Δρ. Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ευάγγελος Γκόλας

Μεταβολικές νόσοι των οστών είναι οι ασθένειες του οστίτη ιστού, μπορεί να αποδοθούν σε κυτταρικές αλλαγές ή σε διατροφικές ελλέίψεις/υπερβολές, που δημιουργούνται από διαιτητικές ανισορρπίες.. Στις ασθένειες αυτές περιλαμβάνεται ο υπερπαραθυρεοειδισμός, οστεοπενία, οστεοπόρωση, ωτοσκλήρυνση, οστεομαλακία, ραχίτιδα και πολλές νόσοι που σχετίζονται με ανώμαλη αφθονία των κυττάρων του Langerhans [1].

Η οστική απομετάλλωση εξαιτίας μια νόσου του μεταβολισμού των οστών μπορεί να οδηγήσει στον περιορισμό της οστικής μάζας των ακουστικών οσταρίων του μέσου ωτός, του οστέϊνου λαβυρίνθου και του λιθοειδούς οστού.

Η νόσος του Paget μπορεί να συνοδεύεται από απώλεια της οστικής πυκνότητας του κοχλιακού οστού [2].

Η οστική επαναδόμηση του αυτιού στην οστεοπόρωση είναι παρόμοια με τις οστικές αλλαγές που συμβαίνουν στην ωτοσκλήρυνση. Επιπροσθέτως, η οστεοπόρωση, η ατελής οστεογένεση και η ωτοσκλήρυνση έχουν παρόμοιο γενετικό μηχανισμό [1].

Σύμφωνα με μερικούς ερευνητές η οστεοπενία και η οστεοπόρωση μπορεί εύκολα να σχετίζονται με τον ιδιοπαθή καλοήθη ίλιγγο θέσεως [3].

Η δυσλειτουργία του οργάνου της ακοής και της ισορροπίας στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές της ισορροπίας του ασβεστίου και του φωσφόρου και τη νεφρική οστεοδυστροφία , κατά την πορείoα της νόσου.

Αποδεικνύοντας την παρουσία της βαρηκοΐας στους ασθενείς με μεταβολική νόσο των οστών, αυτό μπορεί να οδηγήσει στον καθορισμό νέων ενδείξεων μετρήσων οστικής πυκνότητας, για μερικούς ασθενείς.

Επιπλέον, η ακοολογική εξέταση των ασθενών με οστεοπενία ή οστεοπόρωση μπορεί να έχει σπουδαιότητα, εξαιτίας της επίπτωσης της βαρηκοΐας για την πρόγνωση των ασθενών με μεταβολική νόσο των οστών. [1].

Η σχέση της βαρηκοΐας με τη Βιταμίνη D

Έλλειψη της βιταμίνης D και αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα

Ο Brookes GB. (1985) διέγνωσε έλλειψη βιταμίνης D σε 27 ασθενείς με αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα, μέσα σε μια περίοδο 3 ετών. H έλλειψη βιταμίνης θα πρέπει να περιλαμβάνεται στη διαφορική διάγνωση της ανεξήγητης αμφοτερόπλευρης κοχλιακής βαρηκοίας και μπορεί να είναι σημαντική για μερικές περιπτώσεις ωτοσκλήρυνσης, πρεσβυακοίας και βαρηκοίας που σχετίζεται με χρονία νεφρική ανεπάρκεια.

Η θεραπεία θα πρέπει να προλαβαίνει την εξελισσόμενη βαρηκοία, η οποία μπορεί να είναι μερικώς αναστρέψιμη και την ανάπτυξη κλινικής οστεομαλακίας με περισσότερο γενικευμένα συμπτώματα [13].

Ο Ikeda K,και οι συνεργάτες (1989) ερεύνησαν τον πιθανό ρόλο της βιταμίνης D στην ακουστική διαταραχή μετρώντας τους τρεις μεταβολίτες της βιταμίνης D σε 28 ασθενείς με αμφοτερόπλευρη νευραισθητήρια βαρηκοία. Εικοσιτρείς από τους 28 ασθενείς έδειξαν σημαντικά χαμηλά επίπεδα 1,25-διυδρόξυβιταμίνης D3, με φυσιολογικές τιμές 25-υδροξυβιταμίνης D3.

