ηλικιωμένους. Η νόσος Alzheimer (AD) είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας και η πιο κοινή νευροεκφυλιστική νόσος.
Η δίαιτα MIND στοχεύει στη μείωση της άνοιας και της υποβάθμισης της υγείας του εγκεφάλου που συμβαίνει συχνά καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν [8].
Πολλοί ειδικοί θεωρούν τη Μεσογειακή δίαιτα και τη δίαιτα DASH ως μερικές από τις πιο υγιεινές δίαιτες. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτές οι δίαιτες μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση και να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, πολλών άλλων ασθενειών και να μειώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης νόσου του Alzheimer[9].
Αλλά οι ερευνητές ήθελαν να δημιουργήσουν μια δίαιτα ειδικά για να βοηθήσουν στη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου και στην πρόληψη της άνοιας.
Για να γίνει αυτό, συνδύασαν τροφές από τη Μεσογειακή δίαιτα και τη δίαιτα DASH που είχε αποδειχθεί ότι ωφελούν την υγεία του εγκεφάλου.
Για παράδειγμα, τόσο η Μεσογειακή όσο και η δίαιτα DASH συνιστούν την κατανάλωση πολλών φρούτων. Ενώ η κατανάλωση φρούτων δεν έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη λειτουργία του εγκεφάλου, αυτό δεν ισχύει με την κατανάλωση μούρων [10].
Έτσι, η δίαιτα MIND ενθαρρύνει τους οπαδούς της να τρώνε μούρα, αλλά δεν δίνει έμφαση στην κατανάλωση φρούτων γενικά.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για το πώς να ακολουθήσετε τη δίαιτα MIND. Απλώς τρώτε περισσότερα από τα 10 τρόφιμα που σας ενθαρρύνει να φάτε η δίαιτα και τρώτε λιγότερα από τα πέντε τρόφιμα που προτείνει η δίαιτα να περιορίσετε.
Οι επόμενες δύο ενότητες συζητούν ποιες τροφές πρέπει να τρώτε και ποιες να αποφεύγετε στη δίαιτα ΜΙΝD.
Τροφές που πρέπει να τρώγονται με τη δίαιτα MIND:
Πράσινα, φυλλώδη λαχανικά και όλα τα άλλα λαχανικά.
Μούρα, φράουλες, βατόμουρα, σμέουρα, μύρτιλα [11, 12].
Ξηροί καρποί, ελαιόλαδο, δημητριακά ολικής αλέσεως [τρεις μερίδες καθημερινά. Επιλέξτε δημητριακά ολικής αλέσεως όπως πλιγούρι βρώμης, κινόα, καστανό ρύζι, ζυμαρικά ολικής αλέσεως και 100% ψωμί ολικής αλέσεως].
Ψάρια: Τρώτε ψάρι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Είναι καλύτερο να επιλέγετε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, οι σαρδέλες, η πέστροφα, ο τόνος και το σκουμπρί λόγω των υψηλών ποσοτήτων τους σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
Φασόλια: Συμπεριλάβετε τα φασόλια σε τουλάχιστον τέσσερα γεύματα κάθε εβδομάδα. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα φασόλια, τις φακές και τη σόγια.
Πουλερικά: Προσπαθήστε να τρώτε κοτόπουλο ή γαλοπούλα τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Σημειώστε ότι το τηγανητό κοτόπουλο δεν ενθαρρύνεται στη δίαιτα MIND.
Κρασί: Επιδιώξτε όχι περισσότερο από ένα ποτήρι την ημέρα. Τόσο το κόκκινο όσο και το λευκό κρασί μπορεί να ωφελήσουν τον εγκέφαλο. Ωστόσο, πολλές έρευνες έχουν επικεντρωθεί σε μια από τις χημικές ενώσεις που υπάρχουν στο κόκκινο κρασί, την ρεσβερατρόλη, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από τη νόσο του Αλτσχάιμερ [13].
