Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Αικατερίνη Γκέλη
Για να θεωρηθεί αυτή η κατάσταση ως διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας πρέπει να μην αντιστοιχεί αυτή η συμπεριφορά με την ηλικία και ψυχοσωματική ανάπτυξη του ατόμου.
Η ΔΕΠΥ είναι μια αμφιλεγόμενη αναπτυξιακή νευροψυχιατρική διαταραχή στην οποία υπάρχουν σημαντικά προβλήματα με τις νευροψυχικές λειτουργίες, όπως ο έλεγχος της προσοχής και η έλλειψη αναστολών, που προκαλούν ελλείμματα της προσοχής, υπερδραστηριότητα ή παρορμητικότητα.
Η ΔΕΠΥ εμφανίζεται στην παιδική ηλικία και συχνά συνεχίζεται μέχρι την ενήλικη ζωή με μια επίπτωση (εξάπλωση στους ενηλίκους στο 4% ) [1].
H διαταραχή κοινωνικού άγχους συχνά συνυπάρχει με την ΔΕΠΥ [2].
Οι ενήλικοι με ΔΕΠΥ δεν επιδεικνύουν μόνο δυσκολίες στη συγκέντρωση της προσοχής, αλλά και ανικανότητα να ακολουθήσουν οδηγίες, κάνουν συχνά νευρικές κινήσεις, και φλυαρούν.
Από τα 22 πιο πρόσφατα επιστημονικά άρθρα που έχουν δημοσιευτεί στη διεθνή βιβλιογραφία για τη ΔΕΠΥ, στα 20 βρέθηκε ότι η επίπτωση της ΔΕΠΥ κυμαίνεται μεταξύ του 1.3-16%, Η επίπτωση του υπερδραστήριου τύπου ΔΕΠΥ κυμαίνεται μεταξύ του 1.4-7.8%, και η επίπτωση του τύπου έλλειψης προσοχής κυμαίνεται μεταξύ 2.1-2.7%.
Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι η ΔΕΠΥ είναι συχνότερη στο άρρεν φύλο, ότι προϋπάρχουν ψυχιατρικές νόσοι στην οικογένεια, υπάρχουν πτωχές σχολικές επιδόσεις, διαταραχές του ύπνου, νυκτερινή ενούρηση και έλλειψη βιταμίνης D [3].
Η ΔΕΠΥ πρωτοδιαγνώστηκε το 1920 και για την αντιμετώπισή της το 1940 χρησιμοποιήθηκαν αμφεταμίνες
Θεραπεία της ΔΕΠΥ
Οι καθιερωμένες θεραπείες στα παιδιά περιλαμβάνουν τη χορήγηση ψυχοδιεγερτικών φαρμάκων , τα οποία εξισορροπούν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστικών ουσιών του εγκεφάλου με αποτέλεσμα να βελτιώνονται δραματικά τα συμπτώματα της αδυναμίας προσοχής και της υπερδραστηριότητας. Στα παιδιά εφαρμόζεται ειδική εκπαίδευση και δίδονται ειδικές οδηγίες στους γονείς. Τα παραπάνω δεν θεραπεύουν τη διαταραχή, αλλά ανακουφίζουν τα συμπτώματα.
Παραδείγματα φαρμάκων που χορηγούνται στην ΔΕΠΥ είναι η μεθυλφαινυδάτη (Concerta, Metadate, Ritalin, και άλλα) [4], δεξτροαμφεταμίνη (Dexedrine) [5], αμφεταμίνη (Adderall XR) και λισδεξαμφεταμίνη (Vyvanse) [6].