Επιπρόσθετα με τις πειραματικές και κλινικές ανακοινώσεις που αφορούν την έλλειψη βιταμίνης D, σ’αυτή τη μελέτη δηλώνεται ότι η έλλειψη βιταμίνης D είναι μια από τις αιτιολογίες της αμφοτερόπλευρης νευραισθητήριας βαρηκοίας, μέσω του μεταβολισμού του ασβεστίου και της μικροκυκλοφορίας του κοχλία [14].

Ανεξήγητη αμφοτερόπλευρη κοχλιακή βαρηκοία και έλλειψη της βιταμίνης D

Ο Brookes GB. (1983) ανακοίνωσε δέκα περιπτώσεις ασθενών με αμφοτερόπλευρη κοχλιακή βαρηκοία που σχετιζόταν με έλλειψη βιταμίνης D. Η πιο πιθανή παθογένεση αυτών των περιπτώσεων είναι η εντοπισμένη απομετάλλωση του κοχλία που οδήγησε σε δευτεροπαθείς μορφολογικές αλλαγές.

Η συμπληρωματική θεραπεία με βιταμίνη D οδήγησε σε μονόπλευρη βελτίωση της ακοής σε δύο από τους τέσσερις ασθενείς, στους οποίους ήταν δυνατή η εκτίμηση της ακοής τους. [16, 17].

Έλλειψη βιταμίνης D και ωτοσκλήρυνση

Η ωτοσκλήρυνση είναι μια διαταραχή της οστικής αναδόμησης της ανθρώπινης ωτικής κάψας αδιευκρίνιστης αιτιοπαθογένειας..

Παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στη εκδήλωση της ωτοσκλήρυνσης είναι η γενετική προδιάθεση, ο διαταραγμένος οστικός μεταβολισμός, η επιμένουσα λοίμωξη από τον ιό της ιλαράς, η αυτοανοσία, ορμονικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Η ωτοσκλήρυνση μπορεί να εντοπίζεται στο οστάριο του αναβολέα ή μπορεί να επεκτείνεται στον οστέινο κοχλία του έσω ωτός. Η χειρουργική θεραπεία της ωτοσκληρυνσης δεν είναι πάντοτε αποτελεσματική , ούτε εφικτή σε ορισμένες περιπτώσεις [15].

Ο Brookes GB. (1985) , σε μια προοπτική μελέτη επί 47 ασθενών με ωτοσκληρυνση ερεύνησε τον πιθανό αιτιολογικό ρόλο της υποβιταμίνωσης D. Μεταξύ των ασθενών οι 27 ήταν γυναίκες και οι 20 άνδρες μέσης ηλικίας 46,4 ετών (κύμανση 21-79 ετών).

Η νόσος ήταν αμφοτερόπλευρη στους 43 ασθενείς , ενώ προσβολή στο κοχλία υπήρχε στο 84.4%. Ο μέσος χρόνος των συμπτωμάτων ήταν 17.1 έτη. Τα επίπεδα της βιταμίνης D υπολογίστηκαν μετρώντας τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό του πλάσματος, η οποία είναι ο κύριος μεταβολίτης της βιταμίνης D3.

Ανώμαλα χαμηλά επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3 βρέθηκαν στους 10 ασθενείς (21.7%) και με οριακά χαμηλά επίπεδα σε άλλους δύο ασθενείς.

Αυξημένη αλκαλική φωσφατάση βρέθηκε στον ορό του 32.6% των ασθενών, αυξημένο ασβέστιο στο 6.5% και ανόργανος φωσφόρος στο 4.3%.

Η θεραπεία υποκατάστασης του ασβεστίου και της βιταμίνης D προκάλεσε σημαντική βελτίωση της ακοής στους 3 από τους 16 ασθενείς και αυτά τα δεδομένα υποστηρίζουν την αιτιολογική σχέση της ωτοσκλήρυνσης και της έλλειψης βιταμίνης D3.

H έλλειψη της βιταμίνης D είναι πιθανόν ένας αιτιολογικός παράγοντας πρόκλησης μερικών περιπτώσεων ωτοσκλήρυνσης. Αυτό είναι σημαντικό, διότι η βαρηκοία ή η κώφωση που μπορεί να συνοδεύσει την κοχλιακή ωτοσκλήρυνση μπορεί να μην είναι αναστρέψιμη[18].

