύνου για πτώσεις Η έρευνα και η συστηματική αναζήτηση 18 μελέτες της διεθνούς ιατρικής βιβλιογραφίας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κλινικό άγχος σχετίζεται με πτώσεις, ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστούν οι παράγοντες που μπορεί να μετριάζουν ή να μεσολαβούν σε αυτή τη σχέση, τις περιστασιακές οδούς μέσω των οποίων σχετίζονται και τις συσχετίσεις μεταξύ διαφορετικών τύπων άγχους και πτώσεων [2]. Το άγχος μπορεί επίσης να μας κάνει και πιο αδύναμους. Και οι πιο αδύναμοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε πτώση.
Βεβαίως είναι λογικό όλοι να είμαστε προσεκτικοί, για να μην πέσουμε, αλλά το να πλημμυρίζουμε από φόβο μην πέσουμε συνοδεύεται από συνέπειες.
Γιαυτό προτού μας επισκεφτεί ο φόβος της πτώσης ή αν όντως έχουμε άγχος ή φόβο της πτώσης προτείνω τα παρακάτω, που να μειώσουν την ένταση αυτών των καταστάσεων.
Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας
Οι τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις διασφαλίζουν ότι λαμβάνετε τη σωστή συνταγή γυαλιών, η οποία μπορεί να σας βοηθήσει να σας κρατήσει πιο σταθερούς ενώ περπατάτε. Εάν έχετε διπλοεστιακά ή πολυεστιακά γυαλιά, μέχρις ότου τα συνηθίσετε, εύκολα μπορείτε να πέσετε. Ίσως χρειάζεστε ένα ζευγάρι μονοεστιακών γυαλιών, για να τα χρησιμοποιείτε αυστηρά, για να βλέπετε αντικείμενα που βρίσκονται σε μακρυνές αποστάσεις. Η έρευνα επί 616 ατόμων, που προσήλθαν για την επίλυση προβλημάτων όρασης έδειξε σημαντική αύξηση του ποσοστού των πτώσεων και του κινδύνου πτώσης. Όταν σε όσους φορούσαν τακτικά πολυεστιακά γυαλιά (597 συμμετέχοντες) δόθηκαν γυαλιά μονοεστιακά, όλες οι πτώσεις και οι πτώσεις σε εξωτερικούς χώρους μειώθηκαν σημαντικά στην υποομάδα που συμμετείχε τακτικά σε εξωτερικές δραστηριότητες. Αντίθετα, υπήρξε σημαντική αύξηση του αριθμού των πτώσεων σε εξωτερικούς χώρους που συνέχισαν να φορούν πολυεστιακά γυαλιά και είχαν μικρή εξωτερική δραστηριότητα [3].
Τα άτομα με οφθαλμικό καταρράκτη είναι επιρρεπή στις πτώσεις. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν 2-3 φορές αύξηση του κινδύνου πτώσεων σε ηλικιωμένους με καταρράκτη σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν [4,5]. Υπήρξε μόνο μία τυχαιοποιημένη δοκιμή παγκοσμίως για την αξιολόγηση των οφελών της ταχείας επέμβασης καταρράκτη, που διεξήχθη στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 1999-2002 [6]. Αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι η επέμβαση καταρράκτη στον ένα οφθαλμό, μέσα σε 1 μήνα από την παραπομπή, μείωσε το ποσοστό πτώσεων κατά 34% σε περίοδο 12 μηνών [6]. Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι μια αποτελεσματική παρέμβαση για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων σε ηλικιωμένους ασθενείς με προβλήματα όρασης που σχετίζεται με καταρράκτη [7].