H ρεσβερατρόλη διαπερνάει τον αιματεγκεφαλικό φραγμό και ασκεί αντιοξειδωτική δράση, ενισχύοντας τα αντιοξειδωτικά ένζυμα. Η ρεσβερατρόλη εμπλέκεται στη δραστηριότητα επέκτασης της διάρκειας ζωής που προκαλείται από τη σιρτουίνη 1 [Sirtuin (SIRT1)]. Η ρεσβερατρόλη μειώνει τη νευρογλοιακή ενεργοποίηση και βοηθάει στην αύξηση της νευρογένεσης του ιππόκαμπου. Η ρεσβερατρόλη μειώνει την έκφραση της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς και βελτιώνει τη μνήμη χώρου εργασίας (spatial working memory), δηλαδή την ικανότητα να θυμάται κανείς που είναι τοποθετημένο ένα αντικείμενο ή που έχει συμβεί κάποιο γεγονός [20].
H συχνή μικρή κατανάλωση κόκκινου κρασιού συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για τη νόσο του Αλτσχάιμερ και αυτή η πρόσθετη νευροπροστατευτική δράση έχει υποστηριχθεί ότι οφείλεται στη ρεσβερατρόλη[21].Πλουσιο κρασί σε ρεσβερατρόλη είναι το φυσικό γλυκό λιαστό κόκκινο κρασί Aγιωργίτικο Νεμέας “Γκελάντο”. Αρκούν ημερησίως δύο κουταλιές της σούπας. Σε περίπτωση που δεν είναι επιθυμητή η κατανάλωση οινοπνεύματος μπορεί να παίρνει κανείς καθημερινά 3-6 κάψουλες “Βινογκελίν”. Oι κάψουλες “Βινογκελίν” περιέχουν τη σκόνη των αποξηραμένων σπόρων, φλουδών και βοστρύχων του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού, που παράγεται στο βιολογικό αμπελώνα “Γκέλικος”. Αρκούν ημερησίως 3-6 κάψουλες με το φαγητό.
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται στη δίαιτα MIND
Η δίαιτα MIND συνιστά τον περιορισμό των παρακάτω πέντε τροφών:
Βούτυρο και μαργαρίνη: Προσπαθήστε να τρώτε λιγότερο από 1 κουταλιά της σούπας (περίπου 14 γραμμάρια) καθημερινά. Αντ ‘αυτού, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε το ελαιόλαδο ως κύριο μαγειρικό λίπος και να βυθίσετε το ψωμί σας σε ελαιόλαδο με βότανα.
Τυρί: Η δίαιτα MIND συνιστά να περιορίσετε την κατανάλωση τυριού σε λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα.
Κόκκινο κρέας: Επιδιώξτε όχι περισσότερες από τρεις μερίδες κάθε εβδομάδα. Αυτό περιλαμβάνει όλο το βοδινό, χοιρινό, αρνί και προϊόντα που παρασκευάζονται από αυτά τα κρέατα.
Τηγανητά φαγητά: Η δίαιτα MIND αποθαρρύνει ιδιαίτερα τα τηγανητά τρόφιμα, ειδικά αυτά που προέρχονται από εστιατόρια fast-food. Περιορίστε την κατανάλωσή σας σε λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα.
Αρτοσκευάσματα και γλυκά: Αυτό περιλαμβάνει τα περισσότερα από τα επεξεργασμένα τρόφιμα (junk food) και τα επιδόρπια που μπορείτε να σκεφτείτε. Παγωτό, μπισκότα, μπράουνις, κέικ σνακ, ντόνατς, καραμέλες και άλλα. Προσπαθήστε να τα περιορίσετε σε όχι περισσότερες από τέσσερις φορές την εβδομάδα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα τρανς λιπαρά συνδέονται σαφώς με όλα τα είδη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, ακόμη και της νόσου του Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, οι επιπτώσεις των κορεσμένων λιπαρών στην υγεία συζητούνται ευρέως στον κόσμο της διατροφής [14, 15].
