Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων θεραπευτικών επιλογών [1]. Το δερματικό μελάνωμα είναι η πιο κοινή υποκατηγορία μελανώματος, με έναν αυξανόμενο ετήσιο ποσοστό επίπτωσης (4-6%), κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, άτομα με  ανοιχτόχρωμο δέρμα  των πληθυσμών της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Βόρειας  Ευρώπης  και τη Βόρειας Αμερική [2-5]. 

Ταυτόχρονα, έχει παρατηρηθεί σταθεροποίηση του ποσοστού δερματικής επίπτωσης σε νεότερους πληθυσμούς (εκτός ΗΠΑ)  [3].

Σε χώρες με υψηλό ποσοστό επίπτωσης, όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Βόρεια Αμερική, παρατηρείται μια υπεροχή των μελανωμάτων μεταξύ των ανδρών. 

Από την άλλη πλευρά, ένα αυξανόμενο ποσοστό επίπτωσης έχει βρεθεί στον νεότερο (<40 ετών) γυναικείο πληθυσμό, ειδικά στις ΗΠΑ, ενώ οι άνδρες έχουν υψηλότερο ποσοστό επίπτωσης σε μεγαλύτερη ηλικία (> 40 ετών)  [3].

Η χειρουργική αφαίρεση του μελανώματος περιορίζεται σε τοπική νόσο (στάδιο Ι και ΙΙ) και η χημειοθεραπεία για μελάνωμα έχει χαμηλό ποσοστό ανταπόκρισης. Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων τρόπων θεραπείας  [6-10]. 

Η χρήση μοριακών στοχευμένων φαρμάκων και ανοσοθεραπειών είναι περιορισμένη, λόγω υψηλού κόστους, παρενεργειών και σχετικά μη ικανοποιητικών απαντήσεων [3].

Μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική επιλογή φαίνεται να είναι η αντι-προγραμματισμένη θεραπεία με υποδοχείς θανάτου 1 (PD1)  [11].

Η βιταμίνη D αντιπροσωπεύει έναν νέο, πολλά υποσχόμενο παράγοντα, τόσο ως χημειοπροφυλακτικό όσο και ως θεραπευτικό μέσο.

Το μελάνωμα είναι ένας τύπος καρκίνου του δέρματος ο οποίος ξεκινά στα μελανοκύτταρα που βρίσκονται στο ανώτερο στρώμα του δέρματος[12].

Αν και εμφανίζεται σπανιότερα από άλλους τύπους καρκίνου του δέρματος  – καθώς ευθύνεται μόνο το 1% των δερματικών καρκίνων – προκαλεί την πλειονότητα θανάτων από καρκίνο του δέρματος. Το μελάνωμα ευθύνεται για τους περισσότερους θανάτους από καρκίνο του δέρματος, με περίπου 9.000 άτομα να πεθαίνουν από αυτό κάθε χρόνο [13].

Η συχνότητα εμφάνισης μελανώματος έχει αυξηθεί τόσο δραματικά τα τελευταία χρόνια που καμία άλλη κακοήθεια συμπαγούς οργάνου ή του αίματος δεν πλησιάζει σε αυτό όσον αφορά την αυξημένη εξάπλωση.

Αυτό οφείλεται στην ικανότητά του να εξαπλώνεται σε άλλα όργανα και μέρη του σώματος (μετάσταση) πολύ γρήγορα εάν δεν ανιχνευθεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

Η πρώτη και πιο συχνή ένδειξη μελανώματος είναι η εμφάνιση ενός νέου σπίλου (ελιά) στο δέρμα, το οποίο συμβαίνει στο 80% των περιπτώσεων, ή μια αλλαγή στην εμφάνιση ενός υπάρχοντος σπίλου.

 Αυτό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στο σώμα, όμως ορισμένες περιοχές που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο επηρεάζονται συχνότερα.