Μείνετε ενεργοί ή ενεργές. Διατηρήστε μια ρουτίνα άσκησης που εστιάζει στη δύναμη και την ισορροπία των ποδιών. Αυτοί οι δύο παράγοντες μπορούν να σας βοηθήσουν να παραμείνετε σταθεροί στο έδαφος. Ένα παράδειγμα τέτοιας άσκησης είναι το Τάι Τσι. Το Τάι Τσι μπορεί να είναι ευεργετικό για τη βελτίωση της ισορροπίας και τη μείωση των πτώσεων σε ηλικιωμένους και σε άτομα με νόσο του Πάρκινσον [8].
Μιλήστε με τον γιατρό σας
Οι πτώσεις σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα, θνησιμότητα και τοποθέτηση σε γηροκομείο. Οι περισσότερες πτώσεις έχουν πολλές αιτίες. Οι παράγοντες κινδύνου για πτώσεις περιλαμβάνουν τη μυϊκή αδυναμία, ιστορικό πτώσεων, χρήση τεσσάρων ή περισσότερων συνταγογραφούμενων φαρμάκων, χρήση βοηθητικής συσκευής, αρθρίτιδα, κατάθλιψη, ηλικία μεγαλύτερη των 80 ετών και διαταραχές στο βάδισμα, την ισορροπία, τη γνωστική λειτουργία, την όραση και τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, νευροεκφυλιστικές νόσοι (π.χ νόσος του Παρκινσον).
Οι γιατροί που φροντίζουν ηλικιωμένους ασθενείς θα πρέπει να ρωτούν για τυχόν πτώσεις που έχουν συμβεί τον περασμένο χρόνο. Η αξιολόγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει την αξιολόγηση των περιστάσεων της πτώσης, τη λήψη πλήρους ιστορικού, τη διενέργεια πλήρους κλινικής εξέτασης και την αναζήτηση πιθανών παραγόντων κινδύνου πρόκλησης πτώσης. Ρωτήστε το γιατρό σας πόσο κίνδυνο ενέχει η πτώση για εσάς. Μάθετε από τον γιατρό σας εάν κάποιο από τα φάρμακά που σας έχει χορηγήσει σας συμβάλλει στην πρόκληση υπνηλίας ή ζάλης[9].
Αν κάποιο άτομο πάσχει από κρίσεις ιλίγγου θα πρέπει να ερευνώνται τα αίτια του ιλίγγου από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Ο ίλιγγος μπορεί να εισβάλλει αιφνιδίως ή να είναι χρόνιος που υποτροπιάζει, Ο καλοήθης ίλιγγος θέσεως αντιμετωπίζεται εύκολα με κατάλληλους χειρισμούς της κεφαλής ή του σώματος. Η αιφνίδια βαρηκοΐα και η ωτοσκλήρυνση μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις ιλίγγου και ζάλης. Ζάλη μπορεί να συνοδεύει την αιθουσαία ημικρανία. Αυτές οι περιπτώσεις πρέπει να συζητούνται με τον ωτορινολαρυγγολόγο. Μεταξύ των σημείων της νόσου του Παρκινσον περιλαμβάνονται και οι πτώσεις. Tα άτομα με νόσο του Πάρκινσον πέφτουν εύκολα.
Προοπτικές μελέτες δείχνουν ότι μεταξύ 45% και 68% των ατόμων με νόσο του Πάρκινσον θα πέφτουν κάθε χρόνο [18, 19], με ένα μεγάλο ποσοστό (50-86%) να πέφτει περιοδικά [20]. Επιπλέον, ο κίνδυνος πτώσεων και καταγμάτων αυξάνεται σταθερά από την ηλικία των 40 ετών, πολύ νωρίτερα από ότι σε υγιή άτομα [21]. Παράγοντες που συμβάλουν στις πτώσεις από νόσο του Πάρκινσον είναι οι παρακάτω και πρέπει να αναζητώνται από τον θεράποντα ιατρό, όταν παίρνει το ιατρικό ιστορικό ενός ατόμου που αναφέρει ότι πέφτει συχνά.
