Η οργή στο δρόμο επηρεάζει σχεδόν το ένα τρίτο του γενικού πληθυσμού[1].
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το φαινόμενο αυτό έχει αρχίσει να τραβάει την προσοχή των ειδικών επιστημόνων. Για παράδειγμα, το 1994, ψυχολόγοι από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο καθόρισαν τον θυμό οδήγησης ως την τάση να θυμώνουν οι άνθρωποι κατά την οδήγηση[2].
Έχει βρεθεί ότι οι οδηγοί με περισσότερη οδηγική εμπειρία μπορεί να είναι ασφαλέστεροι, καθώς δεν ερεθίζονται και δεν θυμώνουν εύκολα κατά την οδήγηση[3].
Ωστόσο, ο θυμός οδήγησης είναι πιθανότατα πιο συνηθισμένος από ό, τι πιστεύεται σήμερα και είναι πιθανό να βιώνεται τακτικά από τους φυσιολογικούς οδηγούς. Σε μια παλαιότερη μελέτη , κατά την οποία ερωτήθηκαν 270 άτομα για την οδηγητική τους συμπεριφορά, το 89% απάντησε και παραδέχτηκε ότι, περιστασιακά διάπραξαν επιθετικές παραβιάσεις κατά την οδήγηση, όπως το να κυνηγούν άλλα αυτοκίνητα, επιδεικνύοντας εχθρότητα προς τους άλλους οδηγούς ή κορνάροντας για να δείξουν την ενόχληση τους με τους άλλους οδηγούς [4].
Ομοίως, μια μελέτη που διεξήχθη με μια ημερολογιακή προσέγγιση για να καταγράψει το θυμό οδήγησης έδειξε ότι το 85% των 100 οδηγών, που ερωτήθηκαν, εκδήλωσε οργή, ενώ οδηγούσε για μια περίοδο 2 εβδομάδων [5].
Επι πλέον, έχει εντοπιστεί ισχυρός σύνδεσμος μεταξύ του θυμού κατά την οδήγηση και των επακόλουθων [6].
Πρόσθετες μελέτες έχουν δείξει ότι η οδήγηση με θυμό θα μπορούσε εύκολα να εμπλέξει τους οδηγούς να συμμετάσχουν σε επιθετικές και επικίνδυνες συμπεριφορές οδήγησης, όπως υπερβολική ταχύτητα, το επικίνδυνο πλησίασμα ενός αυτοκινήτου στο πίσω μέρος ενός προπορευομένου οχήματος και η βίαιη προσπέραση άλλου οχήματος[7].
Με βάση αυτές τις μελέτες, ο θυμός κατά την οδήγηση ενδέχεται να παρεμποδίζει την προσοχή, την αντίληψη, την επεξεργασία πληροφοριών και την επίδοση οδήγησης των οδηγών.
Ο θυμός οδήγησης συνδέεται με τις συνθήκες που σχετίζονται με τη σύγκρουση, όπως η απώλεια συγκέντρωσης, η προσοχή, η απώλεια ελέγχου του αυτοκινήτου και τα σχεδόν ατυχήματα, αυξάνοντας άμεσα ή έμμεσα την πιθανότητα επικίνδυνων συμπεριφορών και ατυχημάτων και συνεπώς επηρεάζοντας την ασφάλεια της οδικής κυκλοφορίας[8].
Σχέση της εκδήλωσης θυμού κατά την οδήγηση και του τύπου της προσωπικότητας
Η οδήγηση με θυμό θεωρείται ως ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που επιλέγει το θυμό ως κύρια αντίδρασή της γενικότερα, στην καθημερινή ζωή[9].
Στην Ιαπωνία, τα υψηλά επίπεδα εργασιακού άγχους που προκύπτουν από την ανισορροπία της προσπάθειας-ανταμοιβής στην εργασία ασκούν έμμεση επίδραση στην οδήγηση με θυμό.
Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει τύπους προσωπικότητας που συνδέονται με την ασφάλεια της κυκλοφορίας και τις συμπεριφορές οδήγησης. Οι οδηγοί με προσωπικότητα τύπου Α έχουν τύχει αυξημένης προσοχής, διότι η συμπεριφορά τους κατά την οδήγηση έχειξε αυξημένο αριθμό τροχαίων ατυχημάτων [10].
Οι καρδιολόγοι Meyer Friedman και Ray Rosenman είναι αυτοί που ερεύνησαν τα άτομα με προσωπικότητα τύπου Α, τη δεκαετία του 1950 και τη συνέδεσαν με τη δυνατότητα να παθαίνουν έμφραγμα του μυοκαρδίου σε μεγαλύτερη συχνότητα, συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό[11].