Η εξασφάλιση των επιθυμητών επιπέδων της βιταμίνης D στον οργανισμό του ανθρώπου (επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D3 στον ορό > 30ng/ml) είναι σημαντική όχι μόνο για την οστική υγεία και το μεταβολισμό ασβεστίου-φωσφόρου, αλλά και για τη συνολική υγεία και το καλώς έχειν του ατόμου. [19]..

Σήμερα είναι αναγνωρισμένη παγκοσμίως η πανδημία έλλειψης βιταμίνης. H κύρια αιτία της έλλειψης βιταμίνης D είναι η έλλειψη της  έκθεσης στον ήλιο, που εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια πηγή παραγωγής βιταμίνης D3 στο δέρμα των παιδιών και των ενηλίκων, τουλάχιστον μέχρι το 65^ο έτος της ηλικίας. Η βιταμίνη D3 παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διατήρηση της υγείας του σκελετού, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. [20].

Τα επαρκή επίπεδα της βιταμίνης D φαίνεται να είναι προστατευτικά κατά των μυοσκελετικών διαταραχών (μυική αδυναμία, πτώσεις στο έδαφος, κατάγματα), λοιμωδών νόσων, αυτοάνοσων νόσων, καρδιοκυκλοφορικής νόσου, διαβήτη τύπου 1 και 2, διαφόρων τύπων καρκίνου, νευροψυχιατρικών δυσλειτουργιών, ψυχικών νόσων και άλλων ασθενειών, διαταραχών της γονιμότητας και επιπλοκών της εγκυμοσύνης. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια βιταμίνης D σχετίζεται με όλες τις αιτίες της θνησιμότητας [21].

Η συμπληρωματική χορήγηση φυσικής και όχι συνθετικής βιταμίνης D3 που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο [D3 Gkelin drops] και η λογική έκθεση του γυμνού δέρματος στον ήλιο με στόχο την απόκτηση ιδανικών επιπέδων βιταμίνης D αποτελούν παράγοντες πρώτης γραμμής προφύλαξης από ένα μεγάλο φάσμα διαταραχών.

Η καθοδήγηση των πληθυσμών για συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 και η εφαρμογή στρατηγικών εκρίζωσης της έλλειψης βιταμίνης D3 πρέπει να περιλαμβάνονται στις προτερότητες των ιατρών, του νοσηλευτικού προσωπικού και όσων σχεδιάζουν τις πολιτικές Δημόσιας Υγείας.

Μετά από αυτά, η μέτρηση των επιπέδων της 25-υδροξυβιταμίνης D3 σε κάθε ασθενή με μεταβολική νόσο των οστών (οστεοπενία, οστεοπόρωση, κλπ), ωτοσκλήρυνση, πρεσβυακοία και νευραισθητήρια βαρηκοία είναι επιτακτική.

Σε περίπτωση έλλειψης βιταμίνης D3 χορηγείται από το στόμα φυσική και όχι συνθετική βιταμίνη D3, που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο [D3-Gkelin drops] σε δόση για τους ενήλικους 4000IU ή 4 σταγόνες ημερησίως για δύο μήνες, οπόταν επανελέγχονται τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D3.

Σε ασθενείς με μη χειρουργίσιμη ωτοσκλήρυνση ή ωτοσκλήρυνση στην έναρξή της, η χορήγηση Φθοριούχου νατρίου + Ανθρακικού ασβεστίου + βιταμίνη D3 + Kιτρικό Μαγνήσιο + βιταμίνη Κ2  (Florigkel) και D3-Gkelin drops για τρία χρόνια είναι δυνατόν να αναστρέψουν την απώλεια της ακοής ή να ανακόψουν την εξέλιξη της νόσου, σε πολλές περιπτώσεις.

Βιβλιογραφία

1. Zatoński T, Temporale H, Krecicki T. Hearing and balance in metabolic bone diseases. Pol Merkur Lekarski. 2012 Mar;32(189):198-201.

2. Dimitriadis PA, Bamiou DE, Bibas AG. Hearing loss in Paget’s disease: a temporal bone histopathology study. Otol Neurotol. 2012 Feb;33(2):142-6. doi: 10.1097/MAO.0b013e318241c3bd.