- Αστάθεια στάσης – Η αστάθεια στάσης είναι ένα από τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά της νόσου του Πάρκινσον. Τα άλλα τρία χαρακτηριστικά είναι ο τρόμος ηρεμίας, η βραδυκινησία ή βραδύτητα των κινήσεων (Βραδυκινησία είναι η επιβράδυνση της έναρξης εκούσιας κίνησης με προοδευτική μείωση της ταχύτητας και του εύρους της επαναλαμβανόμενης δράσης) και η ακαμψία ή δυσκαμψία. Η ορθοστατική αστάθεια αναφέρεται στην αδυναμία κάποιου να διορθώσει τη στάση του μετά από ώθηση του σώματός του από τον εξεταστή, που του έχει χαλάσει την ισορροπία του. Αυτή την εξέταση την κάνει ο νευρολόγος στο ιατρείο του, τραβώντας προς τα πίσω τους ώμους του ασθενούς και παρατηρώντας, αν με αυτόν τον χειρισμό θα πέσει ο ασθενής. Ένα άτομο με νόσο του Πάρκινσον μπορεί να πέσει εάν σπρωχτεί. Αυτό το σύμπτωμα δεν είναι τυπικά παρόν στην αρχή της νόσου και τείνει να αναπτύσσεται καθώς η νόσος εξελίσσεται. Η σταθερότητα της στάσης μπορεί να επηρεαστεί, είτε νωρίς είτε αργότερα στη διαδικασία της νόσου και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις και τραυματισμούς. Οι πρώιμες πτώσεις είναι άτυπες για εκείνους που είναι νεότεροι στην έναρξη, αλλά η ηλικία είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για πτώσεις στη νόσο του Πάρκινσον [15] και, στους ηλικιωμένους, η νόσος μερικές φορές διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά στα νοσοκομεία μετά από πτώση. Στη μελέτη του Wood και των συνεργατών αναφέρεται ότι πτώσεις εμφανίστηκαν στο 68% των 109 ασθενών με νόσο του Πάρκινσον, που είχαν μέση ηλικία τα 75 έτη και μέση διάρκεια νόσου 3 χρόνια [16]. Οι προγνωστικοί παράγοντες πτώσεων εκτός της μεγαλύτερης ηλικίας περιλαμβάνουν τη διάρκεια της νόσου, την άνοια, τη συμμετρική έναρξη, τη στάση και την αυτόνομη αστάθεια.
- Πάγωμα βάδισης (freezing of gait) – Αυτό είναι ένα μη φυσιολογικό μοτίβο βάδισης που μπορεί να συνοδεύει την νόσο του Πάρκινσον (καθώς και άλλες παρκινσονικές διαταραχές ). Στο πάγωμα της βάδισης το άτομο δεν μπορεί να μετακινήσει τα πόδια του προς τα εμπρός παρά την πρόθεση του να περπατήσει. Κατά μία έννοια, έχει κολλήσει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη χαρακτηριστική εμφάνιση των ποδιών, τα οποία κάνουν γρήγορες κινήσεις στη θέση τους. Ωστόσο, ενώ τα πόδια παραμένουν στη θέση τους, ο κορμός εξακολουθεί να έχει ορμή προς τα εμπρός, γεγονός που καθιστά τις πτώσεις συνηθισμένες στο πλαίσιο του παγώματος του βαδίσματος. Τ ο πάγωμα του βαδίσματος (FOG) είναι μια κύρια αιτία πτώσεων και αναπηρίας στη νόσο του Πάρκινσον[17].
- Επιταχυνόμενο (fastinating) βάδισμα – Αυτό είναι ένα άλλο μη φυσιολογικό μοτίβο βάδισης που μπορεί να εμφανιστεί σε ορισμένα άτομα με νόσο του Πάρκινσον. Σε αυτό το βάδισμα, το άτομο κάνει σύντομα βήματα που γίνονται μικρότερα και πιο γρήγορα, μέχρι να φαίνεται ότι το άτομο σχεδόν τρέχει. Το άτομο μπορεί να μην είναι σε θέση να σταματήσει αυτό το μοτίβο περπατήματος και μπορεί να καταλήξει να χτυπήσει σε εμπόδια, για να σταματήσει. To εορταστικό βάδισμα μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις.