Οι κανονικοί σπίλοι έχουν συνήθως στρογγυλό ή οβάλ σχήμα με λεία άκρη. Στις περισσότερες περιπτώσεις μελανώματος, οι σπίλοι έχουν ακανόνιστο σχήμα και ανομοιόμορφο χρώμα.

Η ανίχνευση μελανώματος σε πρώιμο στάδιο είναι ζωτικής σημασίας. Εάν εντοπιστεί νωρίς – όταν ο καρκίνος είναι στην επιφάνεια του δέρματος – το μελάνωμα έχει εξαιρετική πρόγνωση με το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών να ανέρχεται στο 99% [14].

Το ποσοστό επιβίωσης μειώνεται στο 66%, εάν η ασθένεια φτάσει στους λεμφαδένες και στο 27% εάν έχει κάνει μετάσταση σε απομακρυσμένα όργανα. Σε πολλές περιπτώσεις για να εξεταστεί διεξοδικά ένας αμφισβητούμενος σπίλος, απαιτείται η χειρουργική αφαίρεση και αποστολή του για βιοψία [15].

Ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος μπορεί να αυξηθεί από συγκεκριμένους παράγοντες. Ο πιο επιβλαβής παράγοντας κινδύνου είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV), της οποίας κύρια πηγή  είναι ο ήλιος.

Ο κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί σε άτομα που εμφανίζουν πολλούς σπίλους ή έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, καθώς έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο ηλιακό φως. Η φυλετική καταγωγή μπορεί επίσης να παίζει ρόλο, καθώς το μελάνωμα είναι περίπου 20 φορές συχνότερο σε Καυκάσιους από ότι σε Αφρικανούς [16].

Επιπλέον, ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος τείνει να αυξάνεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί ως αποτέλεσμα ιατρικών θεραπειών ή παθήσεων.

Τα ηλικιωμένα άτομα έχουν επίσης μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος παρά τα νεότερα άτομα, με μέση ηλικία διάγνωσης τα 65 έτη.

Τέλος, οι άνδρες εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό μελανώματος από ότι οι γυναίκες. Επιπρόσθετοι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου που ενδέχεται να προκαλέσουν μελάνωμα είναι οι γονιδιακές αλλαγές (μεταλλάξεις) [17].

Οι μεταλλάξεις μπορούν είτε να προκύψουν από αλλαγές που προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες (επίκτητες), είτε να είναι κληρονομικές.

Περίπου το 10% των νεοδιαγνωσμένων ασθενών με μελάνωμα έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η γενετική εξέταση μπορεί να καταστεί ωφέλιμη, καθώς μέσω της εξέτασης μπορεί να προσδιοριστεί η ύπαρξη μετάλλαξης και κατά συνέπεια οι παράγοντες κινδύνου θα μπορούσαν να αποφευχθούν, έτσι ώστε να επιτευχθεί η μείωση κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου στο μέλλον [18]. 

Εάν δεν επιτευχθεί έγκαιρη διάγνωση και κατά συνέπεια το μελάνωμα προχωρήσει σε επόμενο στάδιο, η θεραπεία περιλαμβάνει ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και στοχευμένη θεραπεία.

Την τελευταία δεκαετία, φάρμακα που στοχεύουν σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις έχουν χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.

Εξάλλου, με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογιών, οι επιστήμονες είναι πλέον σε θέση να αναπτύξουν εμβόλια για τη θεραπεία κατά του μελανώματος.

Τα εν λόγω εμβόλια  χορηγούνται επί του παρόντος μόνο ως μέρος κλινικών δοκιμών. Μελλοντικά προβλέπεται ότι  θα αποτελούν μια νέα αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με μελάνωμα [20, 21].

Δεν υπάρχει καθορισμένη πορεία για την πρόληψη του μελανώματος. Γενετικές εξετάσεις για συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις, μπορούν να προσδιορίσουν υψηλό ή χαμηλό ρίσκο εμφάνισης της νόσου σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.

Ο περιορισμός της χρονικής διάρκειας έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί  τον πιο σημαντικό παράγοντα μείωσης του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος [22].