Μηχανισμοί δράσης της κουρκουμίνης κατά της νόσου του Αλτσχάιμερ και η στοχευμένη παροχή της στον εγκέφαλό
Η νόσο του Αλτσχάιμερ είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική νόσος. Πολλά διαφορετικά μονοπάτια σηματοδότησης, όπως το Wnt/β-κατενίνη, το Notch, το ROS/JNK και το PI3K/Akt/mTOR εμπλέκονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ και στην αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση φλαβονοειδών, και μια από τις πιο ελπιδοφόρες είναι η κουρκουμίνη.
Ωστόσο, επειδή η απλή σκόνη κουρκουμίνης δυσκολεύεται να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (BBB), πρέπει να ενθυλακωθεί από έναν φορέα φαρμάκου. Μερικοί από τους πιο συχνά μελετημένους φορείς είναι οι λιπιδικοί νανοφορείς, λιποσώματα, μικκύλια και PLGA (Poly(D,L-lactide-co-glycolide). Αυτοί οι φορείς είναι περαιτέρω συζευγμένοι με παράγοντες στόχευσης εγκεφάλου, όπως η λακτοφερρίνη και η τρανσφερρίνη [16].
Μέχρι σήμερα η πιο ευαπορρόφητη μορφή κουρκουμίνης είναι η μικκυλιακή. Το Curcugkel είναι συμπλήρωμα διατροφής υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης που φέρεται σε κάψουλες και είναι πιο ευαπορρόφητη από την απλή κουρκουμίνη κατά 18.500%. Το Curcugkel έχει τη δυνατότητα να διαπεράσει τον αιματεγκεφαλικό φραγμό και να τροφοδοτήσει τον εγκέφαλο, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της γνωσιακής ή γνωστικής ικανότητας του εγκεφάλου.
Συνοψίζουμε την in vivo και in vitro έρευνα που περιγράφει τους μηχανισμούς δράσης στους οποίους η κουρκουμίνη τροποποιεί την παθολογία της νόσου του Alzheimer:
H κουρκουμίνη αναστέλλει τον σχηματισμό και προάγει τη διάσπαση των πλακών αμυλοειδούς-β, εξασθενεί την υπερφωσφορυλίωση του tau και ενισχύει την κάθαρσή του, δεσμεύει τον χαλκό, μειώνει τη χοληστερόλη , τροποποιεί τη μικρογλοιακή δραστηριότητα, αναστέλλει την ακετυλοχολινεστεράση, μεσολαβεί στην οδό σηματοδότησης της ινσουλίνης και είναι αντιοξειδωτικό [17, 18].
Αν και η έρευνα για τα κορεσμένα λίπη και τις καρδιακές παθήσεις μπορεί να είναι ασαφής και πολύ αμφισβητούμενη, η έρευνα σε ζώα και οι μελέτες παρατήρησης σε ανθρώπους υποδηλώνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων λιπών σχετίζεται με κακή υγεία του εγκεφάλου [19].
Bιβλιογραφική τεκμηρίωση
1.Crous-Bou M, Minguillón C, Gramunt N, Molinuevo JL. Alzheimer’s disease prevention: from risk factors to early intervention. Alzheimers Res Ther. 2017 Sep 12;9(1):71.
2.Pal K, Mukadam N, Petersen I, Cooper C.Mild cognitive impairment and progression to dementia in people with diabetes, prediabetes and metabolic syndrome: a systematic review and meta-analysis. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2018 Nov;53(11):1149-1160.
3.Petersson SD, Philippou E.Mediterranean Diet, Cognitive Function, and Dementia: A Systematic Review of the Evidence. Adv Nutr. 2016 Sep 15;7(5):889-904.
4.Śliwińska S, Jeziorek M The role of nutrition in Alzheimer’s disease. .Rocz Panstw Zakl Hig. 2021;72(1):29-39.