- Δυσκινησίες– Αυτές είναι επιπλέον, ακούσιες κινήσεις που εμφανίζονται σε μερικούς ανθρώπους ως παρενέργεια της χρήσης του φαρμάκου λεβοντόπα. Όταν είναι σοβαρές, οι δυσκινησίες μπορεί να βγάλουν ένα άτομο εκτός ισορροπίας και να προκαλέσουν πτώσεις.
- Οπτικοχωρική δυσλειτουργία – Μία από τις τυπικές γνωστικές προκλήσεις που μπορεί να επηρεάσει τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον είναι τα ελλείμματα στην οπτικοχωρική σκέψη. Τα ελλείμματα σε αυτή τη γνωστική περιοχή οδηγούν σε αδυναμία πλοήγησης σε τρεις διαστάσεις. Ένα άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να κάνει ελιγμούς γύρω από εμπόδια σε ένα δωμάτιο ή να σηκωθεί για να καθίσει σε μια καρέκλα. Αυτή η δυσκολία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πτώσεις.
- Ορθοστατική υπόταση – Ένα κοινό μη κινητικό χαρακτηριστικό της νόσου του Πάρκινσον είναι η πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά την αλλαγή της θέσης του κεφαλιού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ζάλη και ακόμη και λιποθυμία, κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί από τον παρευρισκόμενο ως πτώση. Ένα άτομο με νόσο του Πάρκινσον μπορεί να παρουσιάσει χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση). Επίσης μπορεί να εκδηλώσει ορθοστατική υπόταση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ζάλη, όταν σηκωθεί απότομα από το κάθισμα ή το κρεβάτι, που μπορεί να προκαλέσει πτώση.
Η ορθοστατική υπόταση είναι μια πτώση της αρτηριακής πίεσης (≥20 mm Hg συστολική και/ή ≥10 mm Hg διαστολική) που εμφανίζεται εντός 3 λεπτών από την ορθοστασία. Aυτή η αλλαγή μπορεί να παρατηρηθεί σε άτομα που έχουν συμπτώματα ζάλης όταν αλλάζουν στάση από την ξαπλωμένη ή καθιστή, στην όρθια στάση ή στα άτομα με ανεξήγητη πτώση. Ο κίνδυνος εκδήλωσης ορθοστατικής υπότασης είναι αυξημένος στα άτομα άνω των 60 ετών, στα άτομα με διαβήτη, στα άτομα με νόσο του Πάρκινσον και σε άτομα που παίρνουν ορισμένα φάρμακα. Ο στόχος της θεραπείας της υπότασης είναι να μειώσει τα συμπτώματα (συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου τραυματισμού) και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής, αντί να προσπαθήσει να μειώσει την πτώση της αρτηριακής πίεσης. Πάντοτε αναζητούνται τα αίτια της υπότασης, διότι θεραπεύοντας την αρτηριακή υπόταση πιθανόν να μειωθεί η συχνότητα ή η πιθανότητα πρόκλησης πτώσεων[22].
Η δυσκοιλιότητα αυξάνει τον κίνδυνο πτώσης στην τουαλέτα. Καθώς το άτομο κάνει έντονη προσπάθεια αφόδευσης, αυτή μπορεί να προκαλέσει πτώση του καρδιακού ρυθμού και αύξηση ή μείωση της αρτηριακής πίεσης, που μπορεί να έχει ως επακόλουθο, μερικές φορές, την πρόκληση ζάλης και πτώση. Η δυσκοιλιότητα προκαλεί επίσης σωματική πίεση στην ουροδόχο κύστη, η οποία συμβάλλει στην ακράτεια ούρων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις καθώς ένα άτομο κάνει βιαστικές κινήσεις στο λουτρό και μπορεί να γλιστρήσει στα χυμένα ούρα. Η κούραση και η εξάντληση των ατόμων με νόσο του Πάρκινσον λόγω διαταραχής του ύπνου ή έλλειψης ύπνου είναι επίσης κρυφοί παράγοντες κινδύνου πτώσης, όπως και το άγχος και οι συναισθηματικές αντιδράσεις στα γεγονότα της ζωής. Ενώ το άγχος τείνει να επιδεινώνει τα συμπτώματα συνολικά, πολλά άτομα με νόσο του Πάρκινσον αναπτύσσουν επίσης έναν έντονο φόβο πτώσης.