Ο συχνός αυτοέλεγχος για εντοπισμό νέων ή μη φυσιολογικών σπίλων, συντελεί στην έγκαιρη διάγνωση και σε αυξημένες πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας.

Το καλύτερο εργαλείο για την πρόληψη και τη μείωση του αριθμού των καρκίνων του δέρματος παραμένει η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση της κοινωνίας αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου και τα προειδοποιητικά σημάδια που οδηγούν στην ανάπτυξη του μελανώματος.

Το PreSENTIA προσφέρει ένα διευρυμένο φάσμα 19 εξειδικευμένων εξετάσεων για κληρονομικούς καρκίνους. [23].

Το μελάνωμα είναι ένας από τους πιο θανατηφόρους τύπους καρκίνου του δέρματος, με κακή πρόγνωση μόλις η ασθένεια εισέλθει σε μετάσταση. Η αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων προγραμμάτων θεραπείας για προχωρημένα μελανώματα είναι χαμηλή, δαπανηρή και επιβαρύνεται από σημαντικές παρενέργειες. Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων θεραπευτικών επιλογών. 

Τα κύτταρα του δέρματος είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν τη βιταμίνη D μέσω κλασικών και μη κλασικών οδών. Τα παράγωγα της βιταμίνης D έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες που προάγουν τη διαφοροποίηση και αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό. 

Ο ρόλος της συστηματικής βιταμίνης D σε ασθενείς με μελάνωμα είναι ασαφής καθώς οι επιδημιολογικές μελέτες δεν είναι οριστικές. Αντίθετα, τα πειραματικά δεδομένα έχουν δείξει σαφώς ότι η βιταμίνη D και τα παράγωγά της έχουν ιδιότητες κατά του μελανώματος. 

Επιπλέον, μοριακές και κλινικοπαθολογικές μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση μεταξύ ελαττωμάτων στη σηματοδότηση της βιταμίνης D και εξέλιξης του μελανώματος και της έκβασης της νόσου. Επομένως, η επαρκής σηματοδότηση βιταμίνης D μπορεί να παίξει ρόλο στη θεραπεία του μελανώματος [25].

Η έλλειψη  βιταμίνης D (≤20 ng/mL) σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα   και χειρότερη πρόγνωση διαφόρων τύπων καρκίνου συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος.

Ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα που είχαν αρχικά έλλειψη βιταμίνης D και στη συνέχεια είχαν  μια μείωση ≤20 ng/mL της  συγκέντρωσης  της  25 (OH) D3 στον ορό του αίματός τους,  είχαν σημαντικά χειρότερα αποτελέσματα σε σύγκριση με με πάσχοντες χωρίς έλλειψη , οι οποίοι  είχαν αύξηση> 20 ng/mL. 

Τα ευρήματα αυτά δηλώνουν ότι η αρχική  έλλειψη ή η ανεπάρκεια  της βιταμίνης D και η ανεπαρκής αποκατάστασή της  συνδέονται με χειρότερη πρόγνωση  των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα [26].

Σε ένα άτομο με πρόσφατη διάγνωση μελανώματος θα πρέπει να μετρώνται τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3  στον ορό, Σε περίπτωση που τα επίπεδα της βιταμίνης D3 βρεθούν χαμηλά, θα πρέπει να ληφθεί απόφαση  αύξησης των συγκεντρώσεων της βιταμίνης D3 με την κατάλληλη δίαιτα ή τη συμπληρωματική χορήγηση φυσικής και όχι συνθετικής βιταμίνης D3 [27].

H πιο ευαπορρόφητη μορφή βιταμίνης D3 είναι αυτή που φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία D3 Gkelin drops.

Κάθε σταγόνα του D3 Gkelin drops  περιέχει 1000 ΙU (Διεθνείς Μονάδες φυσικής βιταμίνης D3. Για τη δοσολογία της φυσικής βιταμίνης D3  βλέπε: www.pharmagel.gr