Τα συνηθέστερα από τα φάρμακα που χορηγούνται στη ΔΕΠΥ είναι οι αμφεταμίνες και η μεθυλφαινυδάτη. Αν και υπάρχει υψηλή ανταπόκριση στη μεθυλφαινυδάτη εν τούτοις οι συχνότητες ύφεσης της ΔΕΠΥ φθάνουν μόνον το 56% των πασχόντων. Το 25% των πασχόντων που δεν δεν ανταποκρίνονται στη μεθυλφαινυδάτη ανταποκρίνονται με τη χορήγηση άλλων ψυχοδιεγερτικών και αντιστρόφως [7].
Τα διεγερτικά φάρμακα είναι σύντομης και μακράς διάρκειας που χορηγούνται με αυτοκόλλητο στο δέρμα του μηρού.
Η δοσολογία ρυθμίζεται από τον θεράποντα ιατρό, ο οποίος μπορεί να χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα για να βρει την επιθυμητή δόση.
Η δόση μπορεί να χρειαστεί τροποποίηση μόλις προκληθούν παρενέργειες (σοβαρές θανατηφόρες παρενέργειες από την καρδιά, αιφνίδιος θάνατος). Γιαυτό προτού χορηγηθεί θεραπεία με ψυχοδιεγερτικά γίνεται λεπτομερής καρδιολογικός έλεγχος των παιδιών.
Πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει σε νεαρά άτομα και εφήβους έχουν δείξει ξεκάθαρα την πρόκληση εγκεφαλικών βλαβών από τη χρήση των αμφεταμινών, καθώς και διαταραχές της συμπεριφοράς. τους, πράγμα που δημιουργεί νευροτοξικά προβλήματα, επί μακροχρόνιας χρήσης τους [8].
Άλλα φάρμακα που έχουν χρησιμοποιηθεί στη ΔΕΠΥ και έχουν δείξει επίσης αποτελεσματικότητα είναι η ατομοξετίνη (Strattera) [9] και τα αντικαταθλιπτικά, όπως η βουπροπιόνη (Wellbutrin) [10] και δεσιπραμίνη (Norpramin) [11], [13].
Η ατομοξετίνη και τα αντικαταθλιπτικά δρουν βραδύτερα από τα ψυχοδιεγερτικά και μπορεί να παρέλθουν εβδομάδες μέχρις ότου γίνουν αποτελεσματικά [14].
Τα αντικαταθλιπτικά σε ένα ποσοστό μπορεί να προκαλέσουν ιδεασμούς αυτοκτονίας σε παιδιά και εφήβους με ΔΕΠΥ [15].
Αν τα ψυχοδιεγερτικά χορηγούνται σε σωστή δόση δεν υπάρχει κίνδυνος εξάρτησης. Τα φάρμακα χορηγούνται πάντοτε υπεύθυνα από τους γονείς και ποτέ δεν δίδονται στο παιδί να τα πάρει στο σχολείο ή την εκδρομή του σχολείου.
Εκτός από τη φαρμακοθεραπεία εφαρμόζεται συμπεριφορική θεραπεία από τους γονείς και δασκάλους, ψυχοθεραπεία, ενασχόληση με ενδιαφέροντα που αυξάνουν τις δεξιότητες του παιδιού, ψυχοθεραπεία όλων των μελών της οικογενείας του παιδιού, εκπαίδευση του παιδιού σε κοινωνικές δεξιότητες.
H σύγχρονη θεραπεία με βελονισμό του κρανίου και ηλεκτροεγκεφαλική παλίνδρομη αλληλορρύθμιση [EEG biofeedback] επιτυγχάνει την υψίστη αποτελεσματικότητα στα παιδιά με ΔΕΠΥ, σε σύγκρισή με την ηλεκτροεγκεφαλική παλίνδρομη αλληλορρύθμιση, όταν αυτή εφαρμόζεται μόνη της.
Αυτή η συνδυασμένη θεραπεία ανακουφίζει ταχέως τα βασικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ και βελτιώνει τα ηλεκτροεγκεφαλικά κύματα στα πάσχοντα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό ότι η παραπάνω θεραπεία έχει εξαιρετική αποτελεσματικότητα [16].