Ο ρόλος της επάρκειας της βιταμίνης D3 στην αύξηση του κινδύνου των πτώσεων.
Η μυϊκή αδυναμία είναι χαρακτηριστικό της σοβαρής έλλειψης βιταμίνης D3. Όμως, η επίδραση της ηπιότερης έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης D3 στη μυϊκή μάζα και την μυϊκή απόδοση και τον κίνδυνο πτώσης είναι αβέβαιη. Τα επαρκή επίπεδα βιταμίνης D3 επηρεάζουν τη μυϊκή μάζα και την απόδοση, την ισορροπία και τον κίνδυνο πτώσης σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην επίδραση τόσο του αρχικού επιπέδου της 25-υδροξυβιταμίνης D3 [25(OH)D3] όσο και της χορηγούμενης δόσης βιταμίνης D3 kai στην κλινική ανταπόκριση προς την συμπληρωματική βιταμίνη D3 σε άνδρες και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ηλικιωμένοι με επίπεδα 25(OH)D3 στον ορό <40nmol/L ή 16ng/ml φαίνεται πιο πιθανό να βελτιώσουν την απόδοση των μυών τους με τη συμπληρωματική λήψη φυσικής βιταμίνης D3. Συνιστάται προτού ξεκινήσει κάποιο άτομο τη λήψη βιταμίνης D3 να μετρήσει τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό του αίματός του. Ως έλλειψη είναι τα επίπεδα από 0-20ng/ml. Ως ανεπάρκεια είναι τα επίπεδα από 21 ως 39ng/ml. Αν υπάρχει έλλειψη ή ανεπάρκεια χορηγείται καθημερινά τέτοια δόση, ώστε να φτάσουν τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 τα 60-80ng/ml. Ακολούθως, το εύρος δόσης της βιταμίνης D3 κυμαίνεται από 800-1000 IU την ημέρα, που βρέθηκαν να είναι αποτελεσματικά σε πολλές μελέτες. Οι χαμηλότερες δόσεις ήταν γενικά αναποτελεσματικές και αρκετές δόσεις πάνω από αυτό το εύρος έχουν αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων. Συμπερασματικά, οι ηλικιωμένοι με επίπεδα 25(OH)D ορού <40nmol/L είναι πιθανό να έχουν λιγότερες πτώσεις εάν έχουν επιθυμητά επίπεδα 25 υδροξυβιταμίνης στον ορό τους και λαμβάνουν 800-1000 IU βιταμίνης D3 την ημέρα[10].
Η έρευνά μας δείχνει ότι οι ασθενείς με οστεοπενία, οστεοπόρωση, έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D3 και όσα άτομα βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να πάθουν κατάγματα και πτώσεις δεν πρέπει να διακόψoυν τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D3. Γίνεται όλο και πιο προφανές ότι οι ασθενείς με υποβιταμίνωση D3 είναι εκείνοι που αποκομίζουν το μέγιστο όφελος από τη συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3[11].
Συνολικά, τα συμπληρώματα βιταμίνης D3 δεν φαίνεται να μειώνουν τις πτώσεις, αλλά μπορεί να είναι αποτελεσματικά σε άτομα που έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D πριν από τη θεραπεία.