Τα άτομα με προσωπικότητα τύπου Α είναι πιο ανταγωνιστικά, πολύ οργανωτικά, φιλόδοξα, ανυπόμονα, εργασιομανή, θέλουν να κάνουν πολλά, πολλά πράγματα σε σύντομο χρονικό διάστημα, δεν μπορούν να περιμένουν πολύ, εύκολα θυμώνουν και αναπτύσσουν εύκολα εκρηκτική επιθετικότητα και εχθροπάθεια.
Σε αντίθεση με τα άτομα της προσωπικότητας Τύπου Α, τα άτομα με προσωμικότητα Τύπου Β ζουν και δρουν πιο χαλαρά, πιο ήρεμα και είναι λιγότερο επιθετικά.
Βεβαίως η ανταγωνιστικότητα και η εργασιομανία ή εργασιολατρία μπορεί να συμβάλουν στην επαγγελματική ανέλιξη και επαγγελματική επιτυχία των ατόμων με προσωπικότητα Τύπου Α. Όμως αυτά τα άτομα κρύβουν και τον κίνδυνο της σωματικής και ψυχικής εξουθένωσης (burnout syndrome) ή πιο απλά να ”καούν” κατά την πορεία της δράσης τους [12].
Η σχετική απουσία αυτών των χαρακτηριστικών ορίζεται ως ένα μοντέλο συμπεριφοράς της προσωπικότητας τύπου Β.
Οι οδηγοί με προσωπικότητα τύπου Α τείνουν να είναι ανυπόμονοι, εμπλέκονται σε περισσότερα ατυχήματα και λαμβάνουν περισσότερα πρόστιμα της τροχαίας [13].
Οι οδηγοί τύπου Α εμπλέκονταν σε περισσότερα ατυχήματα και επιθετικές συμπεριφορές ενώ οδηγούσαν στο δρόμο από τους οδηγούς προσωπικότητας τύπου Β [14].
Επιπλέον, οι οδηγοί λεωφορείων με προσωπικότητα τύπου Α εκτελούσαν περισσότερα λάθη και παραβιάσεις κατά την οδήγηση από εκείνους με προσωπικότητα τύπου Β [15].
Μια προσωπικότητα τύπου Α είναι συνήθως μια επιθετική προσωπικότητα που διαμορφώνεται από την αλληλεπίδραση μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και του περιβάλλοντος και έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια της κυκλοφορίας.
Συνεπώς είναι απαραίτητη για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων η γνώση του Τύπου της προσωπκότητας ενός υποψήφιου ερασιτέχνη ή επαγγελματία οδηγού.
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι με τις οποίες μπορεί να ερευνηθεί, αν ένα άτομο είναι προσωπικότητα Τύπου Α. Αν και η βίντεοσκόπηση μιας συνέντευξης του εξεταζομένου ατόμου αποτελεί τον χρυσό κανόνα για τη διάγνωση, εν τούτοις σε ευρείας κλιμακας μελέτες ενός πληθυσμού μπορεί να χρησιμοποιηθούν οι μετρήσεις αυτοαναφοράς των εξεταζομένων, δηλαδή η περιγραφή των συμπεριφορών, των σκέψεων και των συναισθημάτων τους.
Χρησιμότατατο για την ανακάλυψη μιας προσωπικότητας Τύπου Α είναι το αναθεωρημένο τεστ Μινεσότα [Πολυφασικό Ερωτηματολόγιο Προσωπικότητας της Minnesota MMPI®-2 Type A Scale] [revised Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI-2) Type A Scale][16].
Το τεστ Μινεσοτα είναι ένα πολύ διαδεδομένο τεστ προσωπικότητας με το οποίο μπορεί να εκτιμηθεί η ψυχοπαθολογική κατάσταση ενός ατόμου. Το τεστ περιλαμβάνει 550 ερωτήσεις, στις οποίες το άτομο απαντά με ένα ναι ή ένα όχι. Το τεστ ΜΜΠΙ-2 γίνεται στην Κόρινθο, από τον εξειδικευμένο ψυχολόγο στην ψυχομετρία Δρ Νίκο Γκέλη, Τηλ επικοινωνίας 6946655010 ή e-mail:nikos1@nikosgelis.gr, www.nikosgelis.gr
Tο Εvosmin σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, τηλεφωνώντας στο2744023768 ή 6944280764. στην τιμή των 9,13 Ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ (+3.72 Ευρώ η αντικαταβολή και τα μεταφορικά). Μπορείτε επίσης να το παραγείλετε στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr ήχρησιμοποιώντας το e-shop της pharmagel.gr ή μέσω των φαρμακείων.
Bιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Fierro I, Gómez-Talegón T, Alvarez FJ.[Road-rage in the general population].Gac Sanit. 2010 Sep-Oct;24(5):423-7.
2.Deffenbacher JL, Oetting ER, Lynch RS. Development of a driving anger scale. Psychological Reports. 1994;74(1): 83–91.
3.Ge Y, Zhang Q, Zhao W, Zhang K, Qu W.Effects of trait anger, driving anger, and driving experience on dangerous driving behavior: A moderated mediation analysis.Aggress Behav. 2017 Nov;43(6):544-552.
4.Anger and aggression among drivers in three European countries.Parker D, Lajunen T, Summala H. Accid Anal Prev. 2002 Mar; 34(2):229-35.
5.Underwood G, Chapman P, Wright S, Crundall D. Anger while driving. Transportation Research Part F: Traffic Psychology & Behaviour. 1999; 2(1): 55–68.
6.Staicu ML, Cuţov M.Anger and health risk behaviors.J Med Life. 2010 Oct-Dec;3(4):372-5.
7.Anthenien AM, Fredrickson G, Riggs NR, Conner BT, Jurica J, Neighbors C.Tailgating Protective Behavioral Strategies Mediate the Effects of Positive Alcohol Outcome Expectancies on Game Day Drinking.J Prim Prev. 2019 Jun;40(3):357-365.
8. Herrero-Fernández D, Fonseca-Baeza S.Angry thoughts in Spanish drivers and their relationship with crash-related events. The mediation effect of aggressive and risky driving.Accid Anal Prev. 2017 Sep;106:99-108.
9.Kashdan TB, Goodman FR, Mallard TT, DeWall CN.What Triggers Anger in Everyday Life? Links to the Intensity, Control, and Regulation of These Emotions, and Personality Traits.J Pers. 2016 Dec;84(6):737-749.
10.Perry AR, Baldwin DA.Further evidence of associations of type a personality scores and driving-related attitudes and behaviors.Percept Mot Skills. 2000 Aug;91(1):147-54.
11. Friedman, Howard S.; Booth-Kewley, Stephanie (1987). “Personality, Type a behavior, and coronary heart disease: The role of emotional expression”. Journal of Personality and Social Psychology. 53 (4): 783–792.doi:10.1037/0022-3514.53.4.783.
12. Jeung DY, Lee HO, Chung WG, Yoon JH, Koh SB, Back CY, Hyun DS, Chang SJ.Association of Emotional Labor, Self-efficacy, and Type A Personality with Burnout in Korean Dental Hygienists.J Korean Med Sci. 2017 Sep;32(9):1423-1430.
13.Perry AR. Type A behavior pattern and motor vehicle drivers’ behavior.Percept Mot Skills. 1986 Oct;63(2 Pt 2):875-8.
14.Type A behaviour pattern and traffic accidents. Magnavita N, Narda R, Sani L, Carbone A, De Lorenzo G, Sacco A. Br J Med Psychol. 1997 Mar; 70 ( Pt 1)():103-7.
15.Sun L. A study on bus drivers: The relationship among A-type personality, driving behavior, and accident. Master’s Thesis. 2009.
16.Kawachi I, Sparrow D, Kubzansky LD, Spiro A 3rd, Vokonas PS, Weiss ST.Prospective study of a self-report type A scale and risk of coronary heart disease: test of the MMPI-2 type A scale.Circulation. 1998 Aug 4;98(5):405-12.
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Δρ.Δημήτριος Ν. Γκέλης
Iατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Συγγραφέας, Ιατρικός Ερευνητής
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ιατρική Έρευνα, Συμπληρωματική Ιατρική
Διεύθυνση: ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλ: 6944280764, Email: pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.pharmagel.gr , www.orlpedia.gr , www.allergopedia.gr, d3gkelin.gr, www.vitaminb12.gr, www.zinc.gr, www.curcumin.gr
Αικατερίνη Γκέλη
Αικατερίνη ΓκέληΕχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαγνωστική με υπερήχους, κλασσική ακτινολογία παίδων και ενηλίκων, γναθοπροσωπική ακτινολογία, περιβαλλοντική ιατρική, ιατρική διατροφολογία, συμπληρωματική ιατρική.
Δρ Νικόλαος Δ. Γκέλης
Δρ Νικόλαος Δ. Γκέλης
Ψυχολόγος Κόρινθος
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.