3. Jeong SH, Choi SH, Kim JY, Koo JW, Kim HJ, Kim JS. Osteopenia and osteoporosis in idiopathic benign positional vertigo. Neurology. 2009 Mar 24;72(12):1069-76.

4. Brookes EB, Morrison AW. Vitamin D deficiency and deafness [4]. Br Med J (Clin Res Ed). 1981 Jul 25;283(6286):273-4.

5. Holick MF. Evidence-based D-bate on health benefits of vitamin D revisited. Dermatoendocrinol. 2012 Apr 1;4(2):183-90. doi: 10.4161/derm.20015.

6. Biggar PH, Liangos O, Fey H, Brandenburg VM, Ketteler M. Vitamin D, chronic kidney disease and survival: a pluripotent hormone or just another bone drug? Pediatr Nephrol. 2011 Jan;26(1):7-18. doi: 10.1007/s00467-010-1526-x. Epub 2010 Apr 27.

7. Bacchetta J, Salusky IB, Hewison M. Beyond mineral metabolism, is there an interplay between FGF23 and vitamin D in innate immunity? Pediatr Nephrol. 2013 Apr;28(4):577-82. doi: 10.1007/s00467-012-2336-0. Epub 2012 Nov 2.

8. Hewison M. An update on vitamin D and human immunity. Clin Endocrinol (Oxf). 2012 Mar;76(3):315-25. doi: 10.1111/j.1365-2265.2011.04261.x.

9. Brookes EB, Morrison AW. Vitamin D deficiency and deafness. Br Med J (Clin Res Ed). 1981 Jul 25;283(6286):273-4.

10. Weir N. Sensorineural deafness associated with recessive hypophosphataemic rickets. J Laryngol Otol. 1977 Aug;91(8):717-22.

11. Chakrabarti AK, Johnson SC, Samantray SK, Reddy ER. Osteomalacia, myopathy and basilar impression. J Neurol Sci. 1974 Oct;23(2):227-35.

12. Elies W, Plester D. Basilar impression. A differential diagnosis of Menier’es disease. Arch Otolaryngol. 1980 Apr;106(4):232-3.

13. Brookes GB. Vitamin D deficiency and deafness: 1984 update. Am J Otol. 1985 Jan;6(1):102-7.

14. Ikeda K, Kobayashi T, Itoh Z, Kusakari J, Takasaka T. Evaluation of vitamin D metabolism in patients with bilateral sensorineural hearing loss. Am J Otol. 1989 Jan;10(1):11-3.

15. Szekanecz Z, Szekanecz E, Morvai K, Rácz T, Szegedi G, Sziklai I. Current aspects of the pathogenesis and clinical characteristics of otosclerosis: possibilities of drug therapy Orv Hetil. 1999 Oct 31;140(44):2435-40.

16. Brookes GB. Vitamin D deficiency–a new cause of cochlear deafness. J Laryngol Otol. 1983 May;97(5):405-20.

17. Brookes GB. Vitamin D deficiency and deafness: 1984 update. . Am J Otol. 1985 Jan;6(1):102-7.

18. Brookes GB. Vitamin D deficiency and otosclerosis. Otolaryngol Head Neck Surg. 1985 Jun;93(3):313-21.

19. Pludowski P, Holick MF, Pilz S, Wagner CL, Hollis BW, Grant WB, Shoenfeld Y, Lerchbaum E, Llewellyn DJ, Kienreich K, Soni M. Vitamin D effects on musculoskeletal health, immunity, autoimmunity, cardiovascular disease, cancer, fertility, pregnancy, dementia and mortality- a review of recent evidence. Autoimmun Rev. 2013 Mar 28. pii: S1568-9972(13)00040-2. doi: 10.1016/j.autrev.2013.02.004. [Epub ahead of print]

20.Wacker M, Holick MF. Vitamin D – effects on skeletal and extraskeletal health and the need for supplementation. Nutrients. 2013 Jan 10;5(1):111-48. doi: 10.3390/nu5010111.

21. Hossein-nezhad A, Holick MF. Optimize dietary intake of vitamin D: an epigenetic perspective. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2012 Nov;15(6):567-79. doi: 10.1097/MCO.0b013e3283594978.