Τα θρεπτικά συστατικά συνήθως δρουν συντονισμένα στον οργανισμό. Η εντερική απορρόφηση και ο επακόλουθος μεταβολισμός μιας συγκεκριμένης θρεπτικής ουσίας, σε κάποιο βαθμό, εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα άλλων θρεπτικών συστατικών. Το μαγνήσιο και η βιταμίνη D είναι 2 πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τις φυσιολογικές λειτουργίες διαφόρων οργάνων. Το μαγνήσιο βοηθά στην ενεργοποίηση της βιταμίνης D3, η οποία βοηθά στη ρύθμιση της ομοιόστασης του ασβεστίου και των φωσφορικών αλάτων και επηρεάζει την ανάπτυξη και τη συντήρηση των οστών.
Όλα τα ένζυμα που μεταβολίζουν τη βιταμίνη D3 φαίνεται να απαιτούν μαγνήσιο, το οποίο δρα ως συμπαράγοντας στις ενζυματικές αντιδράσεις στο ήπαρ και τα νεφρά. Η ανεπάρκεια σε οποιοδήποτε από αυτά τα θρεπτικά συστατικά αναφέρεται ότι σχετίζεται με διάφορες διαταραχές, όπως οστεοπενία, οστεοπόρωση, σκελετικές παραμορφώσεις, καρδιαγγειακές παθήσεις και μεταβολικό σύνδρομο.
Όταν χορηγείται βιταμίνη D3 για μεγάλα χρονικά διαστήματα συνχορηγείται συμπληρωματικά μαγνήσιο (Magnigkel). Κάθε κάψουλα του Magnigkel περιέχει 28,5mg Ταυρικό μαγνήσιο και 143mg Κιτρικό Μαγνήσιο. Λαμβάνεται μία κάψουλα το πρωί και το βράδυ με το φαγητό. Όσον αφορά τη βιταμίνη D3 επιλέγεται η φυσική και όχι η συνθετική βιταμίνη D3, που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (D3 Gkelin drops). Κάθε σταγόνα του D3 Gkelin drops περιέχει 1000 ΙU (Διεθνείς Μονάδες φυσικής βιταμίνης D3).
Διαμόρφωση ασφαλούς περιβάλλοντος στην κατοικία
Κάντε το περιβάλλον του σπιτιού σας ασφαλές, ώστε οι συνθήκες διαβίωσής στο σπίτι σας να μην ευνοούν τις πτώσεις. Διατηρήστε τα δάπεδά σας απαλλαγμένα από ακαταστασία. Ασφαλίστε τις λείες επιφάνειες των δαπέδων του σπιτιού με αντιολισθητικές επιστρώσεις. Σταθεροποιήστε τα χαλιά στο πάτωμα, ώστε να μην ολισθαίνουν, όταν κάποιος βαδίζει επάνω τους. Βεβαιωθείτε ότι όλες οι σκάλες έχουν λαβές συγκράτησης και στις δύο πλευρές. Ενισχύστε τον φωτισμό των δωματίων σας για να βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να βλέπετε καθαρά καθώς μετακινείστε. Τοποθετήστε χειρολαβές στους τοίχους του λουτρού σας, στη μπανιέρα, στην ντουζιέρα και στην τουαλέτα.
Αντιπτωτική συμπεριφορά στο σπίτι
Περπατάτε μέσα στο σπίτι σας και ιδιαίτερα στην τουαλέτα με παντόφλες ή παπούτσια που δεν ευνοούν την ολίσθηση.
Η εφαρμογή ομαδικών και οικιακών προγραμμάτων άσκησης και οι παρεμβάσεις για την ασφάλεια στο σπίτι μειώνουν το ποσοστό πτώσεων και τον κίνδυνο πτώσης.
Τα πολυπαραγοντικά προγράμματα αξιολόγησης και παρέμβασης μειώνουν το ποσοστό πτώσεων αλλά όχι τον κίνδυνο πτώσης. Το Tai Chi μειώνει τον κίνδυνο πτώσης[12].