Πρόληψη της ΔΕΠΥ
Για πρώτη φορά περιγράφεται σε μια Ισπανική έρευνα ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D3 των μητέρων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζονται με αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης ΔΕΠΥ από τα παιδιά [17].
Οι ισπανοί ερευνητές μελέτησαν 1,650 τετράχρονα παιδιά των οποίων οι μητέρες είχαν μετρήσει τα επίπεδα της βιταμίνης D σε κάποια φάση της εγκυμοσύνης τους.
Το 19% αυτών των γυναικών είχαν έλλειψη βιταμίνης D (<20 ng/ml) και το 33% είχαν ανεπάρκεια (20–29.99 ng/ml 25(OH)D3 , ενώ το 48% είχε επίπεδα 25(OH)D3 πάνω από 30 ng/ml.
Αυτά είναι υψηλότερα επίπεδα από αυτά που παρατηρούνται στις ΗΠΑ, ίσως λόγω της εργαστηριακής τεχνικής ανίχνευσης των επιπέδων της 25(ΟΗ)D3 που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές στην Ισπανία [high performance liquid chromatography].
Η επίπτωση για την ΔΕΠΥ στα παιδιά κυμαινόταν από 2% έως 7% ανάλογα με τη μέθοδο μέτρησης που είχε ακολουθηθεί (DSM-IV vs. ICD-10).
Οι Ισπανοί ερευνητές απέδειξαν ότι ο κίνδυνος εκδήλωσης συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ ελαττώνεται όσο περισσότερο είναι αυξημένες οι συγκεντρώσεις των επιπέδων της 25(OH)D3 γύρω στα 40 – 50 ng/ml [17].
Εφόσον τα μητρικά επίπεδα της 25(OH)D ήσαν πάνω από 40 ng/ml, ο μέσος όρος των παιδιών δεν είχε συμπτώματα ΔΕΠΥ [17].
Επειδή τα σκευάσματα βιταμίνης D3 που κυκλοφορούν στο εμπόριο δεν είναι όλα ευαπορρόφητα ή περιέχουν φθηνή συνθετική βιταμίνη D3 συνιστάται η χρήση βιταμίνης D3 σε εξαιρετικό βιολογικό παρθένο ελαιόλαδο [D3 Gelin drops], διότι το φυσικό ελαιόλαδο, ως έκδοχο, διευκολύνει εξαιρετικά την απορρόφηση της βιταμίνης D3, η οποία ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες.
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1. Koblan KS1, Hopkins SC1, Sarma K1, Jin F1, Goldman R1, Kollins SH2, Loebel A1. Dasotraline for the Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Proof-of-Concept Trial in Adults. Neuropsychopharmacology. 2015 May 7.
2. Koyuncu A1, Çelebi F, Ertekin E, Kahn DA. Extended-release Methylphenidate Treatment and Outcomes in Comorbid Social Anxiety Disorder and Attention-deficit/Hyperactivity Disorder: 2 Case Reports. J Psychiatr Pract. 2015 May;21(3):225-31.
3. Alhraiwil NJ1, Ali A, Househ MS, Al-Shehri AM, El-Metwally AA. Systematic review of the epidemiology of attention deficit hyperactivity disorder in Arab countries. Neurosciences (Riyadh). 2015 Apr;20(2):137-44.
4. Koyuncu A1, Çelebi F, Ertekin E, Kahn DA. Extended-release Methylphenidate Treatment and Outcomes in Comorbid Social Anxiety Disorder and Attention-deficit/Hyperactivity Disorder: 2 Case Reports. J Psychiatr Pract. 2015 May;21(3):225-31.
5. Ramtvedt BE1, Aabech HS, Sundet K. Minimizing adverse events while maintaining clinical improvement in a pediatric attention-deficit/hyperactivity disorder crossover trial with dextroamphetamine and methylphenidate. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2014 Apr;24(3):130-9. doi: 10.1089/cap.2013.0114. Epub 2014 Mar 25.