5.Li H, Ye D, Xie W, Hua F, Yang Y, Wu J, Gu A, Ren Y, Mao K.Defect of branched-chain amino acid metabolism promotes the development of Alzheimer’s disease by targeting the mTOR signaling. Biosci Rep. 2018 Jul 2;38(4):BSR20180127.
6.Sylwia Śliwińska , Małgorzata Jeziorek. The role of nutrition in Alzheimer’s disease. Rocz Panstw Zakl Hig. 2021;72(1):29-39.
7.van den Brink AC, Brouwer-Brolsma EM, Berendsen AAM, van de Rest O.The Mediterranean, Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), and Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay (MIND) Diets Are Associated with Less Cognitive Decline and a Lower Risk of Alzheimer’s Disease-A Review. Adv Nutr. 2019 Nov 1;10(6):1040-1065.
8. Morris MC, Tangney CC, Wang Y, Sacks FM, Bennett DA, Aggarwal NT.MIND diet associated with reduced incidence of Alzheimer’s disease. Alzheimers Dement. 2015 Sep;11(9):1007-14.
9.van den Brink AC, Brouwer-Brolsma EM, Berendsen AAM, van de Rest O.The Mediterranean, Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), and Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay (MIND) Diets Are Associated with Less Cognitive Decline and a Lower Risk of Alzheimer’s Disease-A Review. Adv Nutr. 2019 Nov 1;10(6):1040-1065.
10.Thangthaeng N, Poulose SM, Miller MG, Shukitt-Hale B.Preserving Brain Function in Aging: The Anti-glycative Potential of Berry Fruit. Neuromolecular Med. 2016 Sep;18(3):465-73.
11.Elizabeth E Devore nheed@channing.harvard.edu“>1, Jae Hee Kang, Monique M B Breteler, Francine Grodstein Dietary intakes of berries and flavonoids in relation to cognitive decline. Ann Neurol. 2012 Jul;72(1):135-43.
12.Lauren M Willis 1, Barbara Shukitt-Hale, James A Joseph Recent advances in berry supplementation and age-related cognitive decline. Curr Opin Clin Nutr Metab Care . 2009 Jan;12(1):91-4.
13.Rao YL, Ganaraja B, Joy T, Pai MM, Ullal SD, Murlimanju BV.Neuroprotective effects of resveratrol in Alzheimer’s disease. Front Biosci (Elite Ed). 2020 Jan 1;12(1):139-149.
14.Martha Clare Morris martha_c_morris@rsh.net“>1, Denis A Evans, Julia L Bienias, Christine C Tangney, David A Bennett, Neelum Aggarwal, Julie Schneider, Robert S Wilson. Dietary fats and the risk of incident Alzheimer disease. Arch Neurol. 2003 Feb;60(2):194-200.
15.Dariush Mozaffarian dmozaffa@hsph.harvard.edu“>1, Martijn B Katan, Alberto Ascherio, Meir J Stampfer, Walter C Willett. Trans fatty acids and cardiovascular disease.
N Engl J Med. 2006 Apr 13;354(15):1601-13.
16.Duygu Ege. Action Mechanisms of Curcumin in Alzheimer’s Disease and Its Brain Targeted Delivery. Materials (Basel). 2021 Jun 16;14(12):3332.
17.Tang M, Taghibiglou C.The Mechanisms of Action. of Curcumin in Alzheimer’s Disease. J Alzheimers Dis. 2017;58(4):1003-1016
18. Shabbir U, Rubab M, Tyagi A, Oh DH. Curcumin and Its Derivatives as Theranostic Agents in Alzheimer’s Disease: The Implication of Nanotechnology. Int J Mol Sci. 2020 Dec 27;22(1):196.
19.Martha Clare Morris, Christine C Tangney Dietary fat composition and dementia risk. Neurobiol Aging. 2014 Sep;35 Suppl 2:S59-64.
20. Yan Y, Yang H, Xie Y, Ding Y, Kong D, Yu H. Research Progress on Alzheimer’s Disease and Resveratrol. Neurochem Res. 2020 May;45(5):989-1006.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.