Η άσκηση μόνη της και διάφοροι συνδυασμοί παρεμβάσεων έχουν σχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο τραυματικών πτώσεων σε σύγκριση με τη συνήθη φροντίδα πρόληψής τους. Η επιλογή της παρέμβασης πρόληψης της πτώσης μπορεί να εξαρτάται από τις αξίες και τις προτιμήσεις του ασθενούς και του φροντιστή του [13].
Κατανόηση των συνεπειών των πτώσεων από τα ηλικιωμένα άτομα
Ένας στους τρεις ηλικιωμένους που κατοικούν στην κοινότητα ηλικίας ≥ 65 ετών και ένας στους δύο ηλικίας > 80 ετών θα έχει τουλάχιστον μία πτώση μέσα σε ένα χρόνο. Πολλοί ηλικιωμένοι “πέφτουν αθόρυβα” δηλαδή δεν αναφέρουν την πτώση τους, ούτε αναζητούν ιατρική βοήθεια εκτός και αν τραυματιστούν. Δημοσίευση από την Σιγκαπούρη αναφέρει ότι, οι πτώσεις ευθύνονται για το 40% των θανάτων που σχετίζονται με τραυματισμούς. Οι μη αντιμετωπισμένοι παράγοντες κινδύνου για πτώσεις οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες πτώσεις και σε κακή ποιότητα ζωής.
Οι ηλικιωμένοι που έχουν βιώσει πτώσεις και σχεδόν πτώσεις μπορεί να έχουν φόβο πτώσης, αγχώδες σύνδρομο μετά την πτώση, κατάθλιψη και μείωση των δραστηριοτήτων, με αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία τους. Οι γιατροί πρωτοβάθμιας περίθαλψης μπορούν να εξετάσουν και να βελτιστοποιήσουν τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου όπως κακή όραση, ισορροπία, κακή βάδιση, κινητική αδυναμία, διαταραχές των αρθρώσεων, ψυχοφάρμακα, ηρεμιστικά, φάρμακα κατά της υπέρτασης, επιλογή υποδημάτων και παράγοντες περιβάλλοντος.
Οι έγκαιρες παραπομπές για επεμβάσεις 
καταρράκτη, ασκήσεις ισορροπίας και ενδυνάμωσης και θεραπεία οστεοπόρωσης μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πτώσεων και βλαβερών επακολούθων τους [14].
Οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης της πτώσης είναι πολυπαραγοντικές παρεμβάσεις που στοχεύουν σε αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου, ασκήσεις για μυϊκή ενδυνάμωση σε συνδυασμό με προπόνηση ισορροπίας και απόσυρση ψυχοτρόπων φαρμάκων. Η αξιολόγηση και η τροποποίηση του κινδύνου στο σπίτι από έναν επαγγελματία υγείας είναι επίσης χρήσιμη[9]. Τα ηλικιωμένα άτομα φροντίζουν για την ενίσχυση του μυοσκελετικού τους συστήματος παίρνοντας συμπληρωματιλά φυσική βιταμίνη D3 (D3 Gkelin drops), βιταμίνη Κ2 (Kappagkel), μαγνήσιο (Magnigkel) και ψευδάργυρο (Zincobell).
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Sherrington C, Gates S, Clemson LM, Lamb SE. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD007146.
2.David John Hallford , Geoff Nicholson , Kerrie Sanders , Marita P McCabe
The Association Between Anxiety and Falls: A Meta-Analysis. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci
3.Lesley D Gillespie , M Clare Robertson, William J Gillespie, Catherine Sherrington, Simon Gates, Lindy M Clemson, Sarah E Lamb . Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD007146.
4.R Q Ivers1, R G Cumming, P Mitchell, K Attebo. Visual impairment and falls in older adults: the Blue Mountains Eye Study. J Am Geriatr Soc. 1998 Jan;46(1):58-64.