6. McElroy SL1, Hudson JI2, Mitchell JE3, Wilfley D4, Ferreira-Cornwell MC5, Gao J5, Wang J6, Whitaker T5, Jonas J7, Gasior M5. Efficacy and safety of lisdexamfetamine for treatment of adults with moderate to severe binge-eating disorder: a randomized clinical trial. JAMA Psychiatry. 2015 Mar;72(3):235-46.
7. Gandía-Benetó R1, Mulas F, Roca P, Ortiz-Sánchez P, Abad-Mas L. Change in the therapeutic strategy when faced with an inadequate response to the pharmacological treatment of attention deficit hyperactivity disorder. Rev Neurol. 2015 Feb 25;60 Suppl 1:S13-8.
8. Teixeira-Gomes A1, Costa VM2, Feio-Azevedo R2, Bastos Mde L2, Carvalho F2, Capela JP3. The neurotoxicity of amphetamines during the adolescent period. Ιnt J Dev Neurosci. 2015 Apr;41:44-62.
9. Harfterkamp M1, van der Meer D, van der Loo-Neus G, Buitelaar JK, Minderaa RB, Hoekstra PJ. No Evidence for Predictors of Response to Atomoxetine Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Symptoms in Children and Adolescents with Autism Spectrum Disorder. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2015 Apr 28.
10. Stuhec M1, Munda B2, Svab V3, Locatelli I2. Comparative efficacy and acceptability of atomoxetine, lisdexamfetamine, bupropion and methylphenidate in treatment of attention deficit hyperactivity disorder in children and adolescents: A meta-analysis with focus on bupropion. J Affect Disord. 2015 Jun 1;178:149-159.
11. Aga-Mizrachi S1, Cymerblit-Sabba A1, Gurman O2, Balan A2, Shwam G2, Deshe R2, Miller L2, Gorodetsky N2, Heinrich N2, Tzezana O2, Zubedat S1, Grinstein D1, Avital A3. Methylphenidate and desipramine combined treatment improves PTSD symptomatology in a rat model. Transl Psychiatry. 2014 Sep 23;4:e447.
12. Wrenn CC1, Heitzer AM2, Roth AK2, Nawrocki L3, Valdovinos MG4. Effects of clonidine and methylphenidate on motor activity in Fmr1 knockout mice. Neurosci Lett. 2015 Jan 12;585:109-13. doi: 10.1016/j.neulet.2014.11.035. Epub 2014 Nov 26.
13. Rizzo R1, Martino D. Guanfacine for the treatment of attention deficit hyperactivity disorder in children and adolescents. Expert Rev Neurother. 2015 Apr;15(4):347-54.
14. Yang R1, Gao W1, Li R1, Zhao Z2. Effect of Atomoxetine on the Cognitive Functions in Treatment of Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Children with Congenital Hypothyroidism: A Pilot Study. Ιnt J Neuropsychopharmacol. 2015 Apr 19. pii: pyv044.
15. Sinyor M1, Cheung AH2. Antidepressants and risk of suicide. BMJ. 2015 Feb 19;350:h783. doi: 10.1136/bmj.h783.
16. He CD, Lang BX, Jin LQ, Li B. Attention deficit hyperactivity disorder treated with scalp acupuncture and EEG biofeedbacktherapy in children: a randomized controlled trial. Zhongguo Zhen Jiu. 2014 Dec;34(12):1179-83.
17. Morales E1, Julvez J, Torrent M, Ballester F, Rodríguez-Bernal CL, Andiarena A, Vegas O, Castilla AM, Rodriguez-Dehli C, Tardón A, Sunyer J. Vitamin D in Pregnancy and Attention Deficit Hyperactivity Disorder-like Symptoms in Childhood. Epidemiology. 2015 Apr 10. 
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.