5.McCarty CA, Fu CL & Taylor HR. Predictors of falls in the Melbourne visual impairment project. Aust N Z J Public Health 2002; 26: 116–119.
6.Harwood RH, Foss AJ, Osborn F, Gregson RM, Zaman A & Masud T. Falls and health status in elderly women following first eye cataract surgery: a randomised controlled trial. Br J Ophthalmol 2005; 89: 53–59.
7.Brannan S, Dewar S, Sen J, et al. A prospective study of the rate of falls before and after cataract surgery. Br J Ophthalmol. 2003;87:560–2.
8.Zhong D, Xiao Q, Xiao X, Li Y, Ye J, Xia L, Zhang C, Li J, Zheng H, Jin R. Tai Chi for improving balance and reducing falls: An overview of 14 systematic reviews. Ann Phys Rehabil Med. 2020 Nov;63(6):505-517.
9.Shobha S Rao. Prevention of falls in older patients. Am Fam Physician. 2005 Jul 1;72(1):81-8.
10.Dawson-Hughes B. Vitamin D and muscle function. J Steroid Biochem Mol Biol. 2017 Oct;173:313-316. doi: 10.1016/j.jsbmb.2017.03.018. Epub 2017 Mar 22.PMID: 28341251
11.Aguilar Del Rey J, Jódar Gimeno E, Brañas Baztán F, Gómez Alonso C, González Lama Y, Malouf Sierra J, Borrego RS, Segura de la Morena J, Suárez Pérez JA, Valdés Y Llorca C.Is vitamin-D supplementation not useful in patients at risk of fractures and falls? Gynecol Endocrinol. 2020 Feb;36(2):93-95.
12.Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Sherrington C, Gates S, Clemson LM, Lamb SE.. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD007146.
13.Tricco AC, Thomas SM, Veroniki AA, Hamid JS, Cogo E, Strifler L, Khan PA, Robson R, Sibley KM, MacDonald H, Riva JJ, Thavorn K, Wilson C, Holroyd-Leduc J, Kerr GD, Feldman F, Majumdar SR, Jaglal SB, Hui W, Straus SE.Comparisons of Interventions for Preventing Falls in Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2017 Nov 7;318(17):1687-1699. doi: 10.1001/jama.2017.15006.
14.Ang GC, Low SL, How CH. Approach to falls among the elderly in the community. Singapore Med J. 2020 Mar;61(3):116-121. doi: 10.11622/smedj.2020029.
15. , and (2006) Predictors of falls and fractures in bradykinetic rigid syndromes: a retrospective study. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 77, 468–473.
16., , and (2002) Incidence and prediction o f falls in Parkinson’s disease: a prospective multidisciplinary study. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 72, 721–725.
17.Rutz DG, Benninger DH. Physical Therapy for Freezing of Gait and Gait Impairments in Parkinson Disease: A Systematic Review. PM R. 2020 Nov;12(11):1140-1156.
18.Bloem B.R., Grimbergeb Y.A.M., Cramer M., Willemsen M., Zwinderman A.H. Prospective assessment of falls in Parkinson’s disease. J. Neurol. 2001;248:950–958.
19.Paul S.S., Sherrington C., Canning C.G., Fung V.S.C., Close J.C., Lord S.R. The relative contribution of physical and cognitive fall risk factors in people with Parkinson’s disease:
nning C.G. Recurrent falls in Parkinson’s disease: A systematic review. Parkinsons Dis. 2013;2013:906274.
21.Kalilani L., Asgharnejad M., Palokangas T., Durgin T. Comparing the incidence of falls/fractures in Parkinson’s disease patients in the US population. PLoS ONE. 2016;11:e0161689.
22. Arjen Mol , Phuong Thanh Silvie Bui Hoang , Sifat Sharmin , Esmee M Reijnierse , Richard J A van Wezel , Carel G M Meskers , Andrea B Maier. Orthostatic Hypotension and Falls in Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. J Am Med Dir Assoc. 2019 May;20(5):589-597.